دفعه‌ی اول خیلی راحت‌تر وزنم را از 90 کم کردم و حتی به 70 رساندم، اما وقتی دوباره چاق شدم و به 90 کیلوگرم برگشتم دیگر نتوانستم به همان اندازه لاغر شوم. چرا؟
بیشتر ما، حداقل در دوره‌ای از زندگی خود به دنبال یک رژیم غذایی برای کاهش و افزایش وزن بوده‌ایم؛ اما ما به عنوان یک فرد که به دنبال این رژیم‌های غذایی هستیم، یا اصلاً به دنبال رژیم غذایی هم نه! به دنبال سالم زندگی کردن و سالم غذا خوردن هستیم در درجه اول باید با معنای کالری دریافتی یا همان انرژی دریافتی روزانه کاملا آشنا باشیم.
اما در این میان ریش‌سفیدان رژیم‌های کاهش وزن، منظورمان آن‌هایی هستند که همیشه در تلاش برای کم کردن وزن بوده‌اند، گاهی وزنشان کم می‌شده ولی دوباره بعد مدتی به وزن اولیه برمی‌گشته و دوباره و سه باره و چندین باره رژیم را از نو شروع می‌کردند همیشه این سۆال را دارند که:
«دفعه‌ی اول خیلی راحت‌تر وزنم را از 90 کم کردم و حتی به 70 رساندم، اما وقتی دوباره چاق شدم و به 90 کیلوگرم برگشتم دیگر نتوانستم به همان اندازه لاغر شوم. چرا؟»
در اینجا می‌خواهیم به نحوه‌ی کاملا علمی علت را بررسی کنیم؛ اما در ابتدا لازم است با معنای کالری رژیم غذایی و کالری مورد نیاز بدن آشنا شویم.
همانطور که می‌دانید در یک رژیم غذایی نیز مهمترین عاملی که باعث کم کردن وزن می‌شود میزان انرژی یا همان کالری رژیم غذایی است؛ اما چه میزانی از انرژی باعث کاهش وزن می‌شود؟
پس بیایید در ابتدا اجزای انرژی مصرفی روزانه‌مان را باهم بررسی کنیم:
انرژی مصرفی انسان از 3 جزء تشکیل شده است: انرژی مصرفی پایه (BEE)، اثر حرارتی غذا (TEF)، انرژی مصرفی در فعالیت.
1. انرژی مصرفی پایه یا همان BEE حداقل مقدار انرژی مصرفی بدن برای سازگاری با حیات است؛ یعنی مقدار انرژی که یک انسان در شرایط آرامش کامل روحی و جسمی به صورت درازکش در 24 ساعت مصرف می‌کند. در واقع بدن این انرژی را به منظور زنده ماندن مصرف می‌کند. برای فعالیت‌هایی مثل نفس کشیدن، ضربان قلب، خون‌رسانی به اعضای بدن و حفظ دمای بدن در حد طبیعی. این انرژی معمولاً 60 تا 70 درصد انرژی مصرفی روزانه فرد را تشکیل می‌دهد. پس بزرگ‌ترین بخش مصرف انرژی بدن است.
2. اثر حرارتی غذا یا همان: TEF افزایش انرژی مصرفی مربوط به هضم و جذب و سوخت و ساز غذا را می‌گویند. بله درست است. از زمان ورود لقمه غذا به دهان این بدن برای اینکه لقمه غذا را بجود، هضم کند، دستگاه گوارش فعالیت کند، مواد غذایی خرد و ریز شود، جذب شود، در بدن ذخیره و باقی‌مانده آن دفع شود بدن همچنان در حال مصرف کردن انرژی است. این انرژی معادل 10 درصد کل انرژی مصرفی بدن است.
انرژی مصرفی
3. انرژی مصرفی در هنگام فعالیت یا به عبارت دیگر ترموژنز فعالیت (AT): انرژی مصرفی در هنگام تحرک و انجام فعالیت بدنی را می‌گویند. این فعالیت می‌تواند در اثر ورزش باشد و یا کارهای روزمره فرد. طبیعتاً این بخش از انرژی متغیرترین بخش مصرف انرژی بدن است که از 100 کیلوکالری در افراد بی‌تحرک تا 3000 کیلوکالری در افراد فعال متغیر است.
حالا بگذریم از اینکه عوامل مختلفی بر هر کدام از این سه بخش مصرف‌کننده انرژی موثرند، در اینجا می‌خواهیم به یکی از مهمترین عوامل موثر بر بخش اول انرژی یعنی انرژی مصرفی پایه یا همان انرژی مصرفی استراحت بپردازیم:
یک سۆال؟
* فکر می‌کنید چرا انرژی مورد نیاز مردها بیشتر از زن‌هاست؟
- به خاطر اینکه بیشتر کار می‌کنند؟
بله این هم یکی از دلایل است؛ اما یک مرد در زمان خواب هم انرژی بیشتر از یک زن مصرف می‌کند.
علت؟
دیدید که گفتیم انرژی مصرفی استراحت 60 تا 70 درصد کل مصرف انرژی را تعیین می‌کند؛ یعنی بزرگ‌ترین بخش؛ و یکی از مهمترین عوامل موثر در میزان مصرف انرژی در هنگام استراحت حجم توده عضلانی و ماهیچه‌های بدن است. در واقع مصرف انرژی یک کیلوگرم عضله در حال استراحت حدود 10 برابر یک کیلوگرم چربی در حال استراحت است. به همین خاطر است که یک مرد در هنگام خواب هم انرژی بیشتری از یک زن در خواب مصرف می‌کند.
دقت کنید چون در اینجا می‌خواهیم به سۆال اول برگردیم:
«دفعه‌ی اول خیلی راحت‌تر وزنم را از 90 به 70 رساندم؛ اما وقتی دوباره چاق شدم و به 90 کیلو برگشتم دیگر نتوانستم به همان اندازه لاغر شوم. چرا؟»
فرض کنیم این فرد 90 کیلوگرم بوده و 20 کیلو اضافه‌وزن داشته. نکته مهم اینجاست که:
تمام اضافه‌وزن این فرد توده چربی نیست. بلکه از این 20 کیلوگرم تقریباً 5 کیلوگرم عضله و 15 کیلوگرم چربی است.
حالا وقتی این فرد یک رژیم غذایی 1800 کیلوکالری را رعایت می‌کند، با اینکه این رژیم سخت هم نیست به راحتی لاغر می‌شود. چون رژیم‌درمان این رژیم را با در نظر گرفتن 15 کیلوگرم چربی اضافی و 5 کیلوگرم ماهیچه اضافی به او داده. پس فرد به مرور لاغر شده و به 70 کیلوگرم که هدف مرحله اول کاهش وزن بوده می‌رسد.
پس از مدتی این بیمار رژیم را کنار می‌گذارد و برای داشتن رژیم غذایی مرحله حفظ وزن هم به رژیم‌درمان مراجعه نمی‌کند. او به اندازه‌ی قبل رژیم، غذا می‌خورد و به مرور به همان 90 کیلو برمی‌گردد.
اما توجه کنید که:
بیمار برای رسیدن از وزن 90 کیلوگرم به 70 کیلوگرم، 15 کیلوگرم چربی و 5 کیلوگرم عضله را از دست داده؛ اما وقتی چاق می‌شود چه؟
در هنگام چاق شدن این فرد 20 کیلوگرم چربی ناب کسب کرده. بدون هیچ عضله‌ای. پس این 90 کیلو همان 90 کیلو نیست. بلکه چربی بدن فرد بیشتر و در حقیقت چاق‌تر شده. برای کم کردن این وزن رژیم سخت‌تر و ورزش بیشتری لازم خواهد بود.
خب. پس به جواب سۆال رسیدیم. به خاطر همین مسئله است که لاغر شدن و رژیم گرفتن در مرحله اول از تمام مراحل ساده‌تر است. پس توصیه می‌کنیم اگر یک رژیم غذایی را حتی برای بار دهم شروع کردیم بدانیم این مرحله از مرحله یازدم راحت‌تر خواهد بود؛ و برای موفقیت باید سعی کنیم بر روی رژیم خود بمانیم.
ما در اینجا به توضیح کلی این روند پرداختیم. همه‌ی توصیه‌های تغذیه‌ای اصل و اساسی دارد. وقتی ما علت این توصیه را بدانیم قطعاً با ایمان و با آگاهی کامل آن‌ها را در پیش خواهیم گرفت.
-----» سایر مطالب مرتبط «-----
