دکتر علیرضا متحدی

کافی است در اینترنت کلمه‌ی رژیم غذایی یا رژیم لاغری را جستجو کنید تا با نام‌های مختلفی مانند رژیم اتکینز، رژیم دوکان، رژیم هواخواری، رژی پارینه‌سنگی و کلی رژیم دیگر برخورد کنید.

اگر پیش از این یک دوره رژیم گرفته باشید و یا اینکه هم اکنون به دنبال یک رژیم لاغری هستید بدون شک با انواع و اقسام برنامه‌های لاغری روبه رو می‌شوید که هر کدام اصول خود را دارند و دستورات خاصی می‌دهند.

کافی است در اینترنت کلمه‌ی رژیم غذایی یا رژیم لاغری را جستجو کنید تا با نام‌های مختلفی مانند رژیم اتکینز، رژیم دوکان، رژیم هواخواری، رژی پارینه‌سنگی و کلی رژیم دیگر برخورد کنید. درست است که با دنبال کردن این رژیم‌ها به هدف اولیه و اصلی که همان لاغری است دست خواهید یافت اما اکثر این رژیم‌ها بدون موفقیت نهایی بوده و به اصول تغذیه‌ی سالم پایبند نیستند. علاوه بر این در اکثر موارد وزن از دست رفته بر می‌گردد و گاهی فرد چاق تر از قبل نیز می‌شود. متأسفانه برخی از این رژیم‌ها مشکلات جدی برای سلامتی افراد به وجود می‌آورند که گاهی جبران‌ناپذیر است. در این مطلب قصد داریم 4 نمونه از آن رژیم‌های نامناسب و غیراصولی را معرفی کنیم. تقاضا می‌کنیم سلامتی‌تان را فدای وسوسه‌ی لاغری با این روش‌ها نکنید. بدانید و آگاه باشید که معجزه‌گرترین روش برای لاغری خوب غذا خوردن، رعایت تنوع غذایی، سالم خواری و ورزش است. به غیر از این، هیچ راه معجزه‌آسایی برای داشتن تناسب اندام و سالمی وجود ندارد. پس از این رژیم‌ها بپرهیزید:

رژیم فاقد گلوتن

رژیم فاقد گلوتن تقریباً بلای سلامتی است. در ابتدای کار این رژیم مخصوص افرادی بود که به بیماری سلیاک مبتلا بودند؛ یعنی افرادی که به گلوتن موجود در گندم حساسیت دارند. متأسفانه این رژیم بسیار سخت‌گیرانه است و از برنامه‌ی غذایی شما هر نوع غله‌ی حاوی گلوتن و مواد غذایی تهیه‌شده از آن را خارج می‌کند. افرادی که دچار بیماری سلیاک (عدم تحمل گلوتن) هستند باید از مصرف این مواد غذایی بپرهیزند به خاطر اینکه گلوتن باعث بروز التهاب در روده شده و مشکلاتی برای فرد به بار می‌آورد؛ اما حذف کامل آن برای افراد دیگر مشکل زا خواهد بود. برخی ایده‌ها و باورهای رایج در بین مردم شکل گرفته است مثل اینکه مواد نشاسته‌ای به سرعت باعث چاقی می‌شوند؛ اما این باور نادرست است. با این حال خیلی از مردم بر اساس همین باور رایج نادرست بدون داشتن مشکل سلیاک، رژیم غذایی فاقد گلوتن را در پیش می‌گیرند تا لاغر شوند.

بدانید و آگاه باشید که معجزه‌گرترین روش برای لاغری خوب غذا خوردن، رعایت

تنوع غذایی، سالم خواری و ورزش است. به غیر از این، هیچ راه معجزه‌آسایی

برای داشتن تناسب اندام و سالمی وجود ندارد

باید بدانید که متخصصان تغذیه نگران چنین رژیمی هستند. روشن هست که با حذف نان از برنامه‌ی غذایی میزان مواد غذایی مصرفی کاهش می‌یابد و لاغری هم درست به همین دلیل حاصل می‌شود نه به دلیل نخوردن نان؛ اما بدانید که با اتمام این رژیم و شروع دوباره‌ی مصرف نان و غلات وزنتان به همان وزن اول بر می‌گردد. علاوه بر این افرادی که دچار مشکلات مربوط به روده‌ها هستند و بدون نظر پزشک رژیم غذایی فاقد گلوتن را شروع می‌کنند خود را در معرض حاد شدن مشکل قرار می‌دهند. اگر احساس می‌کنید که روده‌های حساسی دارید و نسبت به گلوتن حساس هستید حتماً اول به پزشک مراجعه کنید تا وضعیتتان بررسی شود. اگر پزشکتان تشخیص بدهد که شما دچار این مشکل هستید می‌توانید با راهنمایی‌های وی رژیم جدیدی در پیش بگیرید.

 رژیم دوکان

رژیم پرپروتئین یکی از رژیم‌های معروف و البته محبوب اکثر ستاره‌های دنیای بازیگری است. درست است که این رژیم در کوتاه مدت کارایی بالایی دارد و باعث کاهش وزن می‌شود اما با این حال باید بدانید رژیم بسیار سختی است و امکان بروز کمبود ویتامین و مواد معدنی را فراهم می‌سازد. به خاطر اینکه با این رژیم شما از مواد مغذی مورد نیاز بدنتان محروم خواهید شد. علاوه بر این رژیم‌های پرپروتئین در طولانی مدت چندان موثر نیستند و وزن از دست رفته بازمی‌گردد.

اصول این رژیم بر 4 فاز استوار است. در گام اول فرد فقط مواد غذایی سرشار از پروتئین مانند گوشت قرمز، غذاهای دریایی، تخم‌مرغ و محصولات لبنی می‌خورد. فردی که رژیم گرفته باید آب زیادی بنوشد و همچنین روزانه 24 میلی‌گرم معادل 3 قاشق غذاخوری جو دو سر بخورد. سپس در فاز دوم یک روز پروتئین و روز دیگر پروتئین و سبزیجات مصرف می‌شود. در نهایت دو فاز آخر، جزو مراحل تثبیت محسوب شده و دوباره به مرور همه‌ی مواد غذایی حذف‌شده وارد برنامه‌ی غذایی می‌شود. باید بدانید تاکنون 80 درصد افرادی که با رژیم لاغری دوکان وزن کم کرده‌اند دوباره به وزن قبلی خود برگشته‌اند.

رژیم پارینه‌سنگی

این رژیم خیلی جالب است. یک بازگشت به برنامه‌ی غذایی اجدادمان! هدف اولیه‌ی این رژیم لاغری نیست. اگرچه با وجود سخت‌گیری‌های این رژیم، افراد لاغر هم می‌شوند. هدف اصلی این رژیم بیشتر برای پیشگیری و درمان بیماری‌هایی مانند سرطان، دیابت، آسم و غیره است.

6 اصل اساسی این رژیم به این ترتیب است: حذف شیرهای حیوانی، حذف غلات مدرن، حذف محصولات پخته‌شده، حذف روغن‌های استخراج‌شده با گرما، مصرف محصولات غذایی ارگانیک و مصرف مکمل ویتامین‌ها و املاح معدنی. این اصول سخت‌گیرانه امکان بروز مسمومیت غذایی (با مصرف مواد غذایی خام) و همچنین کمبود ویتامین بدن (در صورت عدم مصرف مکمل) را بالا می‌برد. متأسفانه پژوهش‌های کافی در خصوص نتایج مثبت احتمالی این رژیم صورت نگرفته است.

رژیم هواخواری (Breatharianism)

این یکی دیگر از آن رژیم‌های عجیب غریب است. به این صورت که فرد صرفاً با نور و هوا و با تفکر و اندیشه‌ی عمیق تغذیه می‌کند. خوشبختانه نیازی به توضیح زیاد برای اثبات بی‌اساس و بی‌معنی بودن این رژیم نیست. بدانید که عقل سالم و بدن سالم در سایه‌ی داشتن برنامه‌ی غذایی سالم، متنوع و همچنین تحرک بدنی منظم است و نیازی به این رژیم‌های سخت و عجیب نیست.

رژیم‌های منسوخ را بشناسید تا به دام نیفتید!

متأسفانه خیلی وقت‌ها کاهش وزن و لاغری همه خواب و خوراک فرد می‌شود و به کلی فراموش می‌کند که سلامتی و زنده بودن چیزی فراتر از چاقی و لاغری است...

رژیم بد

بحث رژیم غذایی و کاهش وزن از پرطرفدارترین مباحثی است که همیشه و همه جا طرفدارهای خود را دارد. همین علاقه به بحث لاغری است که امروزه انواع مختلفی از رژیم‌های غذایی را تبیین کرده و هر روز یک نوع جدید آن را به عنوان اثرگذارترین و لاغرکننده‌ترین رژیم غذایی معرفی می‌کند.همان طور که همه شما می‌دانید کاهش وزن سلامت، کاهش وزنی است که در نتیجه رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی کافی حاصل می‌شود. این نوع برنامه کاهش وزن منجر به وزن کم کردن تدریجی می‌شود و معمولاً فرد را برای چند ماه در رژیم و برنامه غذایی نگه می‌دارد که نتیجه آن چیزی حدود هفته‌ای نیم کیلو تا یک کیلو کاهش وزن خواهد بود. اما حتماً شما هم پیام‌ها و آگهی‌هایی از این قبیل را شنیده‌اید که مثلاً می‌گویند: با فلان رژیم در عرض دو هفته 5 کیلو یا بیشتر وزن کم کنید. بیشتر این رژیم‌ها امروز ارزش خود را در علم تغذیه از دست داده‌اند اما متأسفانه همواره در بین جامعه و توسط افراد غیرمتخصص مورد توصیه قرار می‌گیرند. در اینجا می‌خواهیم 5 نوع از رژیم‌هایی که این ادعا را دارند با هم بررسی کنیم.

1. رژیم غذایی دوکان

هدف اصلی این رژیم محدود کردن کربوهیدرات و توصیه به مصرف پروتئین در سراسر رژیم است. در مرحله اول این رژیم محدود کردن پروتئین توصیه می‌شود. در مرحله دوم افراد باید پروتئین و سبزیجات مصرف کنند، در فاز سوم به رژیم غذایی افراد نشاسته، میوه، پنیر و نان اضافه می‌شود و در فاز چهارم به افراد اجازه داده می‌شود که هرچه دوست دارند بخورند.

اما چرا تأثیرات این رژیم پایدار نخواهد بود؟

با محدود کردن مصرف کربوهیدرات فرد به طور قابل‌توجهی وزن آبی خود را از دست می‌دهد؛ اما چیزی از ذخیره چربی بدن کم نمی‌شود. کاهش ذخیره کربوهیدراتی بدن باعث کاهش سدیم بدن می‌شود و این کاهش سدیم به افزایش کاهش وزن آبی کمک می‌کند. به همین خاطر است که فرد بعد از چند روز کاهش وزن قابل‌توجهی را احساس می‌کند و اولین جایی که لاغر می‌شود صورت است. از طرفی متخصصین پی برده‌اند که در صورت محدود کردن مصرف کربوهیدرات‌ها و سبزی‌ها و میوه‌ها، بدن از دریافت ریزمغذی‌ها نیز محروم خواهد شد. علاوه بر کمبودهای تغذیه‌ای در نتیجه‌ی این رژیم بوی بد در تنفس، خستگی مزمن و مشکلات کلیوی از عوارض رژیم دوکان است.

2. رژیم غذایی 17 روزه

رژیم غذایی 17 روزه رژیم غذایی 4 فازه‌ی دیگری است که توصیه به حداقل مصرف کربوهیدرات‌ها دارد. در کل این 17 روز افراد باید مصرف کربوهیدرات‌ها، میوه‌ها، سبزیجات و پروتئین خود را محدود کنند. مصرف غذاهای صنعتی مانند کنسروها و سس‌ها محدود می‌شود و افراد بعد از ساعت 2 عصر نباید میوه‌های خاص و برخی کربوهیدرات‌ها را به هیچ‌وجه مصرف کنند. همچنین افراد باید روزانه 17 دقیقه راه بروند. در این رژیم هم مانند رژیم دوکان مصرف کربوهیدرات و برخی غذاهای خاص ممنوع می‌شود. اما رژیم غذایی سلامت بر این اعتقاد است که میان‌وعده‌ها، سبزی‌ها و میوه‌ها عوامل آسان‌کننده رژیم غذایی‌اند و با سیر نگه‌ داشتن فرد تحمل رژیم را آسان‌تر می‌کند. از طرفی مشخص نکردن هدف برای کاهش وزن از نظر محققین تغذیه مانند یک دور باطل می‌ماند و رژیم فرد را بی سمت و سو می‌کند.

3. رژیم غذایی اتکینز

رژیم غذایی اتکینز رژیم سریع دیگری است که ادعا بر کاهش وزن 7-8 کیلویی در عرض دو هفته دارد. در رژیم اتکینز مصرف کربوهیدرات‌ها و فیبرها محدود می‌شود؛ بنابراین بدن مجبور است تا به جای آن چربی بسوزاند. این رژیم دارای 4 فاز است. فاز اول که مصرف کربوهیدرات‌ها را محدود کرده و مصرف متناسب غذاهای پر پروتئین، ماهی، تخم‌مرغ، پنیر، سالاد سبزیجات، کره و روغن را توصیه می‌کند. در طی مراحل به میزان کربوهیدرات‌های مصرفی افزوده می‌شود تا حدی که رژیم به یک رژیم متعادل برسد.

چرا این رژیم مورد قبول متخصصین نیست؟

یکی از عوارض این رژیم ایجاد کتوزیس است؛ یعنی شرایطی که بدن ذخایر چربی خود را به عنوان انرژی می‌سوزاند و عوارضی مانند یبوست، سردرد و حتی آسیب‌های کبدی و کلیوی ایجاد خواهد شد. چرا که این اندام‌ها به دلیل مصرف بالای منابع پروتئینی متحمل فشار زیادی می‌شوند؛ و البته مانند سایر رژیم‌های کم کربوهیدرات دیگر، کاهش وزن به دست آمده ناشی از دفع آب خواهد بود که به راحتی برمی‌گردد.

4. رژیم گروه‌های خونی

در این رژیم گروه‌های غذایی مختلف بین گروه‌های خونی مختلف تقسیم شده‌اند. به طوری که گروه خونی A: رژیم گیاه‌خواری، B: رژیم متعادل همه چیز خواری، AB: ترکیبی از همه گروه‌های غذایی در تعادل و O: رژیم پر پروتئین. در نگاه اول شاید این رژیم غذایی موثر و امکان‌پذیر باشد. چرا که یکی از مهم‌ترین ترکیبات زیستی و بیولوژیکی انسان در نام آن وجود دارد - خون! اما نه. هیچ سند و مدرکی وجود ندارد که نشان دهد این یک رژیم اعجازآمیز است. حتی این رژیم دیگر در بین متخصصین طرفداری هم ندارد.

5. رژیم غذایی HCG

رژیم غذایی HCG رژیمی است ترکیب از کاهش کالری مصرفی به حد 500 تا 800 کیلوکالری در روز (کاهش شدید در کالری و مصرف یک چهارم تا یک دوم کالری دریافتی معمول روزانه) و مکملیاری با هورمون گونادوتروپین جفتی انسان. هورمونی که در طول بارداری ترشح می‌شود. در این رژیم HCG یا به صورت تزریقی یا به صورت کپسول‌های خوراکی به فرد داده می‌شود. فراموش نکنید استفاده از هورمون HCG برای کاهش وزن توسط سازمان غذا و دارو یا همان FDA به هیچ‌وجه مورد تأیید نیست. متأسفانه خیلی وقت‌ها کاهش وزن و لاغری همه خواب و خوراک فرد می‌شود و به کلی فراموش می‌کند که سلامتی و زنده بودن چیزی فراتر از چاقی و لاغری است. از عوارضی مانند سردرد و خستگی و تحریک‌پذیری که بگذریم عوارض تهدیدکننده زندگی ناشی از این رژیم هم کم نیستند. بزرگ شدن سینه‌ها و اختلالات هورمونی از شایع‌ترین عوارض در مردان تحت این رژیم خواهد بود.

-----» سایر مطالب مرتبط «-----