همه ما انسانها اضطراب را تجربه کرده ایم . بعضی رویدادهای زندگی به ما این باور را می دهند که در وضعیت خطرناکی هستیم . در این شرایط اضطراب واکنشی طبیعی است . چون کار اضطراب ، بسیج کردن نیروی دفاعی بدن است و به ما هشدار میدهد که گوش بزنگ باشیم وخود را از خطر حفظ کنیم.
هنگامی که این ارزیابی اولیه ما از خطر نزدیک به وقوع آن ، واقع بینانه و درست باشد ، در این وضعیت ضرورت دارد که ما به دنبال یافتن پاسخ مقابله ای مناسب باشیم . بنابراین درمی یابیم که داشتن اضطراب اشکالی ندارد بلکه در طول فرایند مقابله به ما انرژی و نیرو هم می دهد تا بتوانیم از پس آن موقعیت دشوار برآئیم . اضطراب زمانی ناخوشایند است که ارزیابی اولیه از رویدادهای زندگی درست و واقع بینانه نباشد . وقتی بدون دلیل موجه ناراحت و تنیده هستید داشتن اضطراب نگران کننده است . در این حالت دچار رنج می شوید .
اضطراب چیست ؟
اغلب اصطلاح ترس و اضطراب به صورت مترادف به کار می روند . تفاوت این دو آن است که ترس اغلب به ارزیابی اولیه از خطر واقعی بر می گردد . در حالی که اضطراب بیشتر به حالت هیجانی و دلواپسی به علت خطری نامعلوم و مبهم مربوط می شود. ترس مرضی ، ترسهای اغراق آمیز و غالبا فلج کننده از رویدادها یا اشیاء خاص هستند ( مثل ترس از سوسک ، پر ، بلندی ) وحشت زدگی ، ترس شدید و ناگهانی همراه با تلاشهای عجولانه و دیوانه وار برای یافتن ایمنی است ، برخی از علائم وحشت زدگی شامل : نفس زدن ، تپش قلب ، تعرق ،لرزش ، تنگی نفس ، درد قفسه سینه ، تهوع ، سرگیجه و احساس خفگی است .
علائم اضطراب چیست ؟
وجود مجموعه ای از علائم بدنی ، فکری و احساسی نشانه وجود اضطراب است .
علائم بدنی : تپش قلب ، تنگی نفس ، از دست دادن اشتها ، تهوع ، بی خوابی ، تکرار ادرار ، چهره برافروخته ، تعرق ، اختلال گفتار و بی قراری .
علائم فکری : سردرگمی ، اختلال در حافظه و تمرکز ، حواس پرتی ، ترس از دست دادن کنترل ، کمروئی ، گوش به زنگی و افکار تکرار شونده .
علائم احساسی : عصبی ، بی طالقت ، نگران شدن ، هشیار ، وحشت زده ، افسرده، دلواپسی ، در هم تنیده ، حالت ترسناک یا هیجان زده به خود گرفتن .
آگاهی از این واکنشها مهم است . برای اینکه به شما کمک می کند تا متوجه اضطراب خود یا فرزندتان شوید . وقتی متوجه این علائم شدید از خود بپرسید آیا این علائم یک واکنش طبیعی به تهدید واقعی است یا ناشی از تنش بی جاست .
علل بروز این مشکل چیست؟
بر اساس مطالعات و تحقیقات انجام شده علت اضطراب در کودکان و بزرگسالان متفاوت است . مهمترین علل اضطراب در کودکان عبارتند از :
وجود زمینه ارثی ، وجود مادر مضطرب ، داشتن مادر وسواسی و یا کمال گرا ، شکست کودک در برقراری ارتباط اجتماعی ، انتظارات بیش از حد والدین از کودک ، بیماری های جسمی حاد و بیماری های دیگر از جمله : شب ادراری ، لکنت زبان ، معلولیت جسمانی و یا نقص جسمانی و ناتوانی های حسی از جمله شنوایی و بینایی.
میزان بروز این مشکل چقدر است ؟
اختلالات اضطرابی از شایعترین طبقات اختلالات روانی است و زنان در مقایسه با مردان بیشتر ممکن است دچار یک اختلال اضطرابی شوند و با افزایش طبقه اجتماعی – اقتصادی از شیوع آن کاسته می شود .
در مورد علل اضطراب در افراد بزرگسال نیز نظریات مختلفی مطرح است که از جمله مهمترین آنها عبارتند از :
- دور بودن از خود واقعی و نقش بازی کردن در صحنه های مختلف زندگی ، به این معنی که عده ای از افراد ویژگی های واقعی خود را ( اعم از ویژگیهای ظاهری نظیر : قد، وزن ، نوع چهره و یا صفات و خصوصیات شخصیتی ) خود را نپذیرفتند و همواره در تلاشند شخصی غیر از آنچه واقعا هستند را جلوه دهند و این ماسک زدن به چهره خود منجر به افزایش نگرانی و تشویش می شود .
- وجود فاصله زیاد بین خود واقعی و خود آرمانی ، مطابق نظر برخی از روانشناسان هر فردی برای خود ویژگی های مطلوب و ایده آلی تصور می کند که دوست دارد آنگونه باشد و برای رسیدن به آن تلاش می کند . حال اگر این خود آرمانی فاصله زیادی با وجود ویژگیهای واقعی فرد داشته باشد و دسترسی به آن مقدور نباشد چون فرد نمی تواند آنگونه که دوست دارد باشد مضطرب می شود .
- گاهی اضطراب فرد به دلیل نپذیرفتن شرایط واقعی زندگی و امکانات محیطی است که سازگاری فرد را در زندگی با دشواری روبرو می سازد .
- ضعف و بیماری های جسمی و عدم درمان بموقع فرد را آماده ابتلا به اضطراب میکند.
- احساس تنهایی و نداشتن حمایت روانی – اجتماعی نیز در بروز نگرانی و اضطراب موثر است .
- مصائب و مشکلات و فشارهای محیطی مداوم به خصوص موقعی که فرد قدرت حل مسئله و سازگاری اش ضعیف باشد در ایجاد اضطراب نقش موثری دارد .
- اختلال در غده تیروئید نیز منجر به بروز علائمی شبیه بیماری اضطراب درفرد میشود .
- بیکاری ، نداشتن برنامه ریزی و نبود قدرت تنظیم وقت نیز در بوجود آمدن اضطراب موثر است،چون فرد هموراه احساس فشار ذهنی می کند اما کار مفیدی انجام نمی دهد.
- خیالبافی ها یا افکار غیر ارادی منفی و پیش بینی
درمان اضطراب
در درمان اضطراب رویکردها و شیوه های مختلفی وجود دارد. موثرترین درمان افراد ،دچار اختلال اضطراب تلفیقی از روان درمانی ، دارودرمانی و درمانهای حمایتی است .
رویکردشناختی – رفتاری ( C.B.T ) رویکرد حمایتی و رویکرد مبتنی بر بینش ،با وجود آن که مطالعات پیگیر و متعددی در این زمینه انجام گرفته است ولی هنوز اطلاعات دقیقی در مورد ارجحیت نسبی این رویکردها بر یکدیگر در دست نیست . در رویکرد شناختی فرض بر آن است که یک سلسله طرحواره های شناختی در فرد وجود دارد و او مستقیما و به طور مداوم بر مبنای همین طرحواره ها رفتار می کند . در رویکرد رفتاری مستقیما به علائم جسمانی و ظاهری فرد توجه می شود . در درمان حمایتی به فرد اطمینان بخشی و آسودگی خیال داده می شود . در رواندرمانی مبتنی بر بینش ، بر کشف تعارضهای ناخودآگاه فرد و شناسائی نقاط قوت ایگو تاکید میشود .
آیا داروی خاصی برای درمان اضطراب وجود دارد ؟
دارو درمانی: دارو درمانی نیز از شیوه های کنترل ومهار اضطراب است . از جمله داروهایی که برای اختلال اضطراب تجویز می شود بوسپیرون ، بنزودیازپینها ، سه حلقه ای ها مثل ایمی پیرامین و داروهای ضد هیستامینی و ….
درمان موفق و کامل اضطارب ترکیبی از رواندرمانی و دارو درمانی است .
فهرست اختلالات اضطرابی به قرار زیر است :
?- اختلال پانیک ( جمله های اضطرابی ) با و بدون آگروفوبی
?- آگروفوبی بدون سابقه اختلال پانیک
?- فوبی اجتماعی
?- ترسهای مرضی معین
?-اختلال وسواسی اجباری ( O.C.D )
? اختلال استرس پس از سانحه ( P.T.S.D )
?- اختلال اضطراب فراگیر ( اضطراب منتشر )
هر یک از اختلالات اضطرابی که در بالا لیست شده است درمان تخصصی جداگانه نیاز دارد و دارای شیوع ، پیش آگهی و علل خاصی است و علائم مشخصی دارند .
در مواقع بروز اضطراب چه کاری بهتر است انجام داد ؟
توجه به پنج اصل اساسی می تواند به شما در کنترل اضطرابتان کمک کند .
? – از قدرت خلاق ذهن ناهشیار خود برای تغییر دادن خویش استفاده کنید . ( از مهارتهای معنوی یاری بجوئید .)
?- با استفاده از تصویر سازی ، تصویر ذهنی خود را تغییر دهید تا به جای ترس ، احساس اطمینان و قوت قلب بر شما حاکم شود .
?- از اندیشه مثبت و واقع بینانه برای دیدن خود ، موقعیت دوروبر خود کمک بگیرید . یعنی آنچه را که دوست دارید وجود داشته باشد ، در ذهن خود تصویر سازی کنید.
?- به گونه ای رفتار کنید گویا شخصیتی که می خواهید هستید .
?- هدفهایی را برای خود مشخص کنید که واقع بینانه ، متناسب با امکانات و توانائیهایتان باشد .
۹ روش، به شما در کاهش استرس زندگی کمک می کند؛ هیچ نیازی به داروهای گیاهی یا شیمیایی نیست. اگر می شد استرس را به آسانی خوردن یک قرص ویتامین از خود دور کرد، عالی نمی شد؟ البته محصولات زیادی وجود دارد که همگی ادعا می کنند می توانند استرس را کاهش دهند. خوب مشکل چیست؟ شواهد محکم و مستدلی مبنی بر این که این داروهای گیاهی و مکمل های غذایی به واقع مفید هستند وجود ندارد.
دکتر پاول روش رئیس انجمن آمریکایی استرس می گوید: کاوا کاوا، والرین و چای بابونه همگی برای کاهش هیجان توصیه می شوند. مخلوطی از چند گیاه طبیعی به نام «انطباق دهنده ها» نیز در روسیه و اروپای غربی برای رهایی از استرس رایج است.
دکترروش توضیح می دهد: مشکل در این جاست که چنین مکمل هایی هیچ نیازی به ارائه مدرک و شاهد دال بر تأثیرگذار بودن و ایمنی ندارند و می توانند هر ادعایی که دوست دارند بکنند زیرا سازمان غذا و دارو و کمیته فدرال تا به حال هیچ محدودیتی برای آنها ایجاد نکرده است. بنابراین شما مجبورید خودتان برای رسیدن به این پاسخ که آیا این گیاهان واقعاً موثرند یا نه، دست به آزمایش بزنید ولی بدانید که «همه چیزهای طبیعی» لزوماً بی خطر نیستند. برخی گیاهان می تواند با داروی دیگر تداخل پیدا کند و مکمل های حاوی کاوا نیز برای صدمه شدید وارد کردن به کبد تا جایی که به پیوند نیاز باشد نیز معروف هستند.
اگر می خواهید که جایگزینی برای این مبارزان «کاملاً طبیعی» استرس پیدا کنید، می توانید این چند روش را امتحان کنید:
دین: برخی مطالعات نشان می دهد افرادی که از «کنار آمدن مذهبی و دینی» مانند از خداوند کمک خواستن و یافتن آرامش در دین استفاده می کنند، دارای فشار خون پایین تری نسبت به افرادی هستند که از داروهای ضد استرس استفاده می کنند. راه ساده دعا کردن برای رهایی از استرس می تواند برای رسیدن به هدف کافی باشد.
بخشیدن: یک مطالعه جدید نشان داده افرادی که میل باطنی برای بخشیدن دیگران دارند نیز نسبت به همسالان خود دارای فشار خون پایین تری هستند. آیا زمان آن نرسیده که کینه ها را دور ریخته و به خاطر سلامت خود هم شده دیگران را ببخشیم؟
خواب: حدود ۶۰ درصد افرادی که دچار استرس هستند می گویند که نمی توانند به اندازه کافی بخوابند. اگر برای خوابیدن مشکل دارید، زمان آن رسیده که برای به رختخواب رفتن یک روند آرامش دهنده را شروع و آن را هر شب تکرار کنید. با یک دوش آب ولرم شروع کنید و در حمام از بدن شویه حاوی اسطوخودوس (عطر سنبل) استفاده کنید و سپس با یک کتاب رمان سبک به رختخواب بروید و مطمئن باشید که فوراً خوابتان می برد.
تعطیلات (مسافرت): وقت و پول کافی برای تعطیلات یک هفته ای در کنار دریا ندارید؟ تعطیلات می تواند به آسانی انجام یک مسافرت کوتاه در پایان هفته باشد یا حتی یک برنامه در نزدیکی منزل شما. تنها نکته مهم این است که زمان بیشتری را صرف خود کنید و به همه مسائلی که شما را دیوانه می کنند- کار، پول و روابط- فکر نکنید.
یوگا: حتی یک جلسه کلاس یوگا می تواند میزان هورمون کورتیزول استرس را کاهش دهد و این خود بهترین دلیل برای مراجعه و ثبت نام در یک کلاس یوگا است. اگر فقط به فکر ریلکسیشن ساده هستید می توانید به یک کلاس یوگا که مخصوص این کار است، مراجعه کنید.
وان پرکف: در را قفل کنید، مقداری کف صابون تهیه کنید و فراموش کنید که جهان وجود دارد. تعدادی شمع روشن کنید- شمع های عطری یا بخور(Sandal wood) نیز برای رفع استرس بسیار مفیدند- یک کتاب خوب یا موسیقی کلاسیک نیز می تواند موثر باشد.
از حجم کارتان بکاهید: با رئیس خود صحبت کنید، مقداری از کارها را به فرد دیگری بسپارید یا به دنبال شغل دیگری باشید. اگر کار شما را عصبی می کند، بدانید در این مورد تنها نیستید. کار در بین افراد ۵۴-۱۸ سال اولین عامل استرس گزارش شده است و ۴۶ درصد می گویند که مشکل اصلی آنها شغلشان است. در حالی که در جست وجوی شغلی با استرس کمتر هستید، سعی کنید راه هایی نیز برای تفریح و رهایی پس از کار بیابید.
قبل از شروع غروب به مدت ۱۰ دقیقه کاملاً ساکت و آرام بنشینید. هنگام تهیه شام، موسیقی مورد علاقه تان را گوش کنید یا کارهای خانه را به دیگری واگذار کنید، در نتیجه می توانید در شب های هفته کمی استراحت کنید.
یک فنجان چای: چه چای بابونه و چه چای معمولی، سعی کنید به موقع صرف کنید. با آرامش بنشینید، پا روی پا بیندازید و از چای دم کرده لذت ببرید. در ماه های گرم سال می توانید یک قوری چای سبز دم کنید، سپس آن را خنک کرده و از آن لذت ببرید.
بیوفیدبک: راه های مختلفی برای بیوفیدبک (پسخوراند زیستی) وجود دارد که هدف همگی آنها رساندن شما به آرامش است. با یک متخصص سلامتی در مورد این تکنیک ها صحبت کنید که در آنها از سنسورهایی استفاده می شود که دمای بدن، تنش ماهیچه ها یا ضربان قلب را اندازه گیری و توسط نور یا صدا به نمایش می گذارند
مطالب مرتبط:
