مرد می‌تواند علی‌رغم داشتن همسر به ازدواج مجدد مبادرت کند. این ازدواج مجدد می‌تواند دائم یا موقت باشد. لیکن در ثبت رسمی ازدواج مجدد مسائلی وجود دارد. ثبت ازدواج موقت لازم نیست مگر با توافق زوجین و یا باردار شدن زوجه. ولی از آنجا که ثبت ازدواج دائم اجباری است و عدم ثبت برای مرد مجازات در پی خواهد داشت، و از سوی دیگر ثبت ازدواج مجدد ممنوع است مگر با اجازه دادگاه، مردان به دو روش این ازدواج را ثبت می‌کنند. 1- مراجعه به دادگاه و اخذ اجازه ازدواج مجدد 2- ازدواج به صورت عادی و سپس شکایت همسر دوم از مرد مبتنی بر درخواست ثبت ازدواج دائم.
1- کسب اجازه ازدواج مجدد از دادگاه
مطابق ماده 16 قانون حمایت خانواده مصوب 1353 مرد نمی‌تواند با داشتن زن همسر دوم اختیار کند مگر در موارد زیر:
- رضایت همسر اول
- عدم قدرت همسر اول به ایفای وظایف زناشوئی
- عدم تمکین زن از شوهر
- ابتلاء زن به جنون با امراض صعب‌العلاج.
- محکومیت زن به حبس پنج سال یا بیشتر
- ابتلاء زن به هرگونه اعتیاد مضر
- ترک زندگی خانوادگی از طرف زن
- غایب یا مفقودالاثر شدن زن.
بر اساس ماده 17 آن قانون متقاضی باید دادخواستی به دادگاه تسلیم و دلایل تقاضای خود را در آن قید نماید. یک نسخه از دادخواست ضمن تعیین وقت رسیدگی به همسر او ابلاغ خواهد شد. دادگاه با انجام اقدامات ضروری و در صورت امکان تحقیق از زن فعلی و احراز توانایی مالی مرد و اجرای عدالت اجازه ازدواج مجدد خواهد داد.
رویه معمول آن است که مردان دادخواست الزام به تمکین همسر را مطرح نموده و پس از محکومیت وی به تمکین و عدم رعایت حکم از سوی همسر اول، دادخواست تجویز ازدواج مجدد را مطرح می‌نمایند. با صدور حکم اجازه ازدواج مجدد مرد و همسر جدید می‌توانند به دفاتر رسمی ازدواج و طلاق مراجعه نموده و پس از عقد نکاح آن را ثبت رسمی نمایند.
2- طرح دعوی الزام ثبت رسمی ازدواج دائم
آنچه به صورت واقعی در جامعه اتفاق می‌افتد اینگونه نیست که مردان به دادگاه مراجعه نمایند و اجازه ازدواج مجدد بگیرند و سپس به خواستگاری رفته و خانمی را راضی به ازدواج با خود نمایند. معمولاً مرد و زن با یکدیگر آشنا شده و احساساتی بین آنها بوجود می‌آید و با شدت گرفتن این احساسات تصمیم می‌گیرند که با یکدیگر ازدواج نمایند. در چنین حالتی فرصت و علاقه‌ای برای صرف زمان طولانی در دادگاه‌ها و گرفتن اجازه ازدواج مجدد، و ضمناً اطلاع همسر اول و مداخله او وجود ندارد.
مرد و همسر دوم برای حل مشکل به دو گونه عمل می‌نمایند:
1- از آنجا که عقد موقت تقریباً فاقد تشریفات است، زوجین عقد موقت طولانی مدت و با شرایط ضمن عقدی همانند عقد دائم منعقد می‌نمایند و سپس در فرصت مناسب از دادگاه اجازه ازدواج مجدد دائم می‌گیرند.
2- به صورت عادی و با رعایت کامل جهات شرعی با یکدیگر عقد دائم منعقد نموده و سپس همسر دوم دادخواستی به طرفیت شوهر و به خواسته الزام به ثبت ازدواج دائم تقدیم دادگاه خانواده می‌نماید. دادگاه با جری تشریفات قانونی و بررسی دلایل همچون اقرار شوهر، صورتجلسه عادی عقد نکاح دائم، استماع شهادت شهود، و ... حکم الزام ثبت واقعه عقد دائم با مهریه و شرایط ذکر شده در سند عادی ازدواج را صادر خواهد کرد.
.
جهت مشاهده عواقب کیفری آن روی تصویر زیر کلیک نمایید:
.
ایجاد حق طلاق برای همسر اول
طی شروط ضمن عقد دوازده‌گانه‌ای که در عقدنامه‌های نکاحیه درج شده است، زوجه می‌تواند در شرایطی با وکالت اعطائی از جانب زوج، خود را مطلقه نماید. یکی از این شرایط آن است که مرد همسر دوم اختیار نماید. بنابراین اگر شوهر در عقدنامه آن شرط را امضاء نموده باشد، به محض ازدواج مجدد وی، همسر اولش حق طلاق پیدا کرده و می‌تواند با مراجعه به دادگاه حکم طلاق دریافت دارد. از این جهت تفاوتی بین عقد دائم و موقت نیز وجود ندارد.
.
.
سایر دعاوی خانوادگی قابل طرح در مراجع قضایی:
| اثبات زوجیت | نفی زوجیت |
| فسخ نکاح | ابطال نکاح |
| الزام به ثبت ازدواج | الزام به ثبت طلاق |
| الزام به ثبت رجوع | اذن ازدواج |
| تجویز ازدواج مجدد | طلاق |
| حضانت طفل و سلب حضانت | اعسار |
| استرداد هدایای نامزدی | مطالبه نفقه و ترک انفاق |
| مطالبه اجرت المثل (نحله) | الزام به تمکین |
| استرداد جهیزیه | مطالبه مهریه |
.
.
