دکتر علیرضا متحدی

ازدواج دارای ابعاد و ویژگی های متعددی است. یکی از پررنگ ترین جنبه های آن مسائل شرعی و فقهی در ارتباطات اعضای خانواده است. در ادامه فتاوای مرجع تقلید حضرت آیت الله مکارم شیرازی، در خصوص موضوعات مربوط به ازدواج و زناشویی آورده شده است. هرچند ممکن است افراد مقلد ایشان نباشند، اما با مطالعه استفتائات احکام شرعی موضوع حدوداً مشخص خواهد شد:

.

عناوین اصلی:

عناوین فرعی:

احکام  عقد دائم / اجازه پدر:

١ – مخالفت پدر با ازدواج فرزند
اگر پدر دختر باکره دلیل قانع کننده ای برای مخالفت نداشته ولی مخالفت کند آیا شرط اجازه پدر از بین می رود؟
چنانچه به تصدیق بزرگترهاى فامیل خواستگار کفو و متناسب دختر باشد، و پدر دختر بدون دلیل معقول مخالفت کند، اذن او ساقط است، و آنها مى توانند با هم ازدواج کنید. هر چند شایسته است در صورت امکان رضایت پدر دختر جلب شود.
٢ – شرط اذن پدر برای ازدواج دختری که بکارتش را غیر از راه ازدواج از دست داده است
اگر دخترى بر اثر سوار شدن بر حیوانی یا افتادن از بلندی و یا از طریق زنا بکارتش را از دست داد آیا او رشیده است و می تواند بدون اذن والدین ازدواج کند، یا نه احتیاج به اجازه دارد؟
تنها دخترانی که یک بار با اذن پدر ازدواج کرده اند و به هر علتی از شوهرانشان جدا شده اند برای ازدواج مجدد نیاز به اذن پدر ندارند.
٣ – غایب بودن پدر یا جد پدری زوجه
طبق فتواى علما در صورتى که پدر و یا جدّ پدرى غایب باشد و دختر باکره احتیاج به شوهر داشته باشد، اجازه ساقط مى شود، معناى احتیاج داشتن به شوهر چیست؟
منظور این است که به سنّى رسیده است که هرگاه شوهر نکند به زحمت یا به خطر مى افتد.
٤ – اذن پدری که از غلات محسوب می شود
آیا ازدواج موقت با دختری که خود شیعه بوده اما پدر اهل فرقه ای است که جزیی از غلات محسوب می شوند نیاز به اذن پدر دارد؟
در صورتکیه دختر سن کمی نداشته باشد و دارای رشد کافی عقلی و جسمی و تشخیص مصالح خود بوده باشد مانعی ندارد.
٥ – دختری که پدر و جد پدری ندارد
آیا دختری که پدر و جد پدری اش فوت شده اند می تواند بدون اذن خانواده ازدواج کند؟
درصورتی که به تصدیق بزرگترهای فامیل (از قبیل عمو یا دائی) خواستگار مورد نظر کفو و مناسب دختر باشد و دسترسی به پدر دختر نباشد می توانند با هم ازدواج کنند.
٦ – مخالفت پدر با ازدواج دختر عاقله رشیده
در رساله جنابعالى آمده: «اگر دختر عاقله بالغه رشیده نیاز به شوهر داشته باشد، و پدر او را از ازدواج با مردى که شرعاً و عرفاً کفو او است منع کند، اجازه پدر در این جا شرط نیست.» آیا منظور، ازدواج دائم است یا شامل موقّت هم مى شود؟ اگر شامل ازدواج موقّت مى شود، هم کفو بودن در آن به چه معنایى است؟
تفاوتى نمى کند; ولى معمولا ازدواج موقّت به مصلحت دختران باکره نیست، و مخالفت پدر بجاست.
٧ – منظور از رشیده
منظور از رشیده دقیقاً چه کسی است؟
معمولاً دخترهای بالای سی سال در مسائل ازدواج رشیده هستند.
٨ – سنی که دختران در آن نیاز به اذن پدر ندارند
اجازه پدر برای ازدواج دختران تا چه سنی لازم است؟
از سن سی سال به بالا به شرط اینکه دختر، فرد هوشیاری باشد و بتواند تصمیم بگیرد و مصلحت خود را تشخیص دهد، اجازه پدر لازم نیست.
٩ – اذن پدر برای ازدواج دختر رشیده
آیا اذن پدر در ازدواج (موقت یا دایم) دختری که رشیده است و صلاح و فساد خود را درک می کند شرط است؟ اگر جواب مثبت است آیا شرط تکلیفی است؟
این کار بدون کسب اجازه ولىّ دختر جایز نیست. و منظور از باکره دخترى است که قبلا شوهر نکرده است، خواه عضو بکارت موجود باشد، یا نه.
این شرط جنبه وضعی دارد.
١٠ – ازدواج دختر باکره بدون اذن پدر با رضایت جد پدری
دختر باکره یی که پدرش راضی نیست و اذن به ازدواج او را نمیدهد ولی جد پدری دختر (پدر پدرش) به عقد راضی است و اذن میدهد آیا صحیح است؟
مانعی ندارد.
١١ – ازدواج دختر باکره بدون اذن پدر با رضایت جد پدری
دختر باکره یی که پدرش راضی نیست و اذن به ازدواج او را نمیدهد ولی جد پدری دختر (پدر پدرش) به عقد راضی است و اذن میدهد آیا صحیح است؟
مانعی ندارد.
١٢ – اذن ولی در ازدواج دختری که ازاله بکارت شده
در یک حادثه رانندگى بکارت دخترى زایل شده، و با مراجعه به پزشکِ جرّاح ترمیم گردیده است. آیا چنین فردى حکم باکره را دارد، و براى ازدواج اذن پدر شرط مى باشد؟ اگر بر اثر تجاوز ازاله بکارت شود چطور؟
در هر دو صورت اجازه پدر شرط است.
١٣ – تحصیل رضایت پدر بعد از عقد
دختر جوانى بدون اذن پدر و مادر خود به خانه کسى مى رود و به درخواست پسر و دختر عقد نکاح بدون رضایت پدر خوانده مى شود و اعمال مترتّب بر نکاح انجام مى گیرد، در حالى که اگر دختر با پدر مشورت مى کرد مانعى هم وجود نداشت، در این دو صورت (تحصیل رضایت پدر بعد از عقد و عدم تحصیل رضایت)، حکم عقد چیست؟
بهتر این است که بعداً رضایت پدر را جلب نماید.
ارسال به دوستان
١٤ – ساقط شدن اجازه پدر در ازدواج
اگر دخترى با پسر هم شأن شرعى و عرفى خود قصد ازدواج داشته باشد، آیا اذن پدر ساقط است؟
در فرض مسأله اگر پدر مخالفت کند اذن او ساقط مى شود.