در زندگی اجتماعی وقوع اختلاف با دیگران گریزناپذیر است، و هر کس به فراخور خود، به طریقی سعی می کند اختلاف خود با دیگری را حل کند. هرچه افراد مطلع تر و تواناتر باشند، می توانند راه های ساده تر و سریع تری را برای حل اختلافات خود انتخاب کنند. یکی از کارآمدترین روشهایی که ساختار حقوقی کشور برای رسیدگی تخصصی به دعاوی پیش بینی نموده است، نهاد داوری است.
بر این اساس یکی از خدمات قابل ارائه توسط وکلای دادگستری و مجامع حقوقی، داوری است که طی آن طرفین دعوی بجای اینکه هریک وکیل بگیرند تا در دادگاه از آنها دفاع نماید، می توانند از وکلای دادگستری بخواهند که به اصل اختلاف آنها رسیدگی نمایند و رأی لازم الاجرا صادر نمایند. و از مشقات رسیدگی قضایی رهایی یابند.
.
داوری یا قضاوت خصوصی، رسیدگی خارج از دادگاه و جایگزینی مطمئن برای رسیدگی دولتی است. بر اساس ماده 454 قانون آیین دادرسی مدنی، کلیه اشخاصی که اهلیت اقامه دعوی دارند می‌توانند با تراضی یکدیگر منازعه و اختلاف خود را خواه در دادگاه‌ها طرح شده یا نشده باشد و در صورت طرح در هر مرحله‌ای از رسیدگی باشد، به داوری یک یا چند نفر ارجاع دهند. انتخاب داور یا داوران با توافق طرفین حاصل می‌گردد، و معمولاً افرادی انتخاب می‌شوند که مورد اطمینان، اعتماد، و احترام طرفین باشند، و در زمینه مورد اختلاف، و نیز نسبت به قوانین و مقررات حاکم، و همچنین عرف مورد اختلاف، اطلاع و تخصص کافی داشته باشند.
مزایای رسیدگی به اختلافات از طریق داوری، موجب شده است مطلعین و صاحب نظران جامعه از جمله فعالان بخش اقتصاد و تجارت (توسط نهاد داوری اتاق بازرگانی ایران) و حقوق‌دانان (توسط بخش داوری کانون وکلای دادگستری)، از این روش برای حل اختلافات خود استفاده نمایند. معمولاً شرط داوری بخش مهمی از قراردادهای بازرگانی و حقوقی در سطح ملی و بین‌المللی است.
.
در خصوص فواید رسیدگی به اختلافات از طریق داوری، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
1- هزینه داوری توافقی و بسیار کمتر از هزینه دادرسی در دادگستری است. هزینه دادرسی در دادگستری در مرحله بدوی 3 درصد میزان خواسته و در مرحله تجدیدنظر نیز 4 درصد میزان محکوم به است. به این میزان احتمالاً دستمزد وکیل نیز اضافه می‌گردد.
2- زمان رسیدگی بسیار کوتاه‌تر است. برعکس مراجع قضایی که فرایند دادرسی مدت مدیدی به درازا می‌کشد، زمان رسیدگی در داوری توسط طرفین تعیین می‌شود.
3- در داوری شأن و احترام افراد حفظ شده و رسیدگی در محیطی آرام و بدون تنش صورت می‌پذیرد.
4- در داوری توجیه و توضیح قوانین و اقناع طرفین برای پایبندی به تعهدات، موجب احساس رضایت بیشتر و نتیجتاً اجرای بهتر رأی‌ها می‌شود.
5- صرف وقت و دقت بیشتر از سوی داور،که این امر به دلیل حجم پرونده‌ها اصولاً در دادگستری ممکن نیست.
6- جلوگیری از ایجاد نفرت و عمق بخشیدن به کدورت‌ها.
7- رسیدگی تخصصی توسط کارشناسان حوزه مربوطه و جلوگیری از ایجاد آسیب‌های جانبی.
8- خصوصی بودن و پوشیده ماندن اختلافات که معمولاً در اختلافات موضوع بسیار مهمی است.
9- جلوگیری از سوء استفاده افراد سودجو و تحریک طرفین برای تشکیل پرونده‌های گوناگون.
10- حذف قسمت بسیار طولانی و پر تشریفات رسیدگی در مراحل بدوی و تجدیدنظر دادگستری، و دستیابی سریع به برگ اجرائیه که بلافاصله عملیات اجرایی را همانند احکام قطعی دادگاه‌ها و بر اساس قانون اجرای احکام مدنی، و قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، آغاز می‌نماید.
.
پس از صدور رأی داوری، دادگاه صالح بر اساس رأی داوری اجرائیه صادر می کند و اجرائیه همانند آرای دادگاه ها توسط بخش اجرای احکام مدنی دادگستری به موقع اجرا گذاشته می شود.برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص فرایند داوری بر روی لینک زیر کلیک فرمایید:
فرایند رسیدگی، ابلاغ، و اجرای داوری و نمونه احکام قضایی مرتبط
.