طبیعتاً خواهان به منظور وصول مال یا وجهی از خوانده، طرح دعوی کرده و فرایند دادرسی را طی می‌نماید. بعد از قطعی شدن رأی به نفع خواهان، وی باید درخواست صدور اجراییه نماید و بعد از ابلاغ اجرائیه و گذشت مواعد قانونی، تشکیل پرونده اجرایی داده و استعلامات لازم برای شناسایی و توقیف اموال محکوم‌علیه انجام پذیرد. بدیهی است که در این مرحله هیچ مالی از محکوم‌علیه یافت نمی‌شود. زیرا وی بعد از مطلع شدن از طرح دعوا توسط خواهان، تمامی اموال خود را انتقال داده و موجودی حساب های بانکی خود را به انگیزه فرار از پرداخت دین برداشت کرده است…
تأمین خواسته یکی از تدابیری است که برای حمایت از خواهان و جلوگیری از سوء‌استفاده احتمالی طرف مقابل (خوانده) به کار گرفته می‌شود. به وسیله تأمین خواسته خواهان عین خواسته (آن چیزی که از دادگاه می‌خواهد) یا معادل آن را از اموال خوانده (طرف مقابل) توقیف می‌کند تا از نقل و انتقال آن جلوگیری نموده و بتواند بعد از صدور رأی قطعی به راحتی به طلب خود برسد.
مستند به ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی، قبل از طرح دادخواست اصلی، یا ضمن دادخواست اصلی، یا در جریان دادرسی تا زمانی که رأی قطعی صادر نشده است می‌توان درخواست صدور قرار تأمین خواسته را مطرح نمود. در شرایطی که دادگاه قبل از طرح دعوی اصلی، اقدام به صدور قرار تأمین خواسته نماید، خواهان مکلف است ظرف ده روز در دادگاه صالح اقامه دعوی نماید و الا به درخواست خوانده، قرار تأمین صادره توسط دادگاه ملغی‌الاثر خواهد گردید.
در موارد زیر می‌توان از دادگاه تقاضای صدور قرار تأمین خواسته نمود:
1- دعوا مستند به سند رسمی باشد. یعنی سندی که خواهان با استناد به آن دعوا را مطرح نموده است، در اداره ثبت اسناد و املاک یا دفاتر اسناد رسمی تنظیم شده، یا در حضور مأمور رسمی و در حدود صلاحیت وی و طبق مقررات قانونی تنظیم شده باشد.
2- خواسته خواهان در معرض تضییع یا تفریط باشد. یعنی احتمال تلف یا انتقال مال یا عدم دسترسی به مال موضوع دعوی و سخت شدن دسترسی به آن وجود داشته باشد.
3- در مورد اسناد تجاری که واخواست شده باشد. مانند چک و سفته.
4- خواهان خسارات احتمالی که ممکن است به خوانده وارد شود را نقداً به حساب دادگستری واریز نماید.
در صورتی که خواهان قرار تأمین صادر کرده باشد ولی در نهایت به موجب رأی قطعی محکوم به بطلان یا بی‌حقی دعوی گردد، خوانده حق دارد ظرف ۲۰ روز با تسلیم دلایل به دادگاه صادر کننده قرار، خسارت خود را مطالبه کند. این مطالبه بدون رعایت تشریفات آیین دادرسی انجام می‌شود. دادگاه با ابلاغ درخواست خسارت به خواهان، به او ۱۰ روز مهلت می‌دهد تا دفاعیات خود را بیان کند. سپس در وقت فوق‌العاده به دلایل طرفین رسیدگی کرده و رأی مقتضی صادر می‌کند. رأی دادگاه در این خصوص قطعی است. اگر خوانده در مهلت ۲۰ روزه مطالبه خسارت نکند، وجهی که بابت خسارت احتمالی سپرده شده، مسترد می‌شود.
در زیر یک نمونه قرار تأمین خواسته به درخواست اینجانب برای تأمین مهریه آمده است:
اجرای قرار تأمین خواسته همانند اجرای احکام قطعی دادگاه است. بدین صورت که قرار صادره به واحد اجرای احکام مدنی ارسال شده و پرونده اجرایی تشکیل می گردد. سپس توسط واحد اجرای احکام اموال خوانده شناسایی و توقیف می گردد. لیکن پس از توقیف عملیات اجرایی متوقف می گردد. در صورت صدور رای نهایی به نفع خواهان، پرونده اجرای رای لف پرونده تأمین خواسته شده، و اقدامات لازم برای انتقال مال و یا فروش آن انجام خواهد پذیرفت.
در زیر نامه توقیف خودرو خطاب به راهنمایی و رانندگی و در اجرای قرار تأمین خواسته آمده است:
.
جهت مشاهده برخی احکام قضایی در خصوص دعاوی خانواده کلیک کنید:
.
