دکتر علیرضا متحدی

فضایی برای انتشار مطالب حقوقی و روانشناسی

فضایی برای انتشار مطالب حقوقی و روانشناسی

مرد خردمند هنر پیشه را
عمر دو بایست در این روزگار
تا به یکی تجربه اندوختن
با دگری تجربه بردن به کار!

مهمترین ابزار قدرت و موفقیت در زمانه حاضر "آگاهی" است. اگر افراد قبل از هر اقدامی جستجوی اطلاعات نمایند، و اگر صاحبان دانش و تجربه و اندیشه، احساس وظیفه کنند که تجربیات مفید خود را در اختیار دیگران قرار دهند، همه خواهند توانست با انتخاب ها و تصمیمات درست تر، جلو خسارات و شکستها را گرفته و استفاده بهتری از عمر و انرژی خود داشته باشند.

در این پیج اطلاعاتی در حوزه حقوق و روانشناسی که دارای جذابیت، و عمدتا مورد نیاز مردم است منتشر می شود. باشد که مورد رضایت و استفاده قرار گیرد.
همچنین تلاش می شود در حد امکان سوالات حقوقی عزیزان را پاسخگو باشیم. می توانید سوالات خود را در پیامرسانهای داخلی مطرح فرمایید. در اولین فرصت و در حد مقدورات پاسخ کافی ارائه خواهد شد.

تابلو اعلانات

۱۰۶ مطلب در اسفند ۱۳۹۳ ثبت شده است


ازدواج دارای ابعاد و ویژگی های متعددی است. یکی از پررنگ ترین جنبه های آن مسائل شرعی و فقهی در ارتباطات اعضای خانواده است. در ادامه فتاوای مرجع تقلید حضرت آیت الله مکارم شیرازی، در خصوص موضوعات مربوط به ازدواج و زناشویی آورده شده است. هرچند ممکن است افراد مقلد ایشان نباشند، اما با مطالعه استفتائات احکام شرعی موضوع حدوداً مشخص خواهد شد:


.

.

عقد دائم فسخ نکاح
عقد موقت .                             .
مسائل جنسی
طلاق نگاه
متفرقه روابط زن و مرد
اولاد محرم و نامحرم
ازدواج با سایر فرق وطی به شبهه
ازدواج های حرام مقدمات ازدواج


١ – زمان آغاز عدّه در وطی به شبهه

در وطی به شبهه که لازم است عدّه طلاق نگه دارند، آیا آغاز عدّه از وطی به شبهه محسوب می شود یا از علم به موضوع؟مبدأ عده وطی به شبهه از زمان آخرین وطی به شبهه است .

٢ – احکام وطی به شبهه

لطفاً در مورد وطى به شبهه به سؤالات زیر پاسخ دهید:
الف) آیا در تحقّق شبهه، وجود ظنّ معتبر به استحقاق وطى شرط است؟ یا هر گونه ظنّى براى تحقّق شبهه کفایت مى کند؟ یا اصلا ظن لازم نیست، و احتمال استحقاق وطى کافى است؟
ب) آیا حلیّت وطى شرط تحقّق شبهه مى باشد، یا با حرمت وطى نیز شبهه محقّق مى شود؟
ج) آیا در مورد فرد جاهل قاصر و مقصّر نسبت به مقدار عدّه و حکم آن، شبهه تحقّق مى یابد؟
د) آیا واطى به شبهه صاحب فراش محسوب مى شود، یا تنها مؤاخذه نمى شود؟
هـ) آیا وطى نائم و مجنون و مکرَه، و نیز وطى ناشى از نکاح فاسد، وطى به شبهه محسوب مى گردد؟

الف) احتمال کافى نیست; و ظن اگر سبب شود که او خود را مستحق بداند کفایت مى کند.
ب) شبهه آن است که انسان آن وطى را براى خود مجاز بداند; هر چند بر اثر عوارض آن را حرام ببیند. مثلا تصوّر کند که ازدواج شرعى واقع شده، ولى در ماه رمضان یا در زمان عادت با همسر خود نزدیکى کند. این هم مصداق وطى به شبهه است.
ج) در صورتى که باور کند آن وطى براى او حلال است، حکم وطى به شبهه جارى است.
د) واطى به شبهه صاحب فراش نیست. و اگر آن زن شوهرى داشته باشد، فرزند به شوهر ملحق مى شود.
ه) هیچ کدام وطى به شبهه نیست، هر چند تکلیف از چنین اشخاصى برداشته شده است. ولى در نکاح فاسد، اگر خیال مى کرده نکاح صحیح است، وطى به شبهه محسوب مى شود.






ازدواج دارای ابعاد و ویژگی های متعددی است. یکی از پررنگ ترین جنبه های آن مسائل شرعی و فقهی در ارتباطات اعضای خانواده است. در ادامه فتاوای مرجع تقلید حضرت آیت الله مکارم شیرازی، در خصوص موضوعات مربوط به ازدواج و زناشویی آورده شده است. هرچند ممکن است افراد مقلد ایشان نباشند، اما با مطالعه استفتائات احکام شرعی موضوع حدوداً مشخص خواهد شد:


.

عناوین اصلی:

عقد دائم فسخ نکاح
عقد موقت .                             .
مسائل جنسی
طلاق نگاه
متفرقه روابط زن و مرد
اولاد محرم و نامحرم
ازدواج با سایر فرق وطی به شبهه
ازدواج های حرام مقدمات ازدواج


عناوین فرعی:

صیغه عقد دائم
.                                   . نشوز
شروط ضمن عقد نفقه
مهریه اجازه پدر
تمکین اطاعت از همسر
احکام عقد دائم معاشرت زن و شوهر


احکام  عقد دائم / احکام عقد دائم:

 

١ – شرط نزدیکی از دُبُر در عقد
آیا برای عمل وطی از دبر که از نظر معظم له بدون رضایت همسر حرام است می توان قبل از عقد شرط کرد که مخالفتی نباشد و عقد بر اساس این شرط شکل بگیرد؟ و آیا با قبول این شرط زن می تواند بعداً ممانعت به عمل آورد؟
شرط مزبور خالی از اشکال نیست.
٢ – رابطه زن و شوهری بعد از ایست قلبی و تنفسی کوتاه
همسر بنده بعد از ایست قلبی و تنفسی به مدت ده دقیقه از دنیا رفت و بپزشکان به مدت 45 دقیقه تلاش کرده و ایشان را احیا کردند و بالاخره قلب همسرم شروع به کار کرد ولی بعد از چهار سال هنوز به هوش نیامده و ایشان زندگی نباتی دارند.
حالا می می خواستم بدانم به علت فوتی که همسرم داشته من به او حرام شده ام یا خیر؟ لطفا به من بگویید که بعد از فوت ایشان من حکم زن شوهر مرده را دارم یا خیر؟ و آیا ایشان در حال حاضر که به حیات طبیعی بازنگشته، حکم همسرم را دارد؟
شما بدون طلاق از ایشان جدا نمی شوید و در آن مدت مرگ واقعی حاصل نشده است و احکام همسر را دارید.
ارسال به دوستان
٣ – خواندن صیغه عقد بصورت غیر حضوری
با توجه به پیشرفت علوم و ضرورت پاسخگوئی به برخی ابهامات، استفتای زیر نیاز به تفکر و بررسی کامل دارد و استدعا دارم با در نظر گرفتن همه شرایط پاسخ داده شود: همانطور که می دانیم می توان خطبه عقد دائم را غیر حضوری خواند یعنی مثلا پسر در خارج است تلفنی دختری را برایش عقد می کنند. 1) آیا شرایط فوق برای صیغه یا خواندن صیغه محرمیت هم جایز است؟(تلفنی یا اینترنتی(چت)) 2) همانگونه که می دانیم در صیغه خواندن خطبه به زبان فارسی هم جایز است.آیا دو نفر میتوانند تلفنی یا اینترنتی صیغه شوند؟ 3) با توجه به اینکه عرف جامعه صیغه را نمی پذیرد آیا ضرورت دارد برای صیغه نفر سومی هم شاهد باشد؟ 4)آیا می توانند پسر و دختری تلفنی یا اینترنتی فقط برای صحبت کردن محرم یکدیگر شوندو تضمین کنند یکدیگر را ندیده یا تماس بدنی نداشته باشند؟ آیا در اینصورت هم رضایت پدر شرط است؟ با تشکر
صیغه عقد ازدواج (دائم یا موقت) باید حضوری باشد و نیاز به شاهد ندارد و در هر حال برای ازدواج با دختر، اذن پدر لازم است.
٤ – ازدواج دختر به عنوان وجه المصالحه
بین دو طایفه، در محلّى درگیرى واقع مى شود و چشم پسر بچه اى نابینا مى شود، به عنوان وجه المصالحه دختر ده ساله اى را با اجازه ولیّش براى برادر بچه 8 ساله اى که چشمش از بین رفته بود عقد مى کنند. خود دختر ادّعا مى کند من راضى نبوده و نیستم. در قانون سنّ پسر و دخترى که بتوانند مستقلا در کارهاى خود مداخله کنند 18 سال است و کمتر از 18 سال باید به دادگاه مراجعه و دادگاه به پزشک متخصص ارجاع مى دهد که بالغ و رشیده باشند، چنانچه پزشک متخصص قانونى بر بلوغ و رشد گواهى کند، دادگاه قبل از سن 18 سالگى حکم رشد صادر مى کند. در این مورد چنین اقدامى نشده لیکن در سن 16 سالگى صورت جلسه اى بین زوجین به این کیفیت که تا پایان تحصیلات متوسطه زوجین به تحصیل خود ادامه دهند، تنظیم شده است. در همین صورت جلسه نیز دختر ادعا مى کند پدر و مادرم تهدیدم کردند من امضاکردم. این ازدواج در بعضى از روستاها مرسوم بوده و هست. در ضمن در مسأله 4 تحریر الوسیله در فصل اولیاى عقد آمده است که «یشترط فی صحة تزویج الاب و الجد و نفوذه عدم المفسده» و در آخر مسأله ذکر شده «بل الاحوط مراعات المصلحة» آیا این عدم مفسده و رعایت مصلحت مربوط به دختر مى باشد یا به پدر و فامیل دختر؟ آیا چنین عملى اصلا درست است یا نه؟
رعایت مصلحت و مفسده مربوط به دختر است یعنى مصالح دختر باید در نظر گرفته شود ارتباطى به پدر و مادر ندارد و ملاحظات فامیلى و جبران خسارتها، نمى تواند مجوز باشد که صغیر مال المصالحه شود و امّا در مورد کبیر شرعى واضح است که بدون رضاى او عقد صحیح نیست.
٥ – جاری شدن عقد در عده طلاق
دوشیزه اى به عقد دائم جوانى درمى آید; نظر به این که از خانواده مذهبى بوده و به خاطر این که در رفت و آمد مشکلى نداشته باشند، صیغه عقد خوانده مى شود و بعد از عقد در مواقعى که خلوت مى کرده اند نامزد و دوشیزه از راه دبر آمیزش مى کرده اند، پس از مدّتى کار آنان منجر به اختلاف و جدایى مى گردد، دختر چون مسائل شرعى را نمى دانسته فکر مى کرده این نوع آمیزش عدّه ندارد به همین جهت متأسفانه در حال عدّه به عقد دائم دیگرى در مى آید و بعد از چند سال زندگى و بچه دار شدن متوجّه مسأله مى شوند حکم شرعى را بیان فرمایید.
احتیاط واجب آن است که در فرض مسأله بعد از عدّه مجدّداً صیغه عقد بخوانند و حرام ابدى نیست.
٦ – ازدواج با خواهر زن مطلقه در عدّه
اگر کسی از دو تا خواهر یکی را به عقد خود در آورد چه دایم باشد یا منقطع بعد از طلاق در عقد دائم، و بعد از بخشیدن و یا تمام شدن مدت در عقد منقطع، آیا قبل از تمام شدن عدّه می تواند خواهر دیگر او را به عقد خود در آورد یا لازم است تا تمام شدن عدّه اش منتظر بماند؟
در طلاق بائن نیازی به گذشت زمان عده نیست و در طلاق رجعی باید بعد از گذشت عده باشد و در ازدواج موقت احتیاط آن است که عده بگذرد.
٧ – تعیین مهریه سنگین
آیا تعیین مهریه ی سنگین حرام است؟
حرام نیست ولی کار بسیار بدی است.
٨ – تغییر جنسیت همزمان زوجین
اگر زن و شوهر با هم در یک زمان تغییر جنسیّت دهند، حکم ازدواج قبلى آنها چیست؟
اگر تغییر حقیقى باشد زوجیّت بلافاصله فسخ مى شود، و مى توانند مجدّداً عقد ازدواج درشکل جدیدبخوانند;ولى احتیاط آن است که زمان عدّه بگذرد.
٩ – عقد دختری که به واسطه حرام بکارتش زائل شده
آیا عقد دختری که بواسطه حرام بکارتش را از دست داده باشد بدون اجازه ولی جایز است ؟ عقد موقت چطور؟
جائز نیست.
١٠ – اختلاف زوجین بر دائم یا موقت بودن عقد
اگر زن و مردی در اجرای صیغه عقد نکاح اتفاق نظر داشته ولی بر دوام یا انقطاع آن اختلاف نظر داشته باشند اصل بر دائم بودن عقد ازدواج است یا موقت؟
اصل بر منقطع بودن است.
١١ – اختلاف زوجین بر دائم یا موقت بودن عقد
اگر زن و مردی در اجرای صیغه عقد نکاح اتفاق نظر داشته ولی بر دوام یا انقطاع آن اختلاف نظر داشته باشند اصل بر دائم بودن عقد ازدواج است یا موقت؟
اصل بر منقطع بودن است.
١٢ – خواندن صیغه عقد هنگام عادت ماهیانه
اگر دختر در هنگام خواندن خطبه عقد در دوران عادت ماهیانه باشد، آیا این عقد صحیح است؟
اشکالی ندارد.
١٣ – سلب حق ازدواج مجدد زوج در عقد نامه توسط زوجه 
آیا زن میتواند در شرایط ضمن عقد خود حق ازدواج مجدد را از همسرش سلب نماید؟
این کار جایز نیست ولی می تواند وکالت طلاق خودش در صورت ازدواج مجدد را بگیرد و مردان هم باید در اینگونه موارد رعایت حال همسران خود را بکنند.
١٤ – عدم بطلان عقد ازدواج با وطی دبر 
اگر مردی با زن خود از راه مقعد نزدیکی کند آیا عقد آنها باطل است؟ اگر باطل است چکار باید کرد؟
این کار بدون رضایت زوجه حرام، و با رضایت وى کراهت شدید دارد، و بعضاً منشأ بیمارى هاى گوناگونى مى شود. و در صورتی که به اوج لذت جنسی نرسند، بنابر احتیاط واجب باید علاوه بر غسل جنابت برای نماز، وضو هم بگیرند.
و عقد باطل نمی شود.
١٥ – شرط عدم توارث در عقد
اگر در عقد دائم شرط کند که ارث نبرد چه حکمى دارد؟
در اینجا اسقاط ما لم یجب نیست، بلکه شرط عدم توارث است و این شرط نیز خلاف مقتضاى عقد است و مشروع نیست.
١٦ – شرط اسقاط حق ارث زوجه در عقد
اگر شخصى در عقد دائم به زوجه بگوید به شرطى با تو عقد مى‏کنم که حقّ ارث خود را بعد از مرگ من اسقاط کنى، آیا این شرط جایز است؟
جایز نیست، زیرا اسقاط ما لم یجب است.
١٧ – ازدواج پسر با مزنی بهای پدر
آیا ازدواج پسر با مزنى بهاى پدر (زنی که پدر با او نعوذ بالله زنا کرده ) جایز است؟
خلاف احتیاط است؛ ولى حرام نیست.
١٨ – ازدواج با دختر زنی که با او زنا کرده
اگر کسی با زنی که به او حلال نیست نزدیکی کند، بعد توبه نماید و دختر آن زن را عقد کند آیا عقد آن ها باطل است؟ اگر دختر آن زن را عقد کرده باشد چه حکمی دارد؟
در هر صورت عقد دختر آن زن باطل نیست هر چند نسبت به آن زن کار خلافی مرتکب شده و باید جداً توبه کند.
١٩ – تبدیل عقد دائم به موقت 
آیا کسی که صیغه عقد دائم خوانده، می تواند با اجرای صیغه مجدد آنرا به عقد موقت تبدیل کند؟
جائز نیست مگر بعد از انجام طلاق.
٢٠ – خواندن مجدد عقد دائم 
آیا تکرار صیغه عقد دائم به فاصله چند روز توسط دو وکیل مختلف اشکال دارد؟
عقد اوّل کافی و مؤثر است ولی خواندن عقد دوّم ضرری نمی زند.
٢١ – عقد دائم در عده عقد موقت
زن مطلقه اى بعد از انقضاى عدّه، متعه مى شود و بعد از چندى با وساطت بزرگان فامیل بنا مى شود با شوهر اوّل ازدواج کند، به همسر دوّم مراجعه و چاره جویى مى نماید او بقیّه مدّت را مى بخشد و دوباره زن را صیغه مى کند و قبل از دخول فسخ مى نماید و زن بلافاصله به عقد شوهر اوّل درمى آید با این استدلال که این فسخ دوّم قبل از دخول است و غیر مدخوله عدّه ندارد، آیا این مطلب صحیح است؟
عدّه عقد سابق با این امور از بین نمى رود و تا عدّه پایان نیابد ازدواج مجدّد او صحیح نمى باشد و نمى تواند بدون عدّه به عقد نکاح کسى درآید.
٢٢ – تبدیل ازدواج دائم به موقت
آیا براى تبدیل ازدواج دائم به موقّت غیر از طلاق و انجام عقد موقّت راهى وجود دارد؟ و اگر ندارد آیا عدّه نگهداشتن لازم است یا شوهر سابق در عدّه مى تواند زن را متعه کند؟
راه آن فقط طلاق است و در عدّه مى تواند با او ازدواج نماید به شرط این که طلاق رجعى نباشد و اگر طلاق رجعى است باید بعد از تمام شدن عدّه او را به عقد موقّت درآورد.
٢٣ – ازدواج معاطاتی
حکم ازدواج معاطاتى چیست و چه شرایطى دارد؟ اگر یکى از مقلّدین شما در این مسأله (به فرض عدم صحّت ازدواج معاطاتى به نظر شما) به مرجع دیگرى رجوع نماید حکم چیست؟ اگر فردى به علّت عدم آشنایى به حکم (در صورت عدم صحّت ازدواج معاطاتى) با فردى به این طریق ازدواج کند و بعد حکم را بفهمد وظیفه اش چیست؟
چیزى به نام ازدواج معاطاتى نداریم چنین ازدواجى باطل است.
٢٤ – حکم زوجیت در صورت زنده شدن همسر پس از فوت 
زنى که در اثناى وضع حمل بمیرد و بعد به برکت توسّل به ذات پاک خدا و اولیاء الله زنده شود، آیا زوجیّت او باقى است.؟
در فرض مسأله زوجیّت باقى است.
٢٥ – شرط عدم نزدیکی
آیا در عقد نکاح دائم مى توان شرط کرد که نزدیکى زن و مرد صورت نگیرد؟
در عقد دائم خالى از اشکال نیست.
٢٦ – تحقیق در مورد عده زن متعه
مردى زنى را به عقد موقّت خود در مى آورد در بین مباشرت با آن زن شک مى کند که آیا او از زنانى است که زیاد صیغه مى شود وعدّه نگه نمى دارد یا نه، آیا تحقیق واجب است؟
سؤال و تحقیق از زن واجب نیست.
٢٧ – شرط انجام امور منزل
آیا این شرط که همسر آینده کارهاى معمولى منزل را انجام دهد صحیح است و در صورتى که به شرط عمل نکرد حکم آن چیست؟
هرگاه شرط کنند، این شرط لازم الاجراست و در صورت تخلّف احتیاط این است که زن هزینه آن را بپردازد.
٢٨ – ازدواج با اهل تسنن 
آیا ازدواج مردان سنّى با دختران شیعه جایز است؟ ازدواج مرد شیعه با دختر سنّى چطور؟
در صورتى که خوف انحراف نباشد مانعى ندارد ولى در صورتى که احتمال انحراف عقیدتى باشد جایز نیست.
٢٩ – ازدواج پدر با مادر زن پسر 
اخیراً از چند تن از علما پرسیده اند که آیا ازدواج پدر، با مادر زن فرزند خویش شرعاً جایز است؟ ایشان گویا فرموده اند: جایز نیست، نظر حضرت عالى چیست؟
جایز است و کسى قائل به حرمت نیست.
٣٠ – شرط عدم نزدیکی در عقد دائم 
در صورتی که در ضمن عقد نکاح شرط عدم نزدیکی شود آیا این شرط باطل است یا خیر ؟ در صورت باطل بودن آیا مبطل نیز میباشد ؟
در نکاح دائم این شرط اشکال دارد ولی در نکاح موقت اشکال ندارد و در هر حال مبطل نیست.
٣١ – شروط ضمن عقد مخالف عقل و شرع 
بنده از اینترنت شرایطی را در مورد ازدواج دیدم که خیلی خوب و عادلانه هم بود و من از آنها پرینت گرفتم و به دوستانم هم نشان دادم و آنها هم تایید کردند که شرایط بسیار خوبی است و می تواند برای دختری که قصد ازدواج دارد بسیار مفید باشد برای همین با خواستگارم مطرح کردم و آن هم پذیرفت ولی وقتی رفتیم محضر، محضر دار که یک روحانی هم بود گفت اکثر این ها شرایط خلاف شرع هستند و بدرد نمی خورند و حتی به تمسخر گفتند که شاید هر کس این ها را نوشته قصد دست انداختن خانمها را داشته است و من خیلی ناراحت شدم واقعاً همین مسایل است که باعث می شود ما جوانها دین گریز باشیم
چرا نباید به شرایط مورد توافق طرفین احترام قایل شد ؟
من شرایط را هم برایتان ارسال می کنم و از شما خواهش دارم که مرا راهنمایی فرمایید
از لطف شما هم ممنونم
۱.زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل به غیر داد تا زوجه در هر زمانی که بخواهد از جانب زوج اقدام به متارکه کرده و خود را از علقه زوجیت رها سازد به هر طریق اعم از بذل یا اخذ مهریه.
۲.زوج به زوجه وکالت بلا عزل داد تا هر زمان خواست مهریه را به هر میزان که خواست افزایش دهد.
3- زوجه اجازه دارد هر زمان اراده نمود به خارج از کشور مسافرت نموده و نیازی به اجازه مجدد زوج نباشد چه برای اخذ یا تمدید یا تجدید گذرنامه و این اجازه دائمی است.
4- زوجه حق ادامه تحصیل را تا هر مرحله یی که لازم بداند خواهد داشت در هر مکان و محلی که ایجاب کند .
5- زوج، زوجه را در انتخاب هر شغلی که مایل باشد و در هر محلی که صلاح بداند مخیر می نماید.
6- زوج مکلف است هنگام جدایی اعم از اینکه متارکه به درخواست زوج باشد یا به درخواست زوجه ، کلیه دارایی خود را اعم از منقول و غیر منقول و وجوه نقدی بلا عوض به زوجه منتقل نماید.
7- حق انتخاب مسکن و تعیین کشور و شهر یا محل آن با زوجه خواهد بود.
8- حضانت فرزندان بعد از طلاق مطلقاً با زوجه خواهد بود و در صورت خروج از کشور نیز نیازی به اذن پدر نخواهد بود.
9.اختیار زمان بچه دار شدن مطلقاً در اختیار زوجه خواهد بود.
10.نزدیکی و تمکین در اختیار زوجه بوده و هر زمان که اراده نمود زوج مکلف به همبستری با زوجه خواهد بود.
11.اگر احیاناً تقاضای همبستری از سوی زوج باشد زوج باید قبلاً مبلغی (که از سوی زوجه تعیین می شود) به شماره حساب زوجه واریز نماید با این حال زوجه در نزدیکی مخیر بوده و این امر موجد هیچ حقی هم برای زوج نخواهد بود.
12.زوج به هیچ عنوان حق طلاق زوجه را نخواهد داشت.
13.زوج پس از متارکه به هیچ عنوان حق ازدواج را نخواهد داشت اعم از نکاح دائم یا نکاح منقطع.
14.زوجه هر وقت مصلحت بداند می تواند زوج را تنبیه بدنی نماید و زوج حق هر گونه اعتراض بعدی را در این خصوص از خود سلب و ساقط می نماید.
15.زوج مکلف به انجام کلیه کارهای منزل بوده و در موقع جدایی نیز حق درخواست اجرت المثل را از این حیث نخواهد داشت.
16.زوجه هر گونه که مقتضی و صلاح بداند در برقراری ارتباط با دیگران مخیر بوده و زوج حق هر گونه اعتراض بعدی را از خود سلب و ساقط می نماید.
17.درخصوص تربیت اولاد زوجه هر گونه صلاح بداند اقدام خواهد نمود و زوج حق دخالت در این خصوص را نخواهد داشت.
18.ریاست خانواده با زوجه خواهد بود.
19.زوجه شرط نمود که زوج ضمن اطاعت کامل از زوجه از والدین ایشان نیز تبعیت کامل داشته باشد.
20.زوجه شرط نمود عند اللزوم نفقه والدین ایشان نیز با زوج باشد.
21.حق رجوع بعد از طلاق با زوجه خواهد بود.
22.نفقه زوجه علاوه بر مصادیق قانونی که عبارت از تهیه مسکن و البسه و خوراک و هزینه های بهداشتی و داروییٍٍ می باشد شامل کلیه تفریحات زوجه نیز از قبیل مسافرت خارج از کشور و غیره خواهد بود و میزان نفقه نیز توسط زوجه بدون لحاظ کردن وضعیت مالی زوج تعیین خواهد شد.
فکر می کنیم آنچه نوشته اید، منظورتان مزاح و شوخی بوده. هیچ برده ای هم در دوران بردگی دارای چنین محدودیتی نبوده و اگر زوجی را پیدا کنید که زیر بار این شرایط برود حتما باید او را به طبیب روانی معرفی کنید.
٣٢ – اختلاف زوجین در بقاء زوجیت
در صورت اختلاف بین زن و مرد در مورد این که عقد نکاح سابق به قوّت خود باقى است، یا به علل شرعى مانند طلاق و فسخ، زوجیّت خاتمه یافته، قول کدام یک مقدّم است؟
قول مدّعى بقاى زوجیّت، مقدّم است.
٣٣ – اختلاف زن و مرد در وقوع عقد نکاح
در صورت اختلاف بین زن و مرد در وقوع عقد نکاح، قول کدام یک مقدّم است؟
در صورت نبودن بیّنه شرعیّه یا قرائن قطعیّه، قول منکر نکاح مقدّم است.
٣٤ – اختلاف زوجین بر دائم یا منقطع بودن عقد
در صورت اختلاف بین زوجین در دائم یا منقطع بودن عقد نکاح، قول کدام یک مقدّم است؟
قول مدّعى عقد موقّت مقدّم است; ولى احتیاط آن است که در پایان مدّت، صیغه طلاق نیز جارى گردد.
٣٥ – ازدواج فامیلی
آیا ازدواج های فامیلی مثلاً پسر و دختر عمو از نظر اسلام اشکالی دارند و آیا اسلام در این مورد توصیه یا نهی دارد؟
شرعاً اشکالی ندارد ولی چنانچه از لحاظ پزشکی و آزمایشات نهی شده، بهتر است از آن بپرهیزند.
٣٦ – برگزاری مراسم ازدواج و عقد در برخی زمان ها مانند قمر در عقرب
لطفاً بفرمایید ازدواج و خواندن خطبه عقد چه دائم و چه موقت در ایام و زمان هایی که نحس هستند یا قمر در عقرب هستند به چه صورت است و چگونه می توان اگر اثری بر زندگی دارند، این اثر را برطرف نمود؟
کراهت دارد و برای برطرف کردن تاثیر سوء آن می توان از صدقه و دعا استفاده کرد.
٣٧ – عقد و مهریه زنی که شوهرش قادر به مقاربت با او نیست 
مردی که - به هر دلیل - فاقد هرگونه احساسی نسبت به جنس مخالف بوده و امکان استمتاع جنسی به هیچ عنوان وجود ندارد با زنی عقد نکاح دائم منعقد نموده است و زن نیز با اطلاع به این مسئله و به دلیل علاقه به زوج، اقدام به مزاوجت با ایشان نموده است. آیا شرعاً چنین عقدی صحیح بوده یا خیر؟ و همچنین آیا در چنین شرایطی با وجود منتفی بودن استمتاع جنسی بای نحو کان، تکلیف مهر زن چه خواهد بود؟
اولاً چنانچه زن از این مساله آگاه بوده، عقد صحیح است و حق فسخ ندارد و ثانیاً در صورتی که او را طلاق دهد، نصف مهر را باید بپردازد و در صورتی که یکی از طرفین فوت کند باید تمام مهر را بپردازد.
٣٨ – عقد صغیره در زمان حاضر
آیا می شود یک کودک شیرخوار را به عقد مردی درآورد؟ در صورت مثبت بودن نگاه شهوت آلود به او اشکال دارد؟
در شرایط کنونی که اینگونه عقدها به نفع دخترها نیست باید از آن پرهیز شود.
٣٩ – ازدواج معاطاتی 
حکم ازدواج معاطاتى چیست و چه شرایطى دارد؟ اگر یکى از مقلّدین شما در این مسأله (به فرض عدم صحّت ازدواج معاطاتى به نظر شما) به مرجع دیگرى رجوع نماید حکم چیست؟ اگر فردى به علّت عدم آشنایى به حکم (در صورت عدم صحّت ازدواج معاطاتى) با فردى به این طریق ازدواج کند و بعد حکم را بفهمد وظیفه اش چیست؟
چیزى به نام ازدواج معاطاتى نداریم چنین ازدواجى باطل است.
٤٠ – ازدواج دختر صغیر توسط ولی
پدرى دختر نابالغش را به عقد نکاح یک پسر بچه درآورده است، الآن دختر 17 ساله است در حالى که پسر 13 ساله است و از نظر جسمانى خیلى کوچک به نظر مى رسد، دختر پدر را از دست داده و یتیم شده و حاضر نیست با آن بچه ازدواج کند، زیرا نمى تواند منتظر بزرگ شدن او باشد. با توجّه به مطالب فوق از حضرت عالى تفاضا داریم اگر شرع مقدّس اسلام اجازه دهد حکم فرمایید دختر مذکور با برادر بزرگ آن پسر بچه ازدواج کند که خود دختر هم راضى است.
هرگاه اجراى عقد مذبور از اوّل به مصلحت دختر صغیر نبوده، اصل عقد باطل است و اگر فرضاً مصلحت بوده ولى الآن در انتظار ماندن آن دختر بیش از این موجب عسر و حرج شدید است ولىّ پسر مى تواند صیغه طلاق آن دختر را اجرا کند و بعد با هر کس خواست ازدواج کند.
٤١ – راه اثبات زوجیت پس از فوت شوهر 
شخصى به نام ابراهیم با اینجانبه، که دوشیزه بودم، ازدواج دائم نمود. سعى داشت این ازدواج به جهت داشتن همسر و فرزندان، که در خارج بودند کاملا مخفى باشد. به همین دلیل به خاطر سنّ بالایش مانع فرزنددار شدن من مى شد. نامبرده خانه اى براى زندگى مشترک در تهران خریدارى، و تا زمان فوت وى با یکدیگر زندگى مى کردیم، و سالى دو سه بار به خارج رفت و آمد مى کرد. در سال 1375 به منظور معالجه به خارج رفت، و در همان جا مرحوم شد. اکنون همسر و فرزندان او منکر زوجیّت اینجانبه شده اند، در حالى که زوجیّت ما بر کسى پوشیده نیست. متأسّفانه عقدنامه عادّى نیز مفقود شده، امّا فتوکپى آن موجود مى باشد. یکى از شهود عقد، و همچنین پدر و مادرم که شاهد عقد بودند، نیز در قید حیات هستند. لطفاً حکم مسأله را بیان فرمایید.
شما باید از طریق شهادت شهود، این مطلب را ثابت کنید. و شهادت پدر براى دختر، چنانچه ظاهر الصّلاح باشد، مانعى ندارد. و چنانچه همسایگان نیز تأیید کنند که شما و ایشان سالها ظاهراً به صورت زن و شوهر زندگى مى کرده اید، آن هم مى تواند از قرائنى باشد که به علم قاضى کمک مى کند.
٤٢ – شرط عدم ازدواج مجدد
نظر حضرتعالی در مورد شرط عدم ازدواج مجدد چیست؟
این شرط از نظر فقهی صحیح نیست ولی گاهی عناوین ثانویه ایجاب می کند که حکومت ازدواج مجدد را محدود سازد.


ازدواج دارای ابعاد و ویژگی های متعددی است. یکی از پررنگ ترین جنبه های آن مسائل شرعی و فقهی در ارتباطات اعضای خانواده است. در ادامه فتاوای مرجع تقلید حضرت آیت الله مکارم شیرازی، در خصوص موضوعات مربوط به ازدواج و زناشویی آورده شده است. هرچند ممکن است افراد مقلد ایشان نباشند، اما با مطالعه استفتائات احکام شرعی موضوع حدوداً مشخص خواهد شد:


.

عناوین اصلی:

عقد دائم فسخ نکاح
عقد موقت .                             .
مسائل جنسی
طلاق نگاه
متفرقه روابط زن و مرد
اولاد محرم و نامحرم
ازدواج با سایر فرق وطی به شبهه
ازدواج های حرام مقدمات ازدواج


عناوین فرعی:

صیغه عقد دائم
.                                   . نشوز
شروط ضمن عقد نفقه
مهریه اجازه پدر
تمکین اطاعت از همسر
احکام عقد دائم معاشرت زن و شوهر


احکام  عقد دائم / معاشرت زن و شوهر:

١ – عدم رضایت مرد از نوع پوشش زن
اگر مرد راضی نباشد همسرش با مانتو در جامعه حاضر شود و از او بخواهد که با چادر بیرون رود و زن امتناع نماید، چه حکمی دارد؟
مرد نمی تواند زن را به پوشش خاصی مجبور کند مگر این که حجاب اسلامی با آن پوشش مراعات نگردد و مانتو در صورتی که تنگ و چسبان نباشد و تمام بدن زن به جز گردی صورت و دست ها تا مچ را بپوشاند، حجاب اسلامی محسوب می شود هر چند چادر حجاب برتر است.
٢ – مواردی که اطاعت از شوهر واجب نیست
در چه مواردی اطاعت از شوهر واجب نیست؟
در مواردی اطاعت از شوهر لازم نیست که با انجام اموری مانند واجبات (حج واجب، صله رحم نسبت به پدر و مادر و برادر و خواهر و امثال آن به مقدار لازم)، فراگرفتن احکام اسلام مانند رفتن به مسجد و امثال آن، تهیه اجناس ضروری منزل در حالی که مجبور باشد، شرکت در انتخابات و راهپیمایی های ضروری و همچنین در مورد مراجعه به طبیب مخالفت کند.
٣ – حق زن در انتخاب نوع التذاذ
آیا زن حق دارد از شوهر بخواهد که به جای آمیزش واجب (هر چهار ماه یک بار) از راه های دیگر او را ارضا کند؟
در صورتی که طرفین راضی شوند مانعی ندارد.
٤ – حکم نفقه در صورت خروج از منزل بدون رضایت شوهر
لطفاً به سوالات زیر پیرامون محدوده ی اطلاعت زوجه پاسخ دهید:
الف) آیا زوجه بدون رضایت زوج حقّ خروج از منزل را دارد؟
ب) در صورت ترک منزل با وجود عدم رضایت زوج و تقاضای مکرر بازگشت و عدم تمکین مشارالیها، آیا شرایط ناشزه بر روی محقّق می گردد؟
ج) در شرایط فوق، آیا زوجه استحقاق دریافت نفقه را دارد؟
الف) بنابر احتیاط واجب باید اجازه بگیرد مگر برای کارهای واجب شرعی یا ضروری زندگی.
ب) چنین زنی ناشزه است.
ج) قدر مسلّم از نشوز و عدم تمکین که موجب سلب حقّ نفقه می شود عدم تمکین در برابر تمتّعات جنسی است؛ بنابراین نفقه در فرض بالا یعنی خروج از منزل، ساقط نمی شود (بنابر احتیاط واجب).
ارسال به دوستان
٥ – وظیفه زن در زندگی مشترک
آیا وظیفه زن مسلمان صرفاً تمکین است؟ اگر چنین است، نگهداری از فرزندان، نظافت منزل، شستشوی ظروف و البسه و پخت و پز وظیفه کیست؟ تقسیم کاری که رسول الله (صلی الله علیه و آله) بین دختر گرامی و داماد عزیزش انجام داد (وسائل الشیعه، ج 14، ابواب مقدمات النکاح، باب 89، ح 1) که کار بیرون منزل را به علی (علیه السلام) و کار درون منزل را به زهرا (سلام الله علیها) واگذار کرد به چه معنایی است؟ اگر فلسفه ی ازدواج، فقط رفع شهوت است، آیا بهتر نیست مرد با هزینه ای کمتر از آوردن زن به خانه به عنوان موجودی پرخرج، شهوتش را بیرون خانه به طریق شرعی (صیغه) رفع کند؟ اگر وظیفه ی زن صرفاً تمکین است، چرا مرد مخارج عروسی، خورد و خوراک، لباس، وسایل رفاهی، پزشکی، درمانی، مهریه، شیربها و مانند آن را برگردن می گیرد؟ بهتر نیست مجرد و بی مسئولیت به کار و عبادت و زندگی خود بپردازد؟ نه دغدغه خاطری، نه دل بستگی، نه ترس از دست دادنی، نه جنگ اعصابی و نه نگرانی های دیگر. لطفاً نظرتان را به طور صریح در این زمینه بیان فرمایید.
هدف از ازدواج، همان گونه که قرآن می گوید، آن است که زن و مرد در کنار یکدیگر زندگی آرامی داشته باشند (لتسکنوا الیها، سوره روم، آیه 21) و این هدف بدون زندگی مشترک حاصل نمی شود و زندگی توأم با تجرد موجب بدبختی و انواع مشکلات و بیماری هاست ولی زن نباید به صورت برده مرد درآید و اگر کارهای خانه را انجام می دهد باید با میل و رضایتش باشد. البته تقسیم کار بر اساس رضایت طرفین کار بسیار خوبی است.
٦ – خودداری از انزال داخل رحم بدون رضایت زن
آیا شوهر حق دارد بدون رضایت همسرش از انزال نطفه داخل رحم خودداری نموده و به آمیزش تنها قناعت کند؟
مانعی ندارد ولی در مورد آمیزش واجب، بدون رضایت همسر نمی تواند این کار را انجام دهد.
٧ – کتک زدن همسر
آیا مرد می تواند همسر خودش را کتک بزند یا نه؟ اگر می تواند تا چه حد؟
جائز نیست.
٨ – خروج از منزل بدون اذن شوهر
آیا زن اجازه دارد بدون اذن و اجازه شوهرش به سر کار برود و اگر رفت مال بدست آمده چه صورتی دارد.
ضمنا آیا زن میتواند از نظر شرعی بدون اجازه شوهرش از منزل خارج شده و به بهانه دیدار با خانواده اش منزل را ترک کند.
اگر زنی که در دادگاه محکوم به تمکین شده تمکین نکند و از شوهرش متابعت ننماید میتواند به بهانه زیارت مستحبی به سفر برود؟
از قضیّه شخصیّه اطلاعی نداریم ولی بطور کلّی اگر زن قرار دادی با شوهر در موقع عقد نکاح راجع به کار در خارج منزل نداشته باشد نمی تواند این کار را انجام دهد و رفتن به زیارت مستحب برای او بدون موافقت شوهر جائز نیست ولی درآمدی که از کار خود پیدا می کند مال اوست.
ارسال به دوستان
٩ – تهمت ارتباط نامشروع به همسر
اگر مردى به زنش تهمت ارتباط نامشروع بزند و نتواند ادّعاى خویش را در دادگاه صالحه اثبات نماید:
الف) آیا براى مرد جایز است دوباره با زن خویش ادامه زندگى دهد؟
ب) آیا براى زن از لحاظ شرعى واجب است با همسرش ادامه زندگى دهد؟
ج) آیا در این خصوص زن مى تواند تقاضاى طلاق نماید و به حقّ و حقوق خویش اعمّ از مهریّه و جهیزیّه و دارایى هاى زندگى برسد؟
اگر ادّعاى رویت نکند مى تواند بدون هیچ تشریفاتى با او ادامه زندگى دهد ولى به خاطر تهمتى که به او زده است زوجه مى تواند از حاکم شرع تقاضاى حدّ قذف کند (حدّ آن 80 تازیانه است) مگر این که زوجه او را ببخشد. آرى لازم است ادامه زندگى دهد.
جایز نیست.
١٠ – بازگو کردن عیوب همسر در جمع
آیا شوهر مى تواند در مقابل دیگران عیوب زنش را بگوید و او را تحقیر کند اگر چه به شوخى باشد؟ الف) در صورتى که زن ناراحت شود؟
ب) در صورتى که زن ناراحت نشود؟
جایز نیست.
بهتر ترک است.
١١ – بازگو کردن عیوب همسر در جمع
آیا شوهر مى تواند در مقابل دیگران عیوب زنش را بگوید و او را تحقیر کند اگر چه به شوخى باشد؟ الف) در صورتى که زن ناراحت شود؟
ب) در صورتى که زن ناراحت نشود؟
جایز نیست.
بهتر ترک است.
١٢ – دروغ گفتن برای جلب محبت همسر
دروغ گفتن به زن براى جلب محبّت او چه حکمى دارد مثلا بگوید: امروز از صبح تا به حال یک لحظه از فکر تو بیرون نبودم و حال آن که چنین نباشد؟
دروغ جایز نیست مگر در موارد ضرورت.
١٣ – توهین به همسر
حکم توهین کردن زن به شوهر و بالعکس چیست؟
هیچ کس حقّ توهین به دیگرى را ندارد حتّى زن و شوهر.
١٤ – وفای به عهد
آیا اداى وعده به زن واجب است؟
بهتر این است که مسلمان همیشه به وعده خود وفا کند مگر در جایى که توانایى ندارد.
١٥ – انجام کارهای منزل توسط زن
آیا زن مى تواند در منزل وظایف خود را انجام ندهد مثلا غذا نپزد، خانه را مرتب نکند؟ آیا مرد مى تواند زن را مجبور به انجام این گونه امور بنماید؟
حق ندارد او را مجبور کند، مگر این که زن بامیل خود این کارها را انجام دهد.
١٦ – رضایت همسر برای خروج از منزل
آیا زن مى تواند بدون کسب اجازه از همسرش از منزل خارج و با افراد یا خانواده هایى رفت و آمد داشته باشد و یا در جلسات مذهبى شرکت کند؟
باید با رضایت همسرش باشد.
١٧ – وظیفه ی زن در قبال مخالفت شوهر
در صورتی که مرد با رفتن همسرش به دانشگاه، اداره و هر محیط دیگری مخالف باشد، زن شرعاً چه وظیفه ای دارد؟
باید رضایت شوهر را جلب کند؛ مگر این که در عقد ازدواج شرط کرده باشند.
١٨ – انجام فعالیت های خارج از منزل بدون اطلاع شوهر
آیا زن می تواند بدون کسب اجازه از همسرش از منزل خارج و با افراد یا خانواده هایی رفت و آمد داشته باشد و یا در جلسات مذهبی شرکت کند؟
باید با رضایت همسرش باشد.
١٩ – رعایت مساوات در همخوابی بین دو زوجه
گر شخصی دو همسر داشته باشد، آیا لازم است یک شب را نزد یکی و شب بعد را نزد دیگری باشد یا از هر چهار شب باید یک شب را نزد هر یک از آن ها باشد و دو شب دیگر را آزاد است؟
از هر چهار شب واجب است یک شب را نزد هر یک از آن ها باشد و دو شب دیگر را مختار است، هر چند بهتر آن است که رعایت مساوات در همخوابی بین دو زوجه را بنماید.
٢٠ – خروج از منزل جهت فعالیت های اقتصادی و سیاسی
آیا زن بدون رضایت شوهر می تواند برای فعالیت های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، از منزل خارج شود؟
جایز نیست ولی اگر زن در عقد ازدواج چنین حقی را برای خود قائل شده باشد اشکالی ندارد .
ارسال به دوستان
٢١ – اطاعت نکردن از شوهر در غیر واجبات و مستحبات
آیا اطاعت نکردن زن از شوهر در غیر مسائل واجب و مستحب، حرام است؟
اطاعت زن از شوهر مربوط به حقوق زناشویی و بیرون رفتن از منزل است، در کارهای دیگر اطاعت بر او واجب نیست هر چند بهتر است زن و مرد در تمام مسائل با هم تفاهم داشته باشند.
٢٢ – فعالیت در امور مسجد بدون کسب اجازه از شوهر
آیا زنان می توانند بدون اجازه و رضایت همسران خویش که افرادی مومن و متدین می باشند در مسجد فعالیت نمایند به طوری که کاملاً امورات یک مسجد را به دست گیرند در حالی که این عمل موجب اختلاف در بین اعضای خانواده می شود؟
بدون اجازه همسر جایز نیست؛ ولی رفتن به مسجد برای فراگرفتن احکام و معارف دین جایز است.
٢٣ – مخالفت شوهر با فعالیت زن بعد از رضایت اولیه
لطفاً به سوالات ذیل پاسخ فرمایید:
الف) اگر شوهر اجازه انتخاب شغلی را به همسر خود بدهد، آیا بعد از طیّ مراحل خاص و اشتغال، شوهر می تواند مانع ادامه کار او شود یا اجازه اول التزام به تمام لوازم آن می باشد؟ در این مورد آیا تفاوتی بین کار موقّت و دائم هست؟
ب) آیا بین کاری که با حقّ شوهر منافات داشته باشد، با شغلی که چنین منافاتی ندارد فرقی هست؟
ج) آیا بین شغلی که با رها کردن آن به صاحب کار و یا دیگران لطمه ی جدّی می خورد، با شغلی که چنین نیست فرقی هست؟ (مثل ممنوعیت زن از ادامه تدریس در وسط سال تحصیلی که باعث ضرر زدن به آموزشگاه و محصّلین می گردد).
الف) هرگاه زن قراردادی با اجازه شوهر نسبت به مدّتی با اداره یا موسّسه ای بسته است، آن قرارداد لازم الاجراست و شوهر حقّ ممانعت ندارد و این در صورتی است که هنگام عقد، اجازه کار بیرون زن شرط نشده باشد والّا احتیاجی به اجازه شوهر در عقد قرارداد نیست ولی در هر حال باید شؤون شوهر و خانواده را رعایت کند.
ب)در فرض سوال تفاوتی نیست.
ج) در این فرض، شوهر حقّ ممانعت ندارد.
٢٤ – خرج اموال شخصی بدون اجازه ی شوهر
آیا زن شوهردار می تواند از مال شخصی خود در موارد تبرّع بدون اجازه ی شوهر استفاده نماید؟
اشکالی ندارد.
٢٥ – مدت زمان ترک نزدیکی از طرف مرد
آیا مرد می تواند برای مدت طولانی از نزدیکی با همسر خود اجتناب کند؟
مرد نمی تواند بیش از چهار ماه، نزدیکی با همسر دائمی خود را ترک کند بلکه اگر زن جوان باشد و در این مدت بیم آن برود که به گناه بیافتد، احتیاط واجب آن است که طوری رفتار کند که او به گناه نیافتد.
٢٦ – ترک نزدیکی برای مدت طولانی از طرف مرد
چنانچه زنی جوان نباشد ولی اگر شوهر به آمیزش یک بار در چهار ماه اکتفا کند بیم گناه بر او می رود، در این صورت مرد در برابر او چه وظیفه ای دارد؟
احتیاط واجب آن است ترتیبی بدهد که او آلوده گناه نشود.
٢٧ – ترک طولانی مدت زن دائم
آیا مرد می تواند زن دائمی خود را طوری ترک کند که نه مانند زن شوهردار باشد نه بی شوهر؟
مرد حق ندارد چنین کاری را انجام دهد ولی واجب نیست هر چهار شب یک شب نزد او بماند اما اگر کسی همسرهای متعدد دارد باید در میان آن ها از این جهت با عدالت رفتار نماید.
٢٨ – رعایت عدالت میان همسران
منظور از عدالت میان همسران چیست؟
منظور از عدالت آن است که بر طبق شئون آنها هرکدام متناسب حالش رفتار کند و عدالت همیشه به معناى مساوات نیست و در مورد حقّ القسم آن است که براى هرکدام یکى از چهار شب را قرار دهد.
٢٩ – ازدواج با مسلمانی که نماز نمی خواند
می خواستم بدانم اگر مسلمانی در انجام فریضه نماز کوتاهی کند یا به طور کامل آن را بجا نیاورد، حکم کافر را دارد یا نه؟ ازدواج با چنین شخصی چه حکمی دارد؟ در برخورد با چنین شخصی چه باید کرد؟ و اگر ازدواج کرده باشد چگونه است؟
در صورتی که معتقد به نماز باشد ولی بر اثر تنبلی آن را بجا نیاورد کافر محسوب نمی شود بلکه مسلمان گناهکاری است و ازدواج با او جایز است ولی لازم است با زبان خوش توأم با ادب و احترام او را امر به معروف و نهی از منکر کرد تا این فریضه بزرگ را بجا آورد.


ازدواج دارای ابعاد و ویژگی های متعددی است. یکی از پررنگ ترین جنبه های آن مسائل شرعی و فقهی در ارتباطات اعضای خانواده است. در ادامه فتاوای مرجع تقلید حضرت آیت الله مکارم شیرازی، در خصوص موضوعات مربوط به ازدواج و زناشویی آورده شده است. هرچند ممکن است افراد مقلد ایشان نباشند، اما با مطالعه استفتائات احکام شرعی موضوع حدوداً مشخص خواهد شد:


.

عناوین اصلی:

عقد دائم فسخ نکاح
عقد موقت .                             .
مسائل جنسی
طلاق نگاه
متفرقه روابط زن و مرد
اولاد محرم و نامحرم
ازدواج با سایر فرق وطی به شبهه
ازدواج های حرام مقدمات ازدواج


عناوین فرعی:

صیغه عقد دائم
.                                   . نشوز
شروط ضمن عقد نفقه
مهریه اجازه پدر
تمکین اطاعت از همسر
احکام عقد دائم معاشرت زن و شوهر


احکام  عقد دائم / نفقه:

١ – نفقه پدر و مادر فقیر
آیا تأمین مخارج پدر و مادر نیازمند، به عهده پسران آنها مى باشد؟ یا به عهده دخترانى که داراى درآمد باشند نیز مى باشد؟
فرقى میان پسر و دختر ازاین نظر نیست و نفقه پدر و مادر فقیر بر هر دو واجب است.
٢ – نفقه اقارب 
این که گفته مى شود: «نفقه اقارب قضا ندارد.» شامل چه کسانى مى شود؟ آیا شرط و شروطى دارد؟
منظور از اقارب پدر و مادر و فرزند است; و شرط و شروط خاصّى ندارد. ولى نفقه همسر در هر حال باید پرداخته شود.
تعداد بازدیدکنندگان: 650لینک اختصاصیارسال به دوستان
٣ – موارد مشمول نفقه
آیا بر زوج لازم است که آنچه معمولا تمام زنها به آن نیاز دارند را به عنوان نفقه براى زوجه تهیّه کند؟ یا فقط غذا و مسکن و لباس لازم است؟
آنچه واقعاً مورد حاجت است و مرد قدرت بر آن دارد بر او لازم است.
٤ – هزینه ازدواج پسر
آیا هزینه لازم برای ازدواج پسر جزء نفقه محسوب شده و بر عهده پدر است؟
جزء نفقه نیست ولی در صورتی که پسر ممکن است گرفتار گناه شود و پدر تمکن دارد احتیاط واجب آن است که پرداخت نماید.
٥ – واگذاری حق انتخاب محل سکونت به زوجه
در صورتى که حقّ اختیار سکنى در قباله ثبتى کاملا به زوجه تفویض شده باشد، آیا این حق علاوه بر شهر، شامل محل و منطقه محلّ سکونت نیز مى شود؟ با توجّه به این که زوج و زوجه هر دو اهل و ساکن یک شهر بوده، و در زمان عقد نیز قصد زندگى در همان شهر را داشته اند، پاسخ سؤال را مرقوم فرمایید.
معمولا هنگامى که مى گویند اختیار سکنى با زن است، اشاره به شهر مى باشد، مگر این که عبارت قباله دلالت بر بیشتر از این داشته باشد. و در صورت شک، تنها اختیار شهر با زوجه خواهد بود.
٦ – خودداری از تمکین در صورت پرداخت نشدن نفقه
عدم تمکین زن، در صورت امتناع مرد از پرداخت نفقه، چه حکمى دارد؟
احتیاط واجب آن است که زن از تمکین خوددارى نکند; ولى مى تواند با اجازه حاکم شرع از اموال او به مقدار نفقه خود بردارد.
ارسال به دوستان
٧ – نفقه مطلقه ای که صیغه طلاق او خوانده نشده
زن و شوهرى اختلاف پیدا مى کنند، بدین جهت زن علیه شوهر شکایت مى نماید. پس از مراجعات زیاد، دادگسترى دستور حلّ اختلاف را از طریق کدخدا منشى صادر مى کند. جمعى به همراه زن و شوهر به محضر حاکم شرع محل مى روند. پس از مشخّص شدن حقوق شرعى زن (مهریّه، نفقه، و مانند آن) حاکم شرع از شوهر وکالت شرعى گرفته، و اقرار نامه اى جهت اجراى صیغه طلاق تهیّه، و به امضاى زن و شوهر و حاضرین در جلسه مى رساند. زن تمام حقوق شرعى خود، حتّى اُجرت انجام صیغه طلاق را از شوهر مى گیرد. شوهر در این مورد و در این مدّت نه به زن، و نه به حاکم شرع، رجوع ننموده است. پس از گذشت 7 سال، زن ادّعاى جارى نشدن صیغه طلاق را دارد، و نفقه و مخارج چند ساله خود را از شوهر مطالبه مى نماید. حاکم شرع نیز اعتراف دارد که صیغه طلاق را اجرا نکرده است. در این مدّت طولانى، اجرا نشدن صیغه طلاق به صورت یک راز بین زن و حاکم شرع پنهان بوده، و به شوهر اطلاع نداده اند! زن مجدّداً علیه شوهر شکایت نموده، و شوهر محکوم به خسارات و مجازاتى مى شود. حکم مسأله را بیان فرمایید.
هرگاه شوهر تمام حقوق زن را پرداخته، و به کسى وکالت داده که صیغه طلاق زن را جارى کند، و او کوتاهى کرده و صیغه طلاق را جارى نکرده و به شوهر هم اطّلاع نداده، شوهر ضامن نفقه زن در این مدّت نمى باشد.
٨ – حقوق شرعیه زن و فرزند پس از اثبات نسب
اگر شخصى زنى را صیغه کند، و آن زن بچّه اى به دنیا آورد، و مرد منکر شود. در صورت اثبات نسب، هرچند پس از ده سال، آیا تمام حقّ و حقوق این زن از قبیل حضانت، اجرت شیر دادن، نفقه طفل و مانند آن به او تعلّق مى گیرد؟
حقوق شرعیّه این زن و بچّه بعد از اثبات ازدواج و تولّد، در هر حال ثابت است.
٩ – نفقه زوجه ای که قادر به نزدیکی نیست
اگر طبق نظر پزشک، زوجه دائمى به مرضى مبتلا باشد که بایستى براى مدّتى، یا براى همیشه آمیزش جنسى را ترک نماید، یا این که زوجه دائمى به علّت ابتلاى به جنونِ ادوارى، یا دائم، در تیمارستان، یا در منزل بسترى و تحت درمان باشد، و به هیچ وجه حاضر به نزدیکى با شوهر خود نباشد. آیا چنین زنى در دو صورت مذکور حقّ نفقه دارد؟
در صورتى که زن مقصّر نبوده باشد، احتیاط واجب آن است که مرد نفقه او را بپردازد.
١٠ – نفقه در فرض ادعای ناشزه بودن همسر 
زنى ادّعا مى کند شوهرش او را از منزل بیرون کرده، و نفقه اش را در مدّت خاصّى نپرداخته است. شوهر ضمن اقرار به این که نفقه معوّقه همسرش را پرداخت نکرده، ادّعا مى کند که همسرش ناشزه است، و بدون اجازه او منزل مشترک را ترک کرده، و از اداى وظایف زناشویى امتناع نموده، و در نتیجه استحقاق نفقه ندارد. در فرض مذکور، با توجّه به این که زوجین جدا از یکدیگر زندگى مى کنند، قول کدام یک مقدّم و بیّنه بر عهده چه کسى است؟
اگر جدا از هم زندگى مى کنند، و زن مجوّزى براى این کار ندارد، ناشزه است و حقّ نفقه ندارد.
١١ – نفقه در فرض ادعای ناشزه بودن همسر
زنى ادّعا مى کند شوهرش او را از منزل بیرون کرده، و نفقه اش را در مدّت خاصّى نپرداخته است. شوهر ضمن اقرار به این که نفقه معوّقه همسرش را پرداخت نکرده، ادّعا مى کند که همسرش ناشزه است، و بدون اجازه او منزل مشترک را ترک کرده، و از اداى وظایف زناشویى امتناع نموده، و در نتیجه استحقاق نفقه ندارد. در فرض مذکور، با توجّه به این که زوجین جدا از یکدیگر زندگى مى کنند، قول کدام یک مقدّم و بیّنه بر عهده چه کسى است؟
اگر جدا از هم زندگى مى کنند، و زن مجوّزى براى این کار ندارد، ناشزه است و حقّ نفقه ندارد.
١٢ – استفاده پنهانی از اموال شوهر برای تهیه جهیزیه و مخارج فرزند 
اگر زنی از اموال شوهر خود بدون اجازه او بردارد ولی آن اموال را در راه خانواده خرج کند مثلا برای دخترش جهیزیه بخرد، آیا اشکال دارد؟( شوهر در بعضی مسایل مثل مسئله مذکور بی تفاوت است.)
در صورتیکه که شوهر حاضر به پرداخت نفقه لازم نباشد و راهی جز این نیست این کار به مقدار ضرورت جائز است ولی توجه داشته باشید تهیه جهیزیه بر عهده پدر نیست هرچند سزاوار است در این راه به فرزند خود کمک کند.
١٣ – استفاده پنهانی از پول شوهر برای هزینه های زندگی
اگر زن بدون اجازه ی شوهر از پول او بصورت پنهانی ( مثلا با برداشتن از جیب او ) بردارد و برای خود یا فرزندان یا هزینه های زندگی خرج نماید چه حکمی دارد ؟
اگر شوهر هزینه های لازم آنها را به طور متعارف می پردازد این کار جائز نیست.
١٤ – شرط عدم نفقه در عقد دایم
آیا اگر مرد در ازدواج دایم شرط عدم نفقه بکند و زن به لحاظ داشتن درآمد آن را با رغبت بپذیرد آیا شرط نافذ و معتبر است یا خیر در صورت منفی بودن پاسخ دلیل شرعی آن را بیان فرمایید؟
این شرط اشکال دارد; ولى زن مى تواند نفقه خود را به او ببخشد.
١٥ – ادعای زوج و زوجه در مورد تمکین
اگر بین طرفین در این جهت اختلافى حاصل شود و زوجه مدعى تمکین تعلیقى بشود و زوج اظهار نماید که همسرش اهل تمکین حتّى در صورت دریافت مهر نیست و قراینى هم در حدّ افاده احتمال بر صحّت اظهارات زوج وجود داشته باشد آیا به صرف ادّعاى زوجه، شوهر ملزم به پرداخت نفقه مى گردد و یا این که فصل خصومت باید از طریق اقامه بیّنه و یمین به عمل آید و بنابراین چه کسى مدعى و یا منکر شناخته مى شود؟
هرگاه ظاهر حال زوجه اى که نزد مرد زندگى مى کند تمکین مى باشد و شوهر ادعاى خلاف آن را کند باید ثابت نماید و اگر ظاهر حال عکس آن باشد ادّعاى زوج مقبول است.
١٦ – هزینه های مداوای همسر
آیا هزینه دارو و درمان زوجه مریض با توجّه به این که مداواى بیمارى عرفاً جزء نیازهاى اوّلیّه هر انسانى مى باشد نیز جزء نفقه زوجه محسوب مى شود؟
مداوا در حد متعارف جزء نفقه است.
١٧ – نفقه ولد الزنا
نفقه ولدالزّنا بر عهده کیست؟
بر عهده زانى است.
١٨ – نفقه قبل از زفاف
مرسوم است که بین ازدواج و زفاف، مادامى که زن به خانه شوهر نرفته است از زوج نفقه نمى گیرند، بنابراین اگر زوجه پس از مدّتى در مقام مطالبه نفقه آن زمان برآید، آیا حقّ نفقه دارد در صورتى که تمکین تام ننموده است؟
نفقه ندارد.
١٩ – نفقه فرزند همسر
این جانب با خانمى بیوه ازدواج نموده ام، نامبرده پسرى داشته که از آن زمان تا به حال نزد ما بوده است،باوجود این که این پسر، پدر و پدر بزرگ و مادر بزرگ هم داشته و از نظر مالى متمکّن هستند و من هم که یک کارمند جزء هستم تا به حال با سختى و قرض، نفقه این بچه را داده ام و هیچ نوع تعهّد و قراردادى هم نداشته ایم، آیا از نظر شرعى و قانونى پدر و پدر بزرگ و مادر بزرگ نامبرده، مدیون نفقه این بچه نسبت به من هستند؟
هرگاه شما تبرّعاً و بدون قرارداد با پدر او نفقه بچه را داده اید نمى توانید چیزى از او مطالبه کنید ولى اگر با امر یا اجازه پدر او این کار انجام گرفته، مطالبه نفقه مانعى ندارد.
٢٠ – نفقه فرزند نامشروع
آیا مادر کودک نامشروع حقّ مطالبه نفقه براى کودکش را از پدر این بچه دارد؟
چنین مادرى حقّ نفقه ندارد ولى نفقه فرزند نامشروع بر پدر واجب است.
٢١ – پرداخت نقدی نفقه به همسر
آیا بر شوهر لازم است که ماهیانه یا روزانه پولى جهت مخارج همسرش به او بپردازد و در صورت وجوب، آیا شوهر حق دارد مورد مصرف پول را تعیین کند؟
مانعى ندارد که شوهر به همسرش در تهیّه نفقه وکالت دهد و بر زن لازم است که طبق آن شرط عمل کند. این در صورتى است که شوهر به زن وکالت در تهیّه نفقه بدهد ولى اگر حقّ نفقه را به او واگذار مى کند زن در مصرف آن مختار است.
٢٢ – پرداخت هزینه های خواهر و مطالبه آن از همسر او
خواهر این جانب به نام خدیجه، همسر مردى به نام سهراب بوده است، در زمان حیات خواهرم، شوهرش جهت کارگرى و اعاشه به امیرنشین قطر رفت و مدّت 6 سال تمام نفقه و مخارج خواهرم و دخترشان را شخصاً داده ام تا این که خواهرم در منزل ما از دنیا رفت، حتّى مخارج کفن و دفن خواهرم و مخارج خواهرزاده ام تا رسیدن به سن بلوغ و ازدواج را بنده پرداخته ام، آیا شوهر خواهرم بابت امور مذکور به این جانب بدهکار است؟
خواهر شما از شوهرش نفقه تمام این مدّت را طلبکار است و جزء ترکه او محسوب مى شود و شما در صورتى مى توانید آنچه را داده اید از ترکه بردارید که با خواهرتان قرار گذاشته باشید که به عنوان وام نفقه او را مى دهید، یا قرائن روشنى براین معنا وجود داشته باشد.
٢٣ – طلاق در صورت خودداری از پرداخت نفقه
هرگاه زوج بدون عذر شرعى از دادن نفقه خوددارى کند آیا طلاق زوجه جایز است؟
حاکم شرع باید از مال زوج نفقه را بپردازد و اگر میسّر نشود به او تکلیف طلاق کند و اگر طلاق ندهد شخصاً او را طلاق مى دهد.
٢٤ – نفقه در صورت مشکوک بودن طلاق
شخصى به زنش اختیار داد که از سوى او کسى را براى طلاق وکیل کند، مدّتى گذشت زنش او را مطّلع نکرد که طلاق جارى شده یا نه؟ آیا نفقه در این مدّت برشوهر واجب است و آیا شوهر مى تواند این زن را به عنوان همسرش بپذیرد؟
مادامى که وقوع طلاق مشکوک است در حکم زوجه اوست.
٢٥ – حکم نفقه کسی که به دلیل عدم پرداخت مهریه تمکین نمی کند
آیا به دختر باکره که بعد از عقد رسمی با استفاده از حق حبس ( گرفتن مهریه ) در عدم تمکین به سر میبرد , نفقه تعلق می گیرد
در صورتی که مهریه او نقد بوده و شوهر توان پرداخت آن را یکجا یا به اقساط دارد و نمی پردازد، و زن بدین خاطر تمکین نمی کند، نفقه تعلق می گیرد در غیر این صورت نفقه تعلق نمی گیرد.
٢٦ – زمان وجوب نفقه
پرداخت نفقه از چه زمانی بر مرد واجب است؟ آیا بلافاصله پس از عقد واجب می شود؟ اگر همسر مرد از قبول نفقه در ایام عقد خودداری کند چه شرایطی بر مرد مترتب می شود؟
در صورتی که بعد از عقد تمکین از سوی همسر حاصل باشد نفقه او واجب است و اگر به میل خود از آن صرف نظر کند ساقط می شود.
٢٧ – پرداخت نفقه ی صغیر از اموال خود او
برادرم فوت کرده و پدرم ولی قهری تنها فرزند او هستند (دختری پنج ساله) حقوق برادرم به صورت مساوی به حساب همسر و فرزندش واریز می شود و پدرم سهم فرزندش را برای او پس انداز می کند. همسر ایشان با وجود استطاعات مالی برای فرزندش درخواست نفقه کرده و دادگاه مبلغی را تعیین نموده است. آیا پدرم می توانند این مبلغ را از همین پس انداز به مادرش بپردازند؟
مانعی ندارد که از اموال صغیر برای نفقه او خرج شود.
٢٨ – نفقه پدر بزرگ و مادر بزرگ
پدر بزرگ و مادر بزرگ واجب النفقه هستند ؟
واجب النفقه محسوب نمی شوند ولی بهتر، رعایت حال آنهاست.
٢٩ – عدم توانایی زوج به پرداخت مهریه و نفقه
اگر زوج نسبت به پرداخت مهر معسر باشد تکلیف ازدواج چیست؟ و نیز اگر زوج نسبت به پرداخت نفقه معسر باشد تکلیف ازدواج چیست؟ آیا زوجه حق فسخ ازدواج را دارد یا خیر؟
نسبت به پرداخت مهریه حق فسخ ندارد اما اگر نفقه را نپردازد و زوجه در عسر و حرج باشد می تواند از حاکم شرع تقاضای طلاق کند.
٣٠ – حق بودن و قابل اسقاط بودن نفقه
در مورد نفقه لطفا حکم موارد ذیل را بیان فرمایید.
الف) نفقه زوجه حق است یا حکم؟
ب) آیا نفقه زوجه در ابتدای هر روز نسبت به همان روز قابل اسقاط است؟
ج) آیا نفقه زوجه نسبت به تمام زن مستقبل قابل اسقاط است؟
د) آیا شرط سقوط نفقه زوجه در ضمن عقد نکاح جایز است؟
نفقه زوجه حقّ است و می توان آن را اسقاط کرد به صورت شرط ضمن العقد یا بدون آن.
٣١ – نفقه در فاصله بین عقد و مراسم عروسی
بنده بین زمان عقد با همسرم تا زمان برگزاری مراسم عروسی حدود دو سال و نیم فاصله بوده و در دو شهر دور از هم مشغول تحصیل بودیم. آیا به فاصله زمان بین عقد تا برگزاری مراسم عروسی (زفاف) نفقه تعلق می گیرد یا خیر؟ با توجه به اینکه در این فاصله هیچ گونه تماسی بین طرفین صورت نگرفته باشد؟
در این زمان نه نفقه بر عهده شوهر است و نه لازم است زوجه در کارهایش از شوهر اجازه بگیرد البته طبق رسم و عادتی که در محیط ما وجود دارد که دختر قبل از مراسم عروسی در خانه پدر زندگی می کند.
٣٢ – هزینه مداوای بیماری زوجه
با توجّه به اینکه مداواى بیمارى عرفاً جزء نیازهاى اولیّه هر انسانى است، آیا هزینه دارو و درمان زوجه مریض نیز جزء نفقه زوجه محسوب مى شود؟
مداوا در حدّ متعارف جزء نفقه است.
٣٣ – هزینه های درمانی زوجه
زنى به سبب آتش سوزى در منزل شوهر راهى بیمارستان شده، و پس از چند ماه بسترى شدن فوت مى کند.آیا هزینه بیمارستان برعهده شوهراست؟
احتیاط واجب آن است که شوهر هزینه درمان او را بدهد.
٣٤ – حکم زنی که شوهرش مفقود شده است
وظیفه زنى که شوهرش مفقود شده چیست و در این مدّت نفقه او از کجا تأمین مى شود؟
زنى که شوهرش مفقود شده است چند حالت دارد:
الف)اگر صبر کند تا خبرى آید مانعى ندارد و باید نفقه او را از مال شوهرش داد.
ب) اگر انفاق کننده اى از ولى یا غیر او باشد باید صبر کند، مگر این که عسر و حرج شدید و ضرر مهمّى حاصل شود که حاکم شرع مى تواند او را طلاق دهد.
ج) در غیر این دو صورت، رفع امر به حاکم شرع مى کند و او به مدّت 4 سال از اطراف محلّ فقدان وى تحقیق مى کند، اگر خبرى نشد نخست به ولىّ او پیشنهاد طلاق مى کند و اگر او طلاق نداد خودش طلاق مى دهد سپس عدّه وفات نگه مى دارد (هر چند کفایت عدّه طلاق رجعى نیز قوى است امّا احتیاط مهماامکن ترک نشود) و بعد شوهر مى کند. اگر شوهر اوّل مادام که در عدّه است مراجعه کرد اولى است و اگر بعد از عدّه ـ حتى قبل از ازدواج مجدّد ـ شوهر اوّل بیاید طلاق نافذ است و تنها با رضایت طرفین و عقد جدید امکان بازگشت است.
٣٥ – حکم زنی که شوهرش مفقود شده است
وظیفه زنى که شوهرش مفقود شده چیست و در این مدّت نفقه او از کجا تأمین مى شود؟
زنى که شوهرش مفقود شده است چند حالت دارد:
الف)اگر صبر کند تا خبرى آید مانعى ندارد و باید نفقه او را از مال شوهرش داد.
ب) اگر انفاق کننده اى از ولى یا غیر او باشد باید صبر کند، مگر این که عسر و حرج شدید و ضرر مهمّى حاصل شود که حاکم شرع مى تواند او را طلاق دهد.
ج) در غیر این دو صورت، رفع امر به حاکم شرع مى کند و او به مدّت 4 سال از اطراف محلّ فقدان وى تحقیق مى کند، اگر خبرى نشد نخست به ولىّ او پیشنهاد طلاق مى کند و اگر او طلاق نداد خودش طلاق مى دهد سپس عدّه وفات نگه مى دارد (هر چند کفایت عدّه طلاق رجعى نیز قوى است امّا احتیاط مهماامکن ترک نشود) و بعد شوهر مى کند. اگر شوهر اوّل مادام که در عدّه است مراجعه کرد اولى است و اگر بعد از عدّه ـ حتى قبل از ازدواج مجدّد ـ شوهر اوّل بیاید طلاق نافذ است و تنها با رضایت طرفین و عقد جدید امکان بازگشت است.


ازدواج دارای ابعاد و ویژگی های متعددی است. یکی از پررنگ ترین جنبه های آن مسائل شرعی و فقهی در ارتباطات اعضای خانواده است. در ادامه فتاوای مرجع تقلید حضرت آیت الله مکارم شیرازی، در خصوص موضوعات مربوط به ازدواج و زناشویی آورده شده است. هرچند ممکن است افراد مقلد ایشان نباشند، اما با مطالعه استفتائات احکام شرعی موضوع حدوداً مشخص خواهد شد:


.

عناوین اصلی:

عقد دائم فسخ نکاح
عقد موقت .                             .
مسائل جنسی
طلاق نگاه
متفرقه روابط زن و مرد
اولاد محرم و نامحرم
ازدواج با سایر فرق وطی به شبهه
ازدواج های حرام مقدمات ازدواج


عناوین فرعی:

صیغه عقد دائم
.                                   . نشوز
شروط ضمن عقد نفقه
مهریه اجازه پدر
تمکین اطاعت از همسر
احکام عقد دائم معاشرت زن و شوهر


احکام  عقد دائم / اطاعت از همسر:

١ – ممانعت شوهر از ادامه اشتغال همسر در صورت اجازه اولیه
درباره شغل زن در بیرون از خانه، بفرمایید: الف. اگر شوهر اجازه اتخاذ شغلی را به همسر خود داد آیا بعد از طی مراحلی خاص می‏تواند بگوید اجازه ادامه کار را نمی‏دهم؟ یا این که اجازه اول التزام به تمام لوازم آن می‏باشد؟ ب. آیا بین کار موقت با کار مستمر و همیشگی، تفاوتی وجود دارد؟ ج. آیا بین استخدام توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی - خصوصاً دولتی - تفاوتی وجود دارد؟ د. آیا بین کاری که با حق شوهر منافات داشته باشد، با شغلی که چنین منافاتی ندارد فرقی هست؟ ه. آیا بین شغلی که با رها کردن آن به صاحب کار یا دیگران لطمه جدی می‏خورد با شغلی که چنین نیست فرقی هست؟ (مثل ممنوعیت زن از ادامه تدریس در وسط سال تحصیلی که باعث ضرر زدن به آموزشگاه و محصلین می‏گردد).
الف. هرگاه زن قراردادی با اجازه شوهر نسبت به مدتی بسته است آن قرارداد لازم‏ الاجراء است و شوهر حق ممانعت از آن را ندارد و اگر قراردادی دارد و می‏تواند استعفا دهد باید استعفا دهد، اما اگر خسارتی از این جهت بر زن برسد شوهر باید خسارت را جبران کند. ب. از جواب بالا معلوم می‏شود. ج. تفاوتی ندارد. د. فرقی ندارد. ه. شوهر باید خسارت ها را جبران کند.
٢ – اجازه از شوهر برای بیرون رفتن در دوران نامزدی
در دوران نامزدی که زن در خانه پدری تشریف دارد هرگونه بیرون رفتن زن باید با اجازه شوهر باشد یا پدر زن؟ اگر با مرد باشد در صورت رعایت نکردن زن باتوجه به این نکته در طلاق مهریه شامل زن میشود یانه؟
در این دوران نه نفقه واجب است ونه اجازه گرفتن زن
٣ – تقابل امر شوهر با امر ولی فقیه
اگر امر شوهر در تقابل با امر ولی فقیه قرار بگیرد اطاعت از کدامیک لازم است؟
در مسئله مربوط به حکومت باید از ولی فقیه پیروی شود.
٤ – نهی همسر از انجام مستحبات
اگر زن به خاطر انجام مستحبات زیاد، دچار خستگى مفرط شود به طورى که مرد نتواند تمتّعات لازم را از او ببرد، آیا مرد حق دارد او را از انجام چنین مستحباتى نهى نماید و آیا اطاعت از شوهر در این جا لازم است؟
مرد نمى تواند او را نهى کند مگر به طور کلّى تمتّع از بین برود و در این صورت چون مزاحم حقّ شوهر است زن بدون اجازه او نمى تواند اقدام کند.


ازدواج دارای ابعاد و ویژگی های متعددی است. یکی از پررنگ ترین جنبه های آن مسائل شرعی و فقهی در ارتباطات اعضای خانواده است. در ادامه فتاوای مرجع تقلید حضرت آیت الله مکارم شیرازی، در خصوص موضوعات مربوط به ازدواج و زناشویی آورده شده است. هرچند ممکن است افراد مقلد ایشان نباشند، اما با مطالعه استفتائات احکام شرعی موضوع حدوداً مشخص خواهد شد:


.

عناوین اصلی:

عقد دائم فسخ نکاح
عقد موقت .                             .
مسائل جنسی
طلاق نگاه
متفرقه روابط زن و مرد
اولاد محرم و نامحرم
ازدواج با سایر فرق وطی به شبهه
ازدواج های حرام مقدمات ازدواج


عناوین فرعی:

صیغه عقد دائم
.                                   . نشوز
شروط ضمن عقد نفقه
مهریه اجازه پدر
تمکین اطاعت از همسر
احکام عقد دائم معاشرت زن و شوهر


احکام  عقد دائم / نشوز:

١ – نفقه در فرض ادعای ناشزه بودن همسر
زنى ادّعا مى کند شوهرش او را از منزل بیرون کرده، و نفقه اش را در مدّت خاصّى نپرداخته است. شوهر ضمن اقرار به این که نفقه معوّقه همسرش را پرداخت نکرده، ادّعا مى کند که همسرش ناشزه است، و بدون اجازه او منزل مشترک را ترک کرده، و از اداى وظایف زناشویى امتناع نموده، و در نتیجه استحقاق نفقه ندارد. در فرض مذکور، با توجّه به این که زوجین جدا از یکدیگر زندگى مى کنند، قول کدام یک مقدّم و بیّنه بر عهده چه کسى است؟
اگر جدا از هم زندگى مى کنند، و زن مجوّزى براى این کار ندارد، ناشزه است و حقّ نفقه ندارد.
٢ – خودداری زوجه از اقامت در منزل زوج قبل از عروسی
زوجه باکره اى که تمکین را به وصول مهریّه عندالمطالبه اش موکول نموده، (و مطابق عرف هنوز در عقد است، و در منزل پدرش به سر مى برد) آیا مى تواند از سکنى در منزلى که زوج معیّن کرده خوددارى کند؟ و اگر چنین کند، آیا ناشزه محسوب مى شود، و حقّ نفقه ندارد؟
تا زمانى که طبق عرف عروسى نکرده، حقّ امتناع دارد.
٣ – انجام ندادن وظایف زوجیت توسط شوهر
هرگاه زوجه از ایفاى وظایف زوجیّت خوددارى نماید، ناشزه بوده و

مستحقّ نفقه نخواهد بود. حال اگر شوهر از انجام وظایف زوجیّت سرباز زند، به گونه اى که زوجه اش را معلّقه قرار دهد، بفرمایید:

1ـ آیا مى توان حکم به نشوز زوج کرد؟
2ـ آیا در این صورت زوجه مى تواند از دادگاه تقاضاى طلاق نموده، و دادگاه نیز بر این اساس حکم به طلاق زوجه دهد؟
1- آرى در این صورت زوج ناشز است، و زوجه مى تواند به حاکم شرع شکایت کند، تا او را وادار به انجام وظیفه نماید، و در صورت لزوم تعزیر کند.
2- در صورتى که زوج به هیچ وجه حاضر نباشد امساک به معروف یا تسریح به احسان کند، و زوجه در عسر و حرج قرار گیرد، حاکم شرع مى تواند او را طلاق دهد.


ازدواج دارای ابعاد و ویژگی های متعددی است. یکی از پررنگ ترین جنبه های آن مسائل شرعی و فقهی در ارتباطات اعضای خانواده است. در ادامه فتاوای مرجع تقلید حضرت آیت الله مکارم شیرازی، در خصوص موضوعات مربوط به ازدواج و زناشویی آورده شده است. هرچند ممکن است افراد مقلد ایشان نباشند، اما با مطالعه استفتائات احکام شرعی موضوع حدوداً مشخص خواهد شد:


.

عناوین اصلی:

عقد دائم فسخ نکاح
عقد موقت .                             .
مسائل جنسی
طلاق نگاه
متفرقه روابط زن و مرد
اولاد محرم و نامحرم
ازدواج با سایر فرق وطی به شبهه
ازدواج های حرام مقدمات ازدواج


عناوین فرعی:

صیغه عقد دائم
.                                   . نشوز
شروط ضمن عقد نفقه
مهریه اجازه پدر
تمکین اطاعت از همسر
احکام عقد دائم معاشرت زن و شوهر


احکام  عقد دائم / تمکین:

١ – به تأخیر انداختن تمکین از سوی زن
آیا زن حق دارد در برابر در خواست مرد برای تمکین در حد چند ساعت مهلت بخواهد؟برای مثال بگوید بعد از انجام این تکلیف می آیم؟
در صورتی که وقت طولانی نباشد مانعی ندارد
٢ – تقسیط مهریه و وجوب تمکین
در مورد فتوای اخیر معظم له در مورد مهریه های مشکل دار، با توجه به عندالمطالبه بودن آن و عدم پرداخت به صورت یک جا و تقسیط توسط دادگاه دلیل فتوای به تمکین توسط زوجه چه مفهوم منطقی دارد؟ (با توجه به علم و اراده ی مستقل زوج در بدو عقد) و اصلاً چه تناسبی با عدالت اسلامی و رعایت حقوق زن دارد؟ بدون شک شرع مقدس راه حل بهتر و عقل پسندی ارائه داده است، لطفاً بیان کنید.
مهریه مانند سایر بدهی هاست که اگر بدهکار نتواند یک جا بپردازد باید به اقساط بپردازد و اگر مهریه به صورت اقساط تبدیل شود، حق حبس با گرفتن قسط اول برطرف می شود زیرا در آن موقع زوجه مسئول پرداخت اقساط دیگر که موعد آن نرسیده نیست.
٣ – طلاق زنی که تمکین نمی کند
همسر این جانب نسبت به احکام اسلامى بى اعتناست و تمکین نمى کند و هنوز غیر مدخوله است، آیا مى توانم او را طلاق دهم؟ طلاق او از چه نوعى است و حکم مهریّه او چیست؟
سزاوار است مدّتى با او مدارا کنید و او را نصیحت کرده و به او محبّت نمایید شاید تدریجاً عوض شود و کار به طلاق نکشد و در غیر واجبات و محرّمات زیاد سختگیرى ننمایید، اگر نتیجه نگرفتید مى توانید از او جدا شوید، ولى چون مطابق آنچه نوشته اید این زن ناشزه و غیر مدخوله است حقّ نفقه ندارد و اگر او بخواهد طلاق بگیرد، طلاق او طلاق خلع است و جز از طریق بذل مهریّه یا مانند آن و رضایت زوج امکان پذیر نیست.
٤ – ارتباط نفقه با تمکین
آیا درست است که اگر شوهر نفقه در شأن همسرش را تامین نکند چه عمداً و چه به خاطر فقر و ... زن مادامی که زن اوست باید تمکین داشته باشد؟
پرداختن نفقه وظیفه ای است و تمکین وظیفه ای دیگر و تمکین مشروط به پرداخت نفقه نیست ولی زن می تواند به حاکم شرع مراجعه کرده و حقوق خود را استیفا کند یا جدا شود.
٥ – نهی همسر از انجام مستحبات
اگر زن به خاطر انجام مستحبات زیاد، دچار خستگى مفرط شود به طورى که مرد نتواند تمتّعات لازم را از او ببرد، آیا مرد حق دارد او را از انجام چنین مستحباتى نهى نماید و آیا اطاعت از شوهر در این جا لازم است؟
مرد نمى تواند او را نهى کند مگر به طور کلّى تمتّع از بین برود و در این صورت چون مزاحم حقّ شوهر است زن بدون اجازه او نمى تواند اقدام کند.
٦ – عدم تمکین زن قبل ازگرفتن مهریه
غالب فقهاى شیعه فرموده اند زوجه حق دارد مهر غیر مؤجّل را مطالبه و قبل از دخول مى تواند از تمکین تا گرفتن مهر امتناع نماید و نیز فرموده اند در صورت بذل تمکین به فرض دریافت مهر (تمکین تعلیقى) استحقاق نفقه نیز دارد. آیا حقّ امتناع زوجه از تمکین مختص به دخول است یا شامل سایر استمتاعات و یا اطاعت از زوج در امور لازم (از قبیل اقامت در منزل شوهر یا مسافرت با رضایت وى) نیز مى گردد به نحوى که اگر در این امور از شوهر اطاعت نکند ناشزه محسوب مى شود؟
ظاهر این است که زن مى تواند بدون گرفتن مهر معجّل خود را مطلقاً تسلیم شوهر نکند و در این مدّت بر زوج واجب است نفقه او را بدهد.
٧ – ادعای زوج و زوجه در مورد تمکین
اگر زوجه مدعى تمکین تعلیقى بشود و زوج اظهار نماید که همسرش اهل تمکین حتّى در صورت دریافت مهر نیست و قراینى هم در حدّ افاده احتمال بر صحّت اظهارات زوج وجود داشته باشد آیا به صرف ادّعاى زوجه، شوهر ملزم به پرداخت نفقه مى گردد و یا این که فصل خصومت باید از طریق اقامه بیّنه و یمین به عمل آید و بنابراین چه کسى مدعى و یا منکر شناخته مى شود؟
هرگاه ظاهر حال زوجه اى که نزد مرد زندگى مى کند تمکین مى باشد و شوهر ادعاى خلاف آن را کند باید ثابت نماید و اگر ظاهر حال عکس آن باشد ادّعاى زوج مقبول است.
٨ – عدم تمکین به خاطر تهمت
آیا زن مى تواند به دلیل آن که به من تهمت زده اى و یا آبروى مرا پیش دوستان و نزدیکان با سخنان تهمت آمیز برده اى خود را بر شوهر رسمى و شرعى خود حرام کند و با دیدنش در حجاب شود و از او تمکین عام و خاص نکند؟ اگر چه شوهر بارها به پاکى او اعتراف و از او به نحوى دلجویى کرده باشد؟
زن حق ندارد به این اعذار ازتمکین خوددارى کند و اگرشوهر به او تهمت زده، باید نزد حاکم شرع برود و مجازات او را بخواهد، مگر این که زن او را ببخشد.
٩ – عندالمطالبه و عندالاستطاعة بودن مهریه
زن و مردى و یا اولیا و بزرگان آنها قراردادى بین خودشان مى گذارند، مهریّه را هم تعیین مى نمایند، سپس مبلغ دویست هزار تومان از مهریّه نقداً داده مى شود و بقیّه بر ذمّه زوج مى باشد و ارتکاز عرفى بر این است که پس از انجام مراسم عروسى زوجه مى تواند مطالبه نماید و زوج هم باید عندالقدره بپردازد همان طورى که علماى گذشته در عقدنامه ها مى نوشتند (فلها المطالبه بشرط التمکین وله الاداء عندالقدره والامکان) ولى در این زمان دفاتر رسمى ازدواج بناى مذکور را در نظر نگرفته و مى نویسند که زوج باید عندالمطالبه پرداخت نماید و روى این اصل وقتى که اختلافى در بین آنها واقع مى شود زن مى گوید مادامى که شوهر مهریه را نقداً نپردازد حاضر به تمکین نخواهد شد باید نفقه او را هم بدهد آیا زوجه چنین حقّى را دارد؟
در صورتی که شرط شده باشد مهریه را عندالمطالبه بپردازد زن حق مطالبه مهر را دارد و اگر عدم تمکین به استناد عدم پرداخت مهریه باشد حق نفقه نیز دارد و اگر شرط شده باشد و یا قرینه از جهت عرف و عادت وجود داشته باشد که عندالقدرة و الاستطاعة بپردازد در صورت عدم توانایی شوهر، زن حق مطالبه ندارد و اگر تمکین ننماید حق نفقه ندارد
١٠ – مطالبه مهریه قبل از تمکین
هرگاه زن جز به گرفتن مهر، حاضر به تمکین نباشد و شوهر قادر بر اداى مهر نباشد و در عین حال مى گوید: طلاق نمى دهم و تا پایان عمر نفقه مى دهم حکم این مسأله چیست؟
اولا; زن حق دارد قبل از تمکین، مطالبه مهر کند، حتّى اگر شوهر قدرت پرداخت مهریه را نداشته باشد.
ثانیاً; اگر شوهر مهر ندارد باید نفقه را بدهد.
ثالثاً; اگر این امر مدّتها ادامه یابد و باعث ضرر و زیان زوجه یا عسر و حرج شدید او شود حاکم شرع مرد را وادار به طلاق مى کند و اگر طلاق نداد حاکم شرع طلاق مى دهد و نصف مهر برذمّه زوج مى ماند تا وقتى که قدرت پرداخت پیدا کند.
١١ – مطالبه مهریه قبل از تمکین
هرگاه زن جز به گرفتن مهر، حاضر به تمکین نباشد و شوهر قادر بر اداى مهر نباشد و در عین حال مى گوید: طلاق نمى دهم و تا پایان عمر نفقه مى دهم حکم این مسأله چیست؟
اولا; زن حق دارد قبل از تمکین، مطالبه مهر کند، حتّى اگر شوهر قدرت پرداخت مهریه را نداشته باشد.
ثانیاً; اگر شوهر مهر ندارد باید نفقه را بدهد.
ثالثاً; اگر این امر مدّتها ادامه یابد و باعث ضرر و زیان زوجه یا عسر و حرج شدید او شود حاکم شرع مرد را وادار به طلاق مى کند و اگر طلاق نداد حاکم شرع طلاق مى دهد و نصف مهر برذمّه زوج مى ماند تا وقتى که قدرت پرداخت پیدا کند.
١٢ – شرط تعداد دفعات تمکین
اگر زن دائمى شرط کند که هفته اى فقط یکى دوبار تمکین کند، آیا این شرط صحیح است؟
چنانچه طرفین به این شرط راضى شده باشند این شرط صحیح است.
١٣ – خودداری از تمکین در صورت پرداخت نشدن نفقه
عدم تمکین زن، در صورت امتناع مرد از پرداخت نفقه، چه حکمى دارد؟
احتیاط واجب آن است که زن از تمکین خوددارى نکند; ولى مى تواند با اجازه حاکم شرع از اموال او به مقدار نفقه خود بردارد.
١٤ – نرفتن به خانه شوهر به علت عدم دریافت اجناس مورد توافق
اگر زوجه رفتن به خانه شوهر را منوط به دریافت اجناس مورد توافق (غیر از مهریه) نماید، و زوج از تحویل آن امتناع ورزد، بفرمایید:

الف) آیا زوجه چنین حقّى دارد؟

ب) در صورت خوددارى از رفتن به خانه شوهر، آیا استحقاق نفقه دارد؟
هرگاه شرایط مذکور در ضمن عقد، نه به عنوان مهریّه، مطرح شده باشد، زوجه حق ندارد رفتن خود را به خانه شوهر منوط به آن کند، هر چند حقّ مطالبه و الزام به آن را دارد.
١٥ – معنی تمکین
با سلام: از نظر شرعی تمکین زن به چه معنا است آیا زنی که مدتی در خانه شوهرباشدوبا شوهرش مضاجعه میکند تمکین کرده یا نه واگر مردبنا به عللی دخولی انجام ندهد ولی با زن مضاجعه کند می شود گفت که زن تمکین نکرده وآیا مضاجعه وتقبیل وبوسیدن ودیدن بدن برهنه ولمس کردن وهم خوابی (به صورت لخت کنار همدیگرولذت بردن از هم ولی دخول انجام ندادن مرد)تمکین نیست؟
هرگاه زن آماده بهره گرفتن متعارف جنسی است تمکین کرده هر چند مرداز او استفاده نکند.


ازدواج دارای ابعاد و ویژگی های متعددی است. یکی از پررنگ ترین جنبه های آن مسائل شرعی و فقهی در ارتباطات اعضای خانواده است. در ادامه فتاوای مرجع تقلید حضرت آیت الله مکارم شیرازی، در خصوص موضوعات مربوط به ازدواج و زناشویی آورده شده است. هرچند ممکن است افراد مقلد ایشان نباشند، اما با مطالعه استفتائات احکام شرعی موضوع حدوداً مشخص خواهد شد:


.

عناوین اصلی:

عقد دائم فسخ نکاح
عقد موقت .                             .
مسائل جنسی
طلاق نگاه
متفرقه روابط زن و مرد
اولاد محرم و نامحرم
ازدواج با سایر فرق وطی به شبهه
ازدواج های حرام مقدمات ازدواج


عناوین فرعی:

صیغه عقد دائم
.                                   . نشوز
شروط ضمن عقد نفقه
مهریه اجازه پدر
تمکین اطاعت از همسر
احکام عقد دائم معاشرت زن و شوهر


احکام  عقد دائم / مهریه:

١ – زیاد کردن مقدار مهریه بعد از اجرای عقد
زیاد کردن مقدار مهریه بعد از اجرای صیغه عقد چه حکمی دارد؟
زیاد کردن مهریه بعد از عقد اشکال دارد، مگر این که در عقد خارج لازمی بوده باشد.
٢ – ضمان مهرالمثل در زنای به عنف با دختر باکره
لطفاً در مورد زناى به عنف با دختر باکره به سؤالات زیر پاسخ دهید:

1ـ آیا زناى به عنف با دختر غیر بالغه باکره، موجب ضمان مهر المثل مى شود؟
2ـ در صورت بلوغ دختر در دو فرض فوق، حکم چیست؟3ـ چنانچه شخصى با وعده دروغین ازدواج، با دختر باکره اى زنا کند، با توجّه به مُکرَه نبودن دختر، آیا زانى ضامن مهر المثل است؟
1- آرى موجب ضمان مهر المثل مى شود.
2- از این جهت فرقى بین این دو نیست.
3- ضامن مهر المثل نیست; ولى علاوه بر حدّ، براى فریب زن تعزیر هم دارد. و حاکم شرع مى تواند به او پیشنهاد کند که اگر با آن دختر ازدواج کند تعزیر او را مى بخشد، والاّ تعزیر شدیدى درباره او جارى خواهد شد.
ارسال به دوستان
٣ – ارش البکارة در صورت از بین رفتن بکارت در عقد موق
چنانچه دختر باکره ی ۲۸ ساله ای بدون اذن پدر عقد انقطاع منعقد نماید و با رضایت و بدون هیچگونه فریبی حاضر به تمکین شود و در یکی از موارد رابطه ی جنسی بدون اینکه هیچیک از طرفین بخواهند و بدون دخول کامل و انزال، پرده ی بکارت پاره شود، آیا دختر استحقاق مطالبه مهرالمثل یا ارش البکاره یا هر عنوان دیگری را دارد؟ در صورت تهدید به آبروریزی وجهی را که می گیرد چه حکمی دارد؟
هرگاه شرط عدم دخول کرده باشد و آن جوان بر خلاف شرط عمل نموده استحقاق ارش البکارة دارد و اگر هر دو توافق بر دخول کرده اند استحقاقی ندارد.
٤ – مهریه غیر متعارف در عقد موقت
بین دختر و پسر به قصد ازدواج و با اطلاع خانواده صیغه محرمیت خوانده می شود به مدت ۱۴ روز که پس از ۱۴ روز عقد دائم انجام گیرد البته مهریه صیغه موقت را همان تعداد مهریه ای که برای عقد دائم تعیین کردند می گذارند۱۰۰۰ سکه اما بنا به دلایلی پس از ۱۴ روز عقد دائم صورت نمی گیرد و قضیه کاملا منتفی می شو د آیا مهریه تعیین شده بر گردن پسر هست و باید پرداخت کند ؟
پرداختن این مهریه واجب نیست تنها به اندازه مهرالمثل اینگونه موارد مدیون است.
٥ – ازاله بکارت همسر با انگشت 
اگر مردى در شب زفاف، به علّت عنن، یا عامدا، به وسیله انگشت، یا شىء مناسب دیگرى غیر از آلت رجولیّت، بکارت همسرش را زایل نماید، بفرمایید: اوّلا: آیا این عمل تعزیر دارد؟ ثانیاً: آیا این عمل در حکم دخول، و زوجه مستحقّ کلّ مهر است؟
در صورت عدم رضایت زوجه، تعزیر دارد. و زوجه مستحقّ کلّ مهر است.
٦ – استفاده از مهریه دختر مطلقه توسط والدین
گر یکى از فرزندان خانواده اى طلاق بگیرد، و در این هنگام براى فرزند دیگرشان خواستگارى بیاید، و پدر و مادر مجبور شوند از مهریّه فرزند بزرگتر براى مخارج ازدواج فرزند دیگر هزینه کنند، چه حکمى دارد؟
بدون رضایت آن دختر از مهریّه او نمى توان استفاده کرد. و اگر این کار را کرده اند، باید به شکلى رضایت او را جلب کنند.
٧ – مهریه عندالاستطاعه
آیا مهریه ی عندالاستطاعه از نظر شرعی ایراد دارد؟ آیا حق حبس که از حقوق زن است پایمال نمی شود؟
اشکال شرعی ندارد و حق زن ضایع نمی شود زیرا خودش با آن موافقت کرده است.
٨ – پرداخت مهریه هایی که با سکه تعیین شده در شرایط کنونی
احتراما با توجه به اینکه سکه بهار آزادی که مهریه بیشتر زوجه ها بر اساس آن تعیین شده و دچار قیمت کاذب شده است بعضاً مهریه مطالبه شده و جوانان توان پرداخت آن را ندارند. نظرتان را در این رابطه بیان فرمایید.
پرداخت مهریه به قیمت فعلی که قیمت کاذب است لازم نیست. شوهر می تواند مبلغی را علی الحساب بپردازد و هر زمان قیمت سکه به قیمت معقول رسید مطابق آن قیمت محاسبه کند.
٩ – مهریه های سنگین که عنوان سفهی پیدا کند
همانگونه که مستحضر می باشید، معامله سفهی طبق نظر مشهور فقهای امامیه باطل می باشد و همانطور که صاحب عناوین فرمودند: مختص عقد بیع نبوده و در سایر عقود از جمله نکاح نیز جاری است. بنابراین، آیا مهریه های سنگین که مرد متعهد به پرداخت آن به زن می شود، در حالیکه با توجه به شرایط مالی مرد، امکان ایفای چنین تعهدی برای وی ممکن نمی باشد و عقلا به تعهدی که توانایی تسلیم و انجام آن را ندارند، توافق نمی کنند، آیا می توان چنین مهری را از مصادیق معامله سفهی، و آن را باطل دانست؟
آری، مهریه های سنگینی که عنوان سفهی پیدا کند اعتباری ندارد و باید به مهر المثل رجوع کنند.
١٠ – معیار مهرالمثل در تبدیل مهریه های سنگین
آیا تعیین مهرهای سنگین در عقد نکاح در صورت عدم قدرت زوج بر تسلیم آن به زوجه باطل است؟ در صورت بطلان چنین مهری به دلیل شرط بودن قدرت بر تسلیم، آیا زن مستحق مهرالمثل خواهد بود؟ در تعیین مهرالمثل آیا مقایسه ای باید نسبت به اماثل و اقران و اقاربی صورت پذیرد که مهریه آنها صحیح می باشد؟
در زمان حاضر که اغلب مهرهای تعیین شده در عقد نکاح در قدرت مردان نمی باشد، برای تعیین مهرالمثل با توجه به اینکه میزان مقایسه به دلیل بطلان مهریه اغلب خود نیازمند میزان دیگری است، چه راه کاری وجود دارد؟
در صورتیکه مهریه به اندازه ای سنگین باشد که سفیهانه محسوب شود باطل است و تبدیل به مهرالمثل می شود و معیار مهرالمثل این است که ببینید در عرف محل چنین زنی با چنین شرایطی به تصدیق افراد آگاه معمولاً چقدر مهر دارد و اگر عرف محل از مسیر صحیح منحرف باشد باید عرف محل های دیگر را در نظر گرفت.
١١ – معیار مهرالمثل در تبدیل مهریه های سنگین
آیا تعیین مهرهای سنگین در عقد نکاح در صورت عدم قدرت زوج بر تسلیم آن به زوجه باطل است؟ در صورت بطلان چنین مهری به دلیل شرط بودن قدرت بر تسلیم، آیا زن مستحق مهرالمثل خواهد بود؟ در تعیین مهرالمثل آیا مقایسه ای باید نسبت به اماثل و اقران و اقاربی صورت پذیرد که مهریه آنها صحیح می باشد؟
در زمان حاضر که اغلب مهرهای تعیین شده در عقد نکاح در قدرت مردان نمی باشد، برای تعیین مهرالمثل با توجه به اینکه میزان مقایسه به دلیل بطلان مهریه اغلب خود نیازمند میزان دیگری است، چه راه کاری وجود دارد؟
در صورتیکه مهریه به اندازه ای سنگین باشد که سفیهانه محسوب شود باطل است و تبدیل به مهرالمثل می شود و معیار مهرالمثل این است که ببینید در عرف محل چنین زنی با چنین شرایطی به تصدیق افراد آگاه معمولاً چقدر مهر دارد و اگر عرف محل از مسیر صحیح منحرف باشد باید عرف محل های دیگر را در نظر گرفت.
١٢ – ذکر مهریه ی غیر جدی توسط عاقد
آیا ذکر مهریه غیر جدّى توسط عاقد جایز است؟
دروغ جایز نیست، مگر این که ضرورت مهمى وجود داشته باشد.
١٣ – قرار دادن «بوسه» به عنوان مهریه
آیا مهریه باید ارزش مالی داشته باشد؟ پس مثلا مهریه دو بوسه باطل است؟ بر فرض باطل بودن آیا اگر کسی با این مهر متعه کند، عقدش باطل است و آنها مرتکب زنا شده اند؟
اگر نمی دانسته مرتکب زنا نشده ولی مهرالمثل باید بپردازد.
١٤ – قبول مهریه به قصد عدم پرداخت آن
اگر مرد به این قصد مهریه را قبول کند که هرگز نپردازد یا نخواهد پرداخت حکم عقد نکاح چیست؟
عقد نکاح باطل نمی شود ولی همسرش را باید راضی کند.
١٥ – تاثیر حق حبس بر الزام آور بودن عقد
تاثیر حق حبس بر الزام آور بودن عقد چیست؟
این حق الزام آور است منتهی با شرایطی که یکی از این شرایط آن است که زن از حق حبس استفاده نکند . در ضمن اگر زوج ثابت شود که تمکن مالی ندارد باید مهریه تقسیط شود و زوجه با گرفتن اولین قسط مهریه باید تمکین کند.
١٦ – فسخ بذل مهریه توسط زوجه
آیا بذل مهریه توسط زوجه (غیر معوض) قابل فسخ می باشد؟ زوج ادامه ی زندگی زناشویی را به کسر مهریه توسط زوجه مشروط کرده بود و بعد از صورت گرفتن این امر (پس از آخرین امضاهای قانونی) منکر شد و جهت دادخواست طلاق اقدام نمود (فریب در وعده).
در صورتیکه زوج، زوجه را در این زمینه فریب داده بخشش او باطل است.
١٧ – رجوع به بذل در عدّه طلاق خلع
بنده و خانمم با شکایت و تقاضای ایشان به عنوان خوانده به صورت طلاق خلعی از یکدیگر جدا شده‌ایم اما نامبرده قبل از پایان عده و بدون اطلاع اینجانب اقدام به شکایت مبنی بر تقاضای مهریه نموده است، با توجه به اینکه طلاق در اردیبهشت ماه سال 1388انجام شده و برگه احضاریه شورای حل اختلاف تازه به دست من رسیده و در تمام این مدت به هیچ عنوان راضی به زندگی مجدد با ایشان نبوده و نمی‌باشم خواهشمند است بفرمایید آیا مهریه به ایشان تعلق می‌گیرد یا خیر؟
در طلاق خلع هرگاه زن قبل از پایان عدّه تقاضای بازگشت بذل کند باید به او بدهد و طلاق مبدّل به طلاق رجعی می شود و شوهر حقّ رجوع دارد و لازم است زن در حین بازگشت به مهریه قبل از گذشتن عدّه به شوهر اطلاع دهد.
١٨ – تقسیط مهریه و وجوب تمکین
در مورد فتوای اخیر معظم له در مورد مهریه های مشکل دار، با توجه به عندالمطالبه بودن آن و عدم پرداخت به صورت یک جا و تقسیط توسط دادگاه دلیل فتوای به تمکین توسط زوجه چه مفهوم منطقی دارد؟ (با توجه به علم و اراده ی مستقل زوج در بدو عقد) و اصلاً چه تناسبی با عدالت اسلامی و رعایت حقوق زن دارد؟ بدون شک شرع مقدس راه حل بهتر و عقل پسندی ارائه داده است، لطفاً بیان کنید.
مهریه مانند سایر بدهی هاست که اگر بدهکار نتواند یک جا بپردازد باید به اقساط بپردازد و اگر مهریه به صورت اقساط تبدیل شود، حق حبس با گرفتن قسط اول برطرف می شود زیرا در آن موقع زوجه مسئول پرداخت اقساط دیگر که موعد آن نرسیده نیست.
١٩ – زن نامحرمی که بدون دخول باردار شده
اگر مردى با زن نامحرمى تفخیذ کند و انزال شود و فرزندى منعقد گردد بى آن که دخول صورت گرفته باشد حکم فرزند و زوال بکارت که بر اثر تولد فرزند حاصل مى شود چیست؟
هرگاه یقین داشته باشد که انزال نمى شود، بعید نیست فرزند آنها همچون فرزند شبهه باشد و اگر احتمال مى داده است، خالى از اشکال نیست و در مورد مهرالمثل اگر زن با میل و رضایت خود حاضر شده و احتمال این امر را مى داده مهرالمثل ندارد و اگر احتمال نمى داده و رضایت به غیر تفخیذ نداشته، احتیاط واجب دادن مهرالمثل است.
٢٠ – هبه مهریه
اگر پدر دختر همان پول را که از داماد مى گیرد مهریّه دخترش قرار دهد، به این معنا که دختر مبلغ را کاملا از شوهرش به عنوان مهریّه خود اخذ کند، هر مقدار که خواست براى خودش جهیزیّه تهیّه کند و اضافه آن را به پدر یا مادر و یا برادر خود هبه کند، آیا براى آنها حلال است؟
در صورتى که مهریّه و شیربها را دختر به صورت مهریه از شوهر بگیرد و مقدارى از آن را صرف تهیّه جهیزیّه نماید و اضافى آن را به هر کس بدهد جایز است.
٢١ – حکم شرعی شیربهاء 
ایا گرفتن و دادن شیر بها که رسم بعضی از اقوام است در اسلام مجاز است یا نه
شیربها به عنوان شرط ضمن العقد مانعی ندارد.
٢٢ – مشروط کردن انجام وظایف همسری به دریافت مهریه 
در صورت مطالبه مهریّه از سوى زوجه قبل از عروسى، و عدم پرداخت آن از طرف زوج، بفرمایید:

الف) آیا زوجه مى تواند، تا زمان پرداخت مهریّه از رفتن به خانه زوج خوددارى کند؟

ب) در صورت خوددارى از رفتن به خانه شوهر، آیا استحقاق نفقه دارد؟

ج) آیا اعسار و عدم اعسار زوجه تأثیرى در حکم مسأله دارد؟

د) آیا آگاهى یا عدم آگاهى زوجه در هنگام عقد نسبت به عدم توانایى زوج در پرداخت مهریه، تأثیرى در حکم مسأله دارد؟
جواب الف تا د: زن نمى تواند رفتن به خانه شوهر را مشروط به دریافت مهریّه کند; ولى مى تواند قبل از دریافت مهریّه تمکین نکند. مشروط بر این که قبلا از اعسار زوج خبر نداشته باشد. و در فرض اعسار، اگر از سوى حاکم شرع قسط بندى شود، و شروع به پرداختن اقساط کند، زن باید تمکین کند.
ارسال به دوستان
٢٣ – تدلیس در مهریه
اگر شخصی برای خواستگاری دختری برود و برای تعیین مهریه پدر دختر بگوید که مهریه این دختر هم باید به اندازه مهریه دخترهای بزرگم باشد و پسر نیز بخاطر آن حرف قبول کند که همان اندازه باشد و بعد از جاری شدن صیغه عقد بفهمد که پدر دختر دروغ گفته چون مهریه دخترهای بزرگش خیلی کمتر بوده آیا این مهریه حلال است یا نه؟
با توجه به اینکه در مهریه تدلیس شده مهریه مزبور معتبر نیست و قابل اصلاح است یا مهر المثل بگیرند یا هم اندازه دختر های دیگر.
٢٤ – اختلاف زوجین در وقوع نزدیکی
در صورت اختلاف زوجین در مورد وقوع و عدم وقوع نزدیکى، قول کدام یک مقدّم است؟ توضیح این که زوجین بعد از عقد نکاح، قصد جدایى از هم را دارند، و زوجه مدّعى است که به واسطه نزدیکى، مستحقّ کل مهریّه است، و زوج با ادّعاى عدم نزدیکى، زوجه را مستحقّ نصف مهریّه مى داند. حق با کیست؟
قول عدم نزدیکى مقدّم است (البتّه با قَسم)، مگر این که مدّتى بدون مانع با هم خلوت داشته باشند، که ظاهر حال مواقعه باشد.
٢٥ – اختلاف زوجین در تسلیم مهریه
الف) اگر بخشى از مهریّه زنى سه دانگ خانه بوده که به مبلغ صد میلیون ریال تقویم شده باشد، و مرد زمینى به همین مبلغ، یا بیشتر، بخرد و خانه اى در آن بنا کند، آیا در خصوص این بخش از مهریّه زن برائت حاصل کرده است؟

ب) اگر بین زن و مرد اختلاف شود، و مرد مدّعى باشد که زمین ساختمان را بابت مهریّه زوجه تسلیم نموده، و زن مدّعى شود که تحت عنوان هبه دریافت کرده، قول کدام یک مقدّم مى شود؟

ج) در فرض بالا کدام یک باید دلیل و بیّنه ارائه دهد؟

د) اصولا کسى که مالى به دیگرى مى دهد، ظهور در تبرّع دارد یا عدم تبرّع؟

هـ) اگر ثابت شود خانه اى که زوج ساخته، و به زن تسلیم کرده، و سند را هم به نام زوجه نموده، حداقل سه برابر مبلغى است که مرد موقع اجراى صیغه عقد نکاح به عنوان بخشى از مهریّه متعهد شده، آیا مرد مجاز است با بخش دیگرى از مهریّه زوجه، مثلا وجه رایج، یا طلا و سکّه مقدار اضافى را تهاتر نماید؟ یعنى آیا تعهّدات دیگر زوج راجع به سایر اقلام مهریّه در حدّ ارزش اضافى خانه ساقط مى شود؟

و) و اگر تهاتر نمى شود، آیا زوج حق دارد به اعتبار این که مقروض به زوجه نبوده، از مالى که به زوجه داده و تصوّر مى کرده بابت دین خود داده، رجوع و آن را مطالبه و مسترد کند؟
جواب الف تا و: در صورتى که خانه را با مشخّصاتى که در مهریّه اشاره شده
تهیّه، و به عنوان مهریّه به زن تحویل دهد برائت ذمّه از این نظر حاصل شده است. و ادّعاى زن در مورد هبه بودن قبول نیست; مگر این که اقامه بیّنه شرعیّه کند. از این گذشته، در فرض هبه بودن، مرد حقّ رجوع در هبه را دارد (مگر این که زن و شوهر خویشاوند همدیگر باشند.) و در صورتى که قیمت خانه زائد بر مقدار توافق در مهریّه باشد، اضافه را مى تواند (در صورت موافقت زوجه) بابت بقیّه حساب کند. و در صورت عدم موافقت زوجه مى تواند اضافه را باز پس بگیرد; (مشروط بر این که مصالحه اى بر کلّ خانه انجام نشده باشد.)
٢٦ – رکن نبودن مهریه درصیغه عقد دائم
نکاح دائم چند رکن دارد؟ آیا صداق نیز از ارکان آن است؟
صداق از ارکان عقد دائم نیست; و اگر ذکر نشود باید مهر المثل پرداخت شود.
٢٧ – آگاهی به جنون همسر بعد از ازدواج 
دختر خانمى ازدواج نموده، و پس از آن طبق نظر متخصّصان و اقرار خانواده و خود دختر، معلوم شده که قبل از ازدواج داراى مرتبه اى از جنون بوده، و اکنون ادامه زندگى با ایشان غیر ممکن است. آیا شوهر حقّ فسخ دارد؟ و در صورت فسخ، آیا زوجه مستحقّ مهر المثل است، یا مهر المسمّى؟
شوهر حقّ فسخ دارد; ولى اگر دخول واقع شده باید مهر المسمّى را بپردازد.
٢٨ – حکم مهریه ای که مرد توان پرداخت آن را ندارد 
در بعضى ازدواجها مهریّه هاى سنگینى در نظر گرفته مى شود، که عندالمطالبه نیز است. در حالى که مرد 500 هزار تومان هم ندارد. ولى براى این که ازدواج سر بگیرد، مثلا 20 میلیون تومان مهر تعیین شده را مى پذیرد، و شاید در طول عمر خود به این مبلغ دست نیابد، و از اوّل نیز محرز است که در صورت مطالبه، قادر بر پرداخت مهریّه نخواهد بود. این نوع ازدواج ها شرعاً چه حکمى دارد؟
این گونه مهریّه ها با چنان قرائنى که ذکر شد جدّى نیست. و جمله عند المطالبه را باید حمل بر عند القدرة و الاستطاعة کرد. بنابراین، به اجرا گذاشتن این گونه مهریّه ها در صورت عدم قدرت جایز نمى باشد.
٢٩ – مهر المثل برای دختری که در تصادف بکارتش زایل شده
بکارت دخترى در اثر تصادف زایل شده است. آیا ارش البکاره گرفته مى شود، یا مهرالمثل؟
باید مهر المثل بپردازد.
٣٠ – موجل بودن مهریه ای که زوج توان پرداخت آن را ندارد
شخصى ازدواج مى کند، و در حین اجراى عقد عالماً و عامداً مهریّه اى معیّن مى کنند، که زوج فعلا توانایى پرداخت آن را به هیچ وجه ندارد، و ممکن است مدّت طولانى هم نتواند آن را بپردازد. عرفاً هم این گونه مهریّه ها را در ذمّه زوج نسیه حساب مى کنند، و زوجه هم در موقع اجراى عقد قصد مطالبه ندارد. آیا این گونه مهریّه ها در شرع مقدّس حالّ است، یا مؤجّل؟
در فرض سؤال این گونه مهریّه ها مؤجّل است.
٣١ – حداقل یا حداکثر در مهرالمثل
در مواردى که مهر المثل واجب مى شود، آیا حدّاقل یا حدّاکثرى وجود دارد؟
ظاهر این است که در مهر المثل حدّ معینى نیست، والاّ مهر المثل صدق نمى کند، و روایاتى که خلاف آن را بگوید ظاهراً معمول بهاى اصحاب نیست.
٣٢ – نقد یا نسیه بودن مهریه
مرسوم است که در موقع ازدواج و در زمان عقد مهریّه را دو قسمت مى کنند; یک قسمت را به عنوان کمک به تهیّه جهیزیّه اخذ مى کنند، و ما بقى در ذمّه زوج مى ماند. لکن در تمام دادگاهها با استناد به مادّه 1085 قانون مدنى که مى گوید: «زن مى تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاى وظایفى که در مقابل شوهر دارد امتناع کند، مشروط بر این که مهر او حالّ باشد. و این امتناع مسقط حقّ نفقه نخواهد شد.» تمسّک کرده، تمام مهریّه ها را حالّ حساب مى کنند. نظر حضرتعالى در این مورد چیست؟
مهریّه در صورتى که قید و شرطى نداشته باشد حالّ است; ولى گاهى قرائنى وجود دارد که مهریّه نسیه است. مثلا مهریّه سنگین است، و مى دانیم شوهر یک جوان کارگر، یا یک جوان دانشجوست، و چیزى ندارد که فوراً بدهد. در این گونه موارد مهریّه حال نیست، و زوجه نمى تواند آن را مطالبه کند. همچنین اگر مهریّه را دو بخش کنند; نقد و نسیه. در این جا تنها نقد را مى تواند مطالبه کند.
٣٣ – بخشیدن مهریه قبل از عقد
اگر زنى قبل از عقد مهریّه خویش را چه در نکاح دائم یا موقّت ببخشد، آیا مى توان صیغه عقد را بدون مهریّه خواند؟
در عقد موقّت لازم است مدّت و مهریّه هر دو معلوم باشد، امّا در عقد دائم قرار ندادن مهریّه ضررى نمى زند و عقد صحیح است. و بخشیدن مهریّه قبل از عقد معنا ندارد.
٣٤ – مهریه زنی که با مرد اجنبی فرار کرده است
در صورتى که زوجه دائمى شخصى، با مرد اجنبى فرار نموده و از کشور خارج شود. آیا زن مى تواند شخصاً، یا با اعطاى وکالت به غیر، نسبت به دریافت مهر خود اقدام قانونى نماید؟ آیا چنین زنى مستحقّ دریافت مهریّه مى باشد؟
با توجّه به این که مهریّه مربوط به سابق است حقّ گرفتن آن را دارد; ولى هر دو نفر از نظر قضایى قابل تعقیب هستند، و از نظر اسلام مجازاتشان شدید است.
٣٥ – حق حبس در صورت رضایت زوجه برموجل بودن مهریه
در صورتی که زوجه پس از نکاح و قبل از تمکین صراحتاً رضایت خود را مبنی بر موجل شدن مهر خویش اعلام نماید آیا حق حبس خواهد داشت یا خیر ؟
احتیاط واجب آن است که از حق حبس استفاده نکند.
٣٦ – تعلیق مهریه بر طلاق
آیا تعلیق در مُنشاء در صداق ، مانند آنکه آن را معلق بر طلاق نمایند صحیح است یا خیر؟
عقد دائم در هر حال مهریه دارد و نمی توان آن را معلق بر طلاق کرد.
٣٧ – آگاهی به عدم توانایی بارداری همسر پس از دخول
پسری با دختری ازدواج می کند.در شب زفاف (یعنی بعد از دخول) پسر متوجه می شود که همسرش رحم ندارد.یعنی این دختر تا آخر عمر نه می تواند حامله شود نه تا بحال خون قاعدگی دیده است.پسر هم از طریق دادگاه اقدام کرده و دادگاه گفته باید تمام مهریه را بپردازد.در حالی که دختر و پدرش فقط به قصد اخاذی از پسر این حقه را زده اند و همچنین دختر خودش از این ماجرا آگاه بود کاملا.حال می خواستم بدانم پسر باید باز هم تمام مهریه را بدهد؟؟؟
در فرض سؤال که عرفا مصداق تدلیس محسوب می شود حق فسخ دارد و چنانچه بلافاصله بعد از اطلاع فسخ کند دختر حق مهریه ندارد.
٣٨ – اسقاط حق حبس
آیا شرعا توافق برعدم اسقاط حق حبس با وجود موجل بودن آن جایز است یا خیر و مهر موجل با حق حبس قابل جمع اند یا مانعة الجمع؟
حق حبس با توافق قابل اسقاط است و قابل جمع نیستند.
٣٩ – استفاده مکرر از حق حبس
اگر زنی برای رسیدن به مقاصدش در زندگی از وسیله مهریه استفاده کند به عبارتی به دفعات مهریه را به اجراگذارد و در هر نوبت بنا به میل خود در مقاطعی (وحتی بعد از زندانی شدن همسر بدلیل عدم توان پرداخت یکجای مهریه ) و البته بعد از رسیدن به نتایج دلخواه از ادامه روند پرونده در محاکم انصراف دهد و این موضوع متناوب ادامه یابد . حکم آن چیست و شوهر چه باید بکند؟
بارها گفته ایم که اگر مرد قادر به پرداخت مهریه نباشد او را شرعا نمی توان زندانی کرد بلکه باید تقسیط شود و با اولین قسط، زن باید تمکین کند و طرح مجدد دعوا در این فرض جایز نیست.
٤٠ – همسری که بدون دخول باردار شده
مردى ازدواج کرده ولى هنوز دخول نکرده است امّا زن از طریق انزال در محل باردار شده است وضعیت مهر بعداز طلاق چگونه خواهد بود؟
هرگاه مرد سبب باردار شدن زن شده است احتیاط واجب آن است که تمام مهر را بدهد، هرچند دخول نکرده باشد.
٤١ – عدم آگاهی از مقدار مهرالسنه
اگر زنى مهریّه خود را مهرالسّنه قرار دهد، آیا معادل آن را طلب دارد یا مهرالمثل را؟
چنانچه طرفین مى دانسته اند که مهرالسّنه طبق مشهور پانصد درهم (نقره) است اشکالى ندارد و باید با پول رایج حساب کنند، اما اگر هردو یا یکى آگاه نبوده اند احتیاط آن است که در مورد مقدار مهر با هم مصالحه کنند.
٤٢ – مهر السنه
مهرالسّنه چیست و ارزش فعلى آن چقدر است؟
مهرالسّنه طبق مشهور پانصد درهم نقره است و قیمت دقیق آن رامى توانید از زرگرها سؤال کنید.
٤٣ – مطالبه مهریه قبل از تمکین
هرگاه زن جز به گرفتن مهر، حاضر به تمکین نباشد و شوهر قادر بر اداى مهر نباشد و در عین حال مى گوید: طلاق نمى دهم و تا پایان عمر نفقه مى دهم حکم این مسأله چیست؟
اولا; زن حق دارد قبل از تمکین، مطالبه مهر کند، حتّى اگر شوهر قدرت پرداخت مهریه را نداشته باشد.
ثانیاً; اگر شوهر مهر ندارد باید نفقه را بدهد.
ثالثاً; اگر این امر مدّتها ادامه یابد و باعث ضرر و زیان زوجه یا عسر و حرج شدید او شود حاکم شرع مرد را وادار به طلاق مى کند و اگر طلاق نداد حاکم شرع طلاق مى دهد و نصف مهر برذمّه زوج مى ماند تا وقتى که قدرت پرداخت پیدا کند.
٤٤ – محاسبه مهریه های قدیمی
مهریّه هایى که مثلا 50 سال پیش صد تومان بوده، آیا اکنون همان مقدار بر عهده زوج است یا این که باید قدرت مقدار خرید صد تومان در 50 سال پیش به عنوان مهریه محاسبه شود؟
باید مصالحه کنند یا برطبق قیمت امروز بپردازد.
٤٥ – تعیین مهریه با ذکر قیمت آن
برادر این جانب ده سال پیش (سال 64) ازدواج نمود و بابت مهریّه در عقدنامه چنین نوشته شده است: یک جلد کلام اللّه مجید به هدیّه پنج هزار ریال به انضمام یکصد و ده کیلوگرم نمک طعام به ارزش چهار هزار ریال و یک صد گرم ابریشم خالص سبز به ارزش یک هزار ریال و دویست و بیست و پنج گرم طلاى خوب و معمول بازار به ارزش فعلى نهصد هزار ریال و تعداد هفتصد (700) سکّه طلاى بهار آزادى به ارزش فعلى بیست و چهار میلیون و پانصد هزار ریال که جمعاً بیست و پنج میلیون و چهارصد و ده هزار ریال مى شود. به طورى که ملاحظه مى فرمایید مهریّه فوق تماماً به پول تبدیل گردیده است و قصد و نیّت زوج در زمان عقد همان مبلغ ذکر شده بوده است که توسط عاقد قرائت گردیده و مورد توافق و امضا قرار گرفته است اکنون زن مهریّه خود را بر اساس قیمت روز طلب مى نماید آیا حقّ با زن است یا شوهر؟
اگر موقع اجراى صیغه عبارت به همین صورت خوانده شده و قیمت هر یک از این امور بیان شده است مهریّه واقعى همان مبلغ ذکر شده مى باشد ولى اگربه طور یقین ثابت شود که شوهر قصد قیمت داشته و زن قصد سکه نه قیمت، مهریّه مذکور باطل مى شود و باید مهرالمثل داده شود.
٤٦ – مطلب مهریه مؤجل
الف) دختر خانمى مهریّه اش هم معجّل بود و هم مؤجل، مقدار معجّل را در مجلس عقد دریافت نمود و در مؤجل، زمان خاصىّ معیّن نشد ولى از قراین حالیه و مقالیه مثل این که داماد از قبول کردن مهریّه سنگین امتناع داشت ولى پدر دختر گفت مهریّه را کى داده و کى گرفته، به دست مى آید که موقع پرداخت، بعد از عروسى است امّا الآن دختر به تحریک والدین اصرار بر دریافت مؤجّل نیز دارد آیا دختر و یا والدین او حقّ امتناع از عروسى را قبل از پرداخت باقیمانده مهریه دارند؟
ب) داماد قبل از عروسى براى خانم خود مقدار قابل توجّهى وسایل زینتى از قبیل طلا و غیره به عنوان هدیه گرفته است به فرض این که دختر حاضر به عروسى نشود آیا داماد حّق مطالبه آن وسایل زینتى را دارد و آیا استفاده دختر بعد از اطّلاع از عدم رضایت داماد از آن زینت آلات جایز است؟ ج) اگر مهریّه سیصد هزار تومان و نصف مایملک داماد باشد آیا این مهریّه باطل نیست؟
_هر گاه قراینى وجود داشته که مؤجل را با فاصله قابل ملاحظه اى بپردازند دختر نمى تواند از عروسى امتناع کند.
_حق دارد، و تصرّف در آن از سوى دختر در فرض مسأله جایز نیست.
_این مهریّه مجهول و باطل است و به جاى آن باید مهرالمثل بپردازد.
٤٧ – حکم مهریه باکره و غیر باکره
آیا بین باکره و زنان دیگر در این مورد که دخول باعث مهر کامل و عدم دخول باعث تنصیف مهریه مى شود فرقى هست؟
فرقى میان باکره و غیر آن نیست.
٤٨ – همسر اختیار کردن پدر برای فرزند ناقص العقل
درتحریرالوسیله و کتابهاى فقهى دیگر مذکور است که اگر پدر براى طفل صغیر خود عیال اختیار کند و طفل فقیر باشد، مهریّه آن زن به عهده پدر طفل مى باشد حال اگر پدر براى فرزند کبیر خود که ناقص عقل و گوش و زبان مى باشد و قادر نیست هزینه زندگى خود و همسرش را تأمین کند، عیال اختیار کند مهریّه و نفقه این زن بر عهده چه کسى مى باشد؟
ظاهر این است که نفقه بر پدر است واگر مهر نقدى باشد آن هم بر پدر است و در صورتى که بر ذمه زوج باشد مى توان انتظار بهبودى مجنون را کشید و اگر بهبود نمى یابد برعهده پدر است.
٤٩ – عندالمطالبه و عندالاستطاعة بودن مهریه
زن و مردى و یا اولیا و بزرگان آنها قراردادى بین خودشان مى گذارند، مهریّه را هم تعیین مى نمایند، سپس مبلغ دویست هزار تومان از مهریّه نقداً داده مى شود و بقیّه بر ذمّه زوج مى باشد و ارتکاز عرفى بر این است که پس از انجام مراسم عروسى زوجه مى تواند مطالبه نماید و زوج هم باید عندالقدره بپردازد همان طورى که علماى گذشته در عقدنامه ها مى نوشتند (فلها المطالبه بشرط التمکین وله الاداء عندالقدره والامکان) ولى در این زمان دفاتر رسمى ازدواج بناى مذکور را در نظر نگرفته و مى نویسند که زوج باید عندالمطالبه پرداخت نماید و روى این اصل وقتى که اختلافى در بین آنها واقع مى شود زن مى گوید مادامى که شوهر مهریه را نقداً نپردازد حاضر به تمکین نخواهد شد باید نفقه او را هم بدهد آیا زوجه چنین حقّى را دارد؟
در صورتی که شرط شده باشد مهریه را عندالمطالبه بپردازد زن حق مطالبه مهر را دارد و اگر عدم تمکین به استناد عدم پرداخت مهریه باشد حق نفقه نیز دارد و اگر شرط شده باشد و یا قرینه از جهت عرف و عادت وجود داشته باشد که عندالقدرة و الاستطاعة بپردازد در صورت عدم توانایی شوهر، زن حق مطالبه ندارد و اگر تمکین ننماید حق نفقه ندارد
٥٠ – تجاوز اجباری چند نفر به یک زن
چند نفر به زنى به اجبار تجاوز کرده اند:
الف) آیا هرکدام باید جداگانه یک مهرالمثل بپردازند یا همه یک مهرالمثل مى دهند؟
ب) هرگاه تجاوز از یک نفر چند بار واقع شود آیا مهرالمثل نیز تکرار مى شود؟
الف) هرکدام باید مهرالمثل جداگانه بپردازند.
ب) هرگاه تکرار شود ظاهراً یک مهر بیشتر ندارد مگر این که مهر را بپردازد و مجدّداً تجاوز کند.
تعداد بازدیدکنندگان: 647لینک اختصاصیارسال به دوستان
٥١ – مقدار گرمی مهرالسنه
مهرالسّنه که پانصد درهم مى باشد، یک درهم آن معادل چند گرم مى باشد؟
هر درهم در حدود 5/2 گرم مى باشد بنابراین پانصد درهم در حدود 1250 گرم مى شود به طور تقریب.
٥٢ – مبنای قیمت مهرالسنه
چون درهم سکّه دار این زمان وجود ندارد، آیا مبناى قیمت مهرالسّنه نرخ نقره عمومى مى باشد؟
در شرایطى که درهم سکّه دار وجود ندارد باید فرض را بر این بگیریم که اگر نقره موجود سکّه دار و رایج بود چه اندازه به قیمت آن افزوده مى شد اضافه قیمت را به طور تقریبى حساب کنیم و بر آن بیفزاییم و از آن جا که این حکم یک حکم استحبابى است محاسبات تقریبى در آن ضرر ندارد.
٥٣ – عدم تمکین زن قبل ازگرفتن مهریه
غالب فقهاى شیعه فرموده اند زوجه حق دارد مهر غیر مؤجّل را مطالبه و قبل از دخول مى تواند از تمکین تا گرفتن مهر امتناع نماید و نیز فرموده اند در صورت بذل تمکین به فرض دریافت مهر (تمکین تعلیقى) استحقاق نفقه نیز دارد. آیا حقّ امتناع زوجه از تمکین مختص به دخول است یا شامل سایر استمتاعات و یا اطاعت از زوج در امور لازم (از قبیل اقامت در منزل شوهر یا مسافرت با رضایت وى) نیز مى گردد به نحوى که اگر در این امور از شوهر اطاعت نکند ناشزه محسوب مى شود؟
ظاهر این است که زن مى تواند بدون گرفتن مهر معجّل خود را مطلقاً تسلیم شوهر نکند و در این مدّت بر زوج واجب است نفقه او را بدهد.
٥٤ – مقدار مهریه در صورت عدم بکارت
در صورتى که داماد به خاطر عدم بکارت، نکاح را فسخ کند چه مقدار از مهریه را باید بپردازد و در صورت تدلیس از چه کسى مى تواند بگیرد؟
در صورت شرط بکارت یا هر شرط کمال و عدم نقص ـ خواه به صورت ذکر در عقد باشد یا قبل از آن ـ چنانچه خلاف آن ثابت شود حقّ فسخ دارد و هرگاه دخول حاصل نشده باشد، مهر به کلّى ساقط است و اگر حاصل شده باشد، مهرالمسمّى پرداخته مى شود سپس از کسى که تدلیس کرده مى گیرد.
٥٥ – فروش منزل مسکونی برای ادای مهریه
شخصى مبلغ چهار میلیون تومان از بابت مهریّه همسرش بدهکار است، او داراى منزل مسکونى در بهترین محلّ مشهد مى باشد که اکنون به مبلغ سى میلیون تومان خریدار دارد آیا این منزل جزء مستثنیات دین است؟
هرگاه دین مزبور مطالَب باشد و منزل زاید بر شئونش بوده باشد باید منزل را تبدیل به منزلى که در حدّ شأنش باشد بکند و تفاوت آن را براى اداى دین صرف نماید.
٥٦ – وجوب پرداخت مهریه هایی که صیغه عقد بر آن جاری شده
آیا مهریه ای را که به انسان تحمیل می کنند لازم است آنرا بپردازیم و یا آنچه که نیت پسر و دختر است کافی است؟
در صورتی که مهریه با رضایت طرفین نباشد اعتباری ندارد ولی اگر صیغه عقد بر مهریه ای خوانده شده نمی توان آن را بعداً انکار کرد مگر دلیل روشنی داشته باشید.
٥٧ – توافق در نحوۀ پرداخت مهریه هنگام عقد
آیا اگر مرد نتواند در لحظه تعیین مهریه کل آن را بپردازد میتواند نیت کند که هر وقت داشت در صورت مطالبه بپردازد؟
در صورتی که به هنگام عقد شرط کنند که مرد هر زمان توانایی پرداخت داشت بپردازد (عند القدرة و الاستطاعة) در این صورت هر زمان که داشت می پردازد.
٥٨ – عدم اعتبار مهریه های بسیار بالا
با عرض سلام محضر معظم له در مورد میزان مهریه نظر معظم له چیست؟تکلیف محاکم در مورد مهریه های بسیار بالا چیست؟
مهریه های بسیار بالا اعتباری ندارد زیرا قصد جدّی در آنها نمی باشد و اگر باشد نوعی سفاهت است.
٥٩ – عقد و مهریه زنی که شوهرش قادر به مقاربت با او نیست
مردی که - به هر دلیل - فاقد هرگونه احساسی نسبت به جنس مخالف بوده و امکان استمتاع جنسی به هیچ عنوان وجود ندارد با زنی عقد نکاح دائم منعقد نموده است و زن نیز با اطلاع به این مسئله و به دلیل علاقه به زوج، اقدام به مزاوجت با ایشان نموده است. آیا شرعاً چنین عقدی صحیح بوده یا خیر؟ و همچنین آیا در چنین شرایطی با وجود منتفی بودن استمتاع جنسی بای نحو کان، تکلیف مهر زن چه خواهد بود؟
اولاً چنانچه زن از این مساله آگاه بوده، عقد صحیح است و حق فسخ ندارد و ثانیاً در صورتی که او را طلاق دهد، نصف مهر را باید بپردازد و در صورتی که یکی از طرفین فوت کند باید تمام مهر را بپردازد.
٦٠ – مشخص نکردن نوع سکه در مهریه
اگر در عقد نامه (عقد دائم) مشخص نشده باشد ملاک مهریه چه نوع سکه ی بهار آزادی است، آیا می توان داماد را به پرداخت نوع کامل یا گران تر آن ملزم نمود؟
ظاهر سکّه، سکّه کامل است اما نوع معینی از آن را نمی شود تحمیل کرد.
٦١ – درخواست اجرة المثل در قبال استفاده از خانه ای که مهریه زن است
اینجانب سه دانگ آپارتمان را به نام همسرم بابت مهریه در پنج سال پیش انتقال داده ام. اکنون همسرم بدون هیچ دلیل شرعی و قانونی به همراه فرزند مشترک منزل را ترک کرده و تقاضای اجرت المثل اجور معوقه برای قدرالسهم منزل مشترک (سه دانگ دیگر نیز به نام اینجانب می باشد) را کرده است. آیا تقاضای ایشان با توجه به مشترک بودن آپارتمان موصوف که در آن زندگی می کنیم شرعی و قانونی می باشد؟
در صورتی که ظاهر عمل او این بوده است که اجازه داده تبرعاً از محل مزبور استفاده کنند نمی تواند اجرة المثل بگیرد ولی اگر چنین نبوده گرفتن اجرة المثل جایز است.
٦٢ – نحوه تقسیم مهریه زن فوت شده بین وراث 
لطفا بفرمایید که مهریه زن فوت شده به چه شکل است هم در فرض نزدیکی و هم عدم نزدیکی؟
در صورت فوت زوجه، زوج در هر حال باید تمام مهریه را به ورثه وی پرداخت کند حتی اگر آمیزشی صورت نگرفته باشد ولی نیمی از مهریه (در صورتیکه زوجه فرزندی نداشته باشد) به عنوان ارث به شوهر می رسد.
٦٣ – تفاوت مهریه ی هنگام اجرای عقد با عقد نامه
اگر در هنگام اجراى عقد دائم مثلاً یکصد سکه را به عنوان مهریه ذکر کنند ولى در سند ازدواج پنجاه سکه نوشته شود، اولاً آیا این کار صحیح است؟ و ثانیاً زوج، کدام یک را بدهکار است؟
معیار آن است که در صیغه عقد به نیّت جدّى خوانده مى‏شود و اگر نسبت به آنچه در هنگام عقد مى‏خوانند جدّى نباشند تبدیل به مهر المثل خواهد شد.
٦٤ – نداشتن قصد واقعی در تعیین مهریه
با توجه به اینکه مهریه مبتنی بر تراضی و توافق زن و مرد می باشد و یکی از شرایط صحت تراضی قصد واقعی متعاقدین بر میزان مهریه است، حال اگر مرد قصد واقعی بر تعیین و پرداخت این میزان مهریه را نداشته باشد آیا مهریه باطل خواهد بود؟
در صورتیکه قصد نداشتن خود را به زوجه اطلاع داده باشد مهریه مزبور اعتباری ندارد.
٦٥ – مهریه زوجه ای که قبل از نزدیکی فوت کند
اگر زوجه قبل از نزدیکی فوت کند آیا وراث او مالک نصف مهر می شوند یا تمام مهر؟
باید تمام مهریه را به ورثه پرداخت کند.
٦٦ – وسایلی که در مسوّده نوشته می شود
وسایلی که در مسوّده نوشته می شوند همچون یخچال و ... اما در سند ازدواج قید نمی گردند جزء مهریه است یا خیر؟
هرگاه مسوّده به عنوان مهر بوده باشد و اجراء صیغه ناظر بر آن باشد همگی جزو مهر است.
٦٧ – عدم توانایی زوج به پرداخت مهریه و نفقه
اگر زوج نسبت به پرداخت مهر معسر باشد تکلیف ازدواج چیست؟ و نیز اگر زوج نسبت به پرداخت نفقه معسر باشد تکلیف ازدواج چیست؟ آیا زوجه حق فسخ ازدواج را دارد یا خیر؟
نسبت به پرداخت مهریه حق فسخ ندارد اما اگر نفقه را نپردازد و زوجه در عسر و حرج باشد می تواند از حاکم شرع تقاضای طلاق کند.
٦٨ – قرار دادن نیمی از درآمدهای شخص به عنوان مهریه
بنده به عنوان مهریه همسرم نیمی از دارایی هایی را که از درآمد بنده حاصل می شود قرار داده ام. نظر شما راجع به این موضوع چیست؟ یه عنوان مثال اگر دو تومان در جیب بنده باشد آیا یک تومان آن متعلق به همسرم می باشد؟
چنین مهریه ای باطل است و باید مهر المثل به او بپردازید یعنی مهریه ای همانند افراد شبیه به او.
٦٩ – انجام کارهای منزل پدری بدون اذن شوهر
من یک زن هستم، به منزل پدرم میروم و درمنزل پدرم کارهای منزل آنان را انجام می دهم، شوهرم با کار کردن درمنزل پدرم مخالف است و میگوید چون من راضی نیستم اعمال واجبی که سایر افراد خانواده انجام می دهند شرعا اشکال دارد. آیا کار من اشکال شرعی دارد؟
اشکالی ندارد.
زنان در چند مورد بدون اجازه شوهر مى توانند از منزل خارج شوند: در مورد انجام واجبات (مانند حج واجب و صله رحم نسبت به پدر و مادر و برادر و خواهر و امثال آن به مقدار لازم) و فراگرفتن احکام اسلام مثل اینکه به مسجد برود تا در آنجا احکام اسلامى را بشنود، و در مورد تهیه اجناس ضرورى و لوازم منزل در صورتى که همسرش یا شخص دیگرى براى او انجام ندهد، و نیز براى رأى دادن در انتخابات و یا شرکت در راهپیمایى هاى ضرورى، و همچنین در مورد مراجعه به طبیب.
٧٠ – اختلاف زوج و زوجه مجنون در وقوع نزدیکی
در صورتی که عقد نکاح به علت جنون زوجه فسخ شود و زوجه از بدو ازدواج تا هم اکنون از تمکین و انجام وظائف زناشوئی استنکاف نموده و از مراجعت به منزل زوج خوداری کرده و ناشزه بوده (طبق حکم قطعی دادگاه) و از طرفی زوجه ادعای وقوع نزدیکی با زوج را بنماید و زوج به کل منکر آن شود (طبق اظهار پزشک پرده بکارت زوجه از نوع حلقوی میباشد)،ارشاد فرماپید آیا زوج میتواند با انجام سوگند،عدم نزدیکی با زوجه را در دادگاه ثابت نماید؟
زوج چگونه ثابت کند با زوجه نزدیکی نکرده است؟ در این شرایط و بعد از صدور حکم فسخ نکاح به دلیل جنون زوجه،تکلیف مهریه چگونه است؟
در صورتیکه زوج و زوجه با هم در خلوت زندگی کرده باشند ادعای زوجه بر دخول پذیرفته می شود و در اینصورت مهریه مطابق آنچه در عقدنامه آمده باید پرداخت شود مگر اینکه ثابت شود تدلیسی از سوی زوجه و بستگانش انجام گرفته است به این معنی که گفته باشند زوجه از هر نظر سالم است.
٧١ – قرار دادن اعضای بدن به عنوان مهریه
لطفا بگویید منظور از اینکه مثلا مرد کلیه های خود و یا نصف بدن خود را به عنوان مهر در عقدنامه بنویسد چیست؟ و آیا اصلا اینگونه مهری صحیح و قابل دریافت است؟ طریقه دریافت آن چگونه می باشد؟
اینگونه مهریه ها صحیح نیست و تبدیل به مهر المثل خواهد شد مگر در مورد کلیه. اگر واقعا زوجه مشکلی درکلیه داشته باشد و شوهر بخواهد یکی از کلیه هایش را به او واگذار کند چنین مهریه ای مانعی ندارد.
٧٢ – مقدار مهریه زنی که فوت کرده است
باستحضار عالی میرساند:دخترم در سال85 با یک پسر عقد ازدواج دایم منعقد کرده و در سال 86که بعنوان پزشک خانواده در حال گذراندن دوره طرح پزشکی خود در منطقه محروم ورزقان بوده در اثر سانحه تصادف رانندگی فوت نموده است.
پسر ادعا دارد که همسرش قبل از عمل زناشویی (در حالیکه دوشیزه بوده) از دنیا رفته است.
چنانچه ادعای وی ازطریق اتیان سوگند مورد پذیرش دادگاه واقع شود، با عنایت به اینکه شوهر در حالت عادی مطابق قانون آیین دادرسی مدنی، تمامی مهریه را بدهکار می باشد و براساس قانون ارث، یک دوم (نصف) از تمامی ماترک متوفی را به ارث می برد، تکلیف پسر در پرداخت مهریه به والدین دختر و مقدار آن و همچنین تکلیف والدین دختر در پرداخت سهم الارث به پسر و مقدار آن چیست؟
در صورت فوت زوجه، زوج در هر حال باید تمام مهریه را به ورثه وی پرداخت کند حتی اگر آمیزشی صورت نگرفته باشد ولی نیمی از مهریه (در صورتیکه زوجه فرزندی نداشته باشد) به عنوان ارث به شوهر می رسد.
٧٣ – مهریه زنی که همسرش فوت کرده
سوال درباره زنی است که به مدت 1 سال در عقد دائم مردی بوده که در شرف عروسی بوده اند، ناگهان همسر این خانم فوت شده و به رحمت خدا رفته اند. این مرحوم به نام خودشان هیچ دارایی نداشته اند ولی در زمان حیات پدر مرحوم قرار بوده زمینی به نام ایشان کنند ولی دست اجل این امکان را نداد. به هر حال، ناگفته نماند که بکارت این خانم توسط مرحوم برداشته شده بوده واین خانم دیگر دختر نیستند. با این تفاصیر لطف نموده بفرمایید تکلیف مهریه این خانم که بالغ بر 400 سکه تمام بهار ازادی میباشد چیست؟
البته این بدهکاری بر ذمه او همچنان باقی است و اگر پدرش در حق او محبت کند و دین او را ادا نماید سبب شادی روح او خواهد شد.
٧٤ – مهریه مجهول
اگر مهریّه سیصد هزار تومان و نصف مایملک داماد باشد آیا این مهریّه باطل نیست؟
این مهریّه مجهول و باطل است و به جاى آن باید مهرالمثل بپردازد.
٧٥ – حکم مهریه زنی که شوهرش قبل از دخول فوت می کند
حکم مهریه زنی که شوهرش قبل از دخول فوت می کند چیست؟
در صورت فوت همسر تمام مهریه به او تعلق می گیرد.
٧٦ – حکم مهریه پس از تغییر جنسیت
اگر یکى از زوجین تغییر جنسیّت دهد لطفاً بفرمایید:
1. حکم ازدواج آنها چیست؟
2. مهریّه زوجه چه حکمى دارد؟
اگر تغییر جنس واقعى باشد نه صورى، ازدواج آنها باطل مى شود، ولى مهریّه مربوط به زمان قبل به قوّت خود باقى است.
٧٧ – مطالبه مهریه توسط ورثه
زنی فوت کرده و مهریه خود را نگرفته است. در حالی که شوهر او زنده است آیا ورثه او شامل پدر و مادر و خواهر و برادر یا دیگر ورثه می توانند ادعایی در خصوص مطالبه مهریه او داشته باشند در دو حالت زیر:
۱- زن فرزند دارد
۲- زن فرزند ندارد
مهریه زوجه مانند بقیه اموال است، به پدر و مادر و شوهر و فرزندان او می رسد و دیگران سهمی ندارند و آنها که سهم دارند می توانند مطالبه کنند.
٧٨ – تاثیر نرخ تورم در مهریه
شخصی قبل از تصویب و الحاق تبصره ماده۱۰۸۲ قانون مدنی مهریه خانمی را که مبلغ کمی نیز بوده ضمانت کرده حال بعد از تصویب تبصره مزبور ضامن مکلف به پرداخت مهریه به نرخ روز است یا همان مبلغ مهریه را باید بپردازد؟
مکلف به نرخ روز است ( با در نظر گرفتن تورم متوسط اجناس)
تعداد بازدیدکنندگان: 646لینک اختصاصیارسال به دوستان
٧٩ – مهریه در زنای به عنف با غیر باکره
آیا زناى به عنف نسبت به غیر باکره، مهر المثل دارد؟
آرى مهر المثل دارد.


ازدواج دارای ابعاد و ویژگی های متعددی است. یکی از پررنگ ترین جنبه های آن مسائل شرعی و فقهی در ارتباطات اعضای خانواده است. در ادامه فتاوای مرجع تقلید حضرت آیت الله مکارم شیرازی، در خصوص موضوعات مربوط به ازدواج و زناشویی آورده شده است. هرچند ممکن است افراد مقلد ایشان نباشند، اما با مطالعه استفتائات احکام شرعی موضوع حدوداً مشخص خواهد شد:


.

عناوین اصلی:

عقد دائم فسخ نکاح
عقد موقت .                             .
مسائل جنسی
طلاق نگاه
متفرقه روابط زن و مرد
اولاد محرم و نامحرم
ازدواج با سایر فرق وطی به شبهه
ازدواج های حرام مقدمات ازدواج


عناوین فرعی:

صیغه عقد دائم
.                                   . نشوز
شروط ضمن عقد نفقه
مهریه اجازه پدر
تمکین اطاعت از همسر
احکام عقد دائم معاشرت زن و شوهر


احکام  عقد دائم / شروط ضمن عقد:

١ – ازدواج قبل از بلوغ توسط ولی
دخترى قبل از نه سالگى به عقد شخصى در آمده است در حالى که دختر از موضوع خبر نداشته و عقد را پدر دختر جارى کرده است و در ضمن، فاصله سنّى بین این دختر و آن مرد حدود 25 سال است و آن مرد زن دیگرى نیز دارد و حتى دخترش با این زن دوّم هم سن است. وقتى دختر بالغ مى شود عدم رضایت خود را از این عقد اعلام مى کند و اصرار مى کند که این ازدواج به مصلحت من نیست و من طلاق مى خواهم ولى مرد حاضر به طلاق نمى شود، آیا این عقد درست است و باید به این عقد ملتزم باشد یا مى تواند با کسى دیگر ازدواج کند با توجّه به این که دختر به حدّى رسیده که احتیاج به شوهر کردن دارد؟
چنانچه این عقد به مصلحت دختر نبوده، باطل است و دختر مى تواند بدون طلاق شوهر کند ولى اگر دختر بعد از بلوغ رضایت داده است نمى تواند آن را به هم بزند.
٢ – تعدد موجب و قابل در عقد نکاح
مرد مقلّد مرجعى است که مثلا تعدد موجب و قابل را شرط مى داند و زن از مجتهدى تقلید مى کند که اتّحاد موجب و قابل را کافى مى داند، در این جا طبق نظر کدام یک از این دو مرجع باید عمل کرد؟
در چنین مواردى احتیاط آن است که مطابق فتواى مرجعى که تعدد را شرط مى داند عمل کنند.
٣ – تعدد وکیل در اجرای عقد
آیا تعدّد وکیل از سوى مرد و زن در اجراى عقد لازم است؟
تعدّد وکیل در اجراى عقد احتیاط مستحب است.
٤ – شرط انجام امور منزل
آیا این شرط که همسر آینده کارهاى معمولى منزل را انجام دهد صحیح است و در صورتى که به شرط عمل نکرد حکم آن چیست؟
هرگاه شرط کنند، این شرط لازم الاجراست و در صورت تخلّف احتیاط این است که زن هزینه آن را بپردازد.
٥ – شرط رسیدگی به مادر همسر
شخصى قبل از ازدواج با دخترى صحبت مى کند و مى گوید با شما ازدواج مى کنم به شرط این که به مادر پیرى که دارم رسیدگى کنى و او قبول مى کند ولى آن دختر پس از ازدواج به مادر شوهرش رسیدگى نمى کند آیا چنین شرطى قبل از ازدواج الزام آور است؟
این شرط الزام آور است.
٦ – صیغه محرمیت برادری و خواهری
صیغه محرمیّت بین زن و مرد نامحرم (صیغه برادرى و خواهرى) چگونه است؟
چیزى به نام صیغه برادرى و خواهرى نداریم. و صیغه محرمیّت یا به وسیله ازدواج دائم، و یا ازدواج موقّت حاصل مى شود; (البتّه با شرایطش) و غیر آن ممنوع است.
٧ – عدم مشروعیت نکاح معاطاتی
دختر و پسرى به هم علاقمند بودند، ولى خانواده دختر با ازدواج آنان مخالف بود. آن دو براى این که خانواده دختر را مجبور کنند تا با ازدواج آنان موافقت کنند، به طور نامشروع مجامعت کرده، و دختر حامله شده، و طفلى به دنیا آورده است اکنون اظهار مى دارند که چون روستایى بوده، نمى دانسته، و یا نمى توانسته اند صیغه ازدواج را جارى کنند، و به رضایت طرفینى اکتفا کرده، و آن را کافى دانسته اند:

1ـ آیا توافق طرفین به عنوان صیغه عقد قابل قبول است؟
2ـ همین که طرفین ادّعاى اجراى صیغه عقد نمایند براى ایجاد شبهه کافى است، یا باید صحّت آن بررسى و اثبات شود؟
3ــ آیا در مسأله فوق حدوث شبهه، فقط موجب برائت از حدّ است، یا تعزیر را نیز منتفى مى سازد؟
4ـ بر فرض احصان مرد، حکم چیست؟
5ـ آیا ازدواج آن دو با یکدیگر بلا مانع است؟
6ـ آیا در فرض بکارت و عدم آن، حکم متفاوت است؟
1- توافق طرفین کافى نیست.
2- چنانچه احتمال دهیم ادّعاى آنها راست باشد، باید حمل بر صحّت کرد.
3- در فرض بالا حد و تعزیر هر دو. ساقط می شود.
4- احصان مرد تفاوتى ایجاد نمى کند.
5- آنها مى توانند با هم ازدواج کنند.
6- تفاوتى نمى کند.
٨ – انصراف شرط عدم ازدواج مجدد زوج به عقد دائم
با توجّه به این که در قانون مدنى، نکاح اعمّ از دائم و منقطع مى باشد، در صورتى که زوج شروط مندرج در عقد نامه را پذیرفته باشد، و ازدواج مجدّد (اعم از دائم یا منقطع) نماید، آیا زوجه مى تواند تقاضاى طلاق کند؟ آیا همسر دیگر، شامل نکاح موقّت هم مى شود؟ آیا در صورت اثبات و تحقّق تخلّف، دادگاه مى تواند حکم فسخ نکاح را صادر نماید؟
شرط مزبور منصرف به ازدواج دائم است، و شامل عقد موقّت کوتاه مدّت نمى شود. ولى اگر عقد موقّت براى مدّت طولانى، مثلا چند سال باشد، زن (طبق شرایط عقد نامه) وکیل در طلاق خواهد بود.
٩ – شرط ضمن عقد انتقال دو دانگ از ملک مجهول
دوشیزه اى بطور رسمى به عقد همسرش در آمد. زوج علاوه بر شروط

ضمن عقد نکاح، شرط زیر را نیز متعهّد گردید:

«در ضمن عقد خارج لازم شرط شد که هر زمان زوج خانه ملکى تهیّه نمود، دو دانگ آن را به طور رسمى به زوجه انتقال دهد.» على رغم مرسوم بودن چنین شرطى در محاضر، وکیل زوج ادّعاى باطل بودن آن را مى نماید. لطفاً در این رابطه بفرمایید: با توجّه به این که مشروط در عقد فوق ملک به عنوان عام نبوده، بلکه به صورت خانه بوده، و آن هم به صورت دو دانگ از شش دانگ تعیین شده است. آیا باز هم شرط مورد نظر مجهول و باطل است؟
با توجّه به این که مشخّصات خانه از نظر متراژ و قیمت و مانند آن تعیین نشده، شرط مجهول بوده و خالى از اشکال نیست. بهتر آن است طرفین در مورد خانه با هم مصالحه کنند.
١٠ – شروط ضمن عقدی که در عقد نامه ثبت نشده باشد
اگر مردى قبل از جارى شدن صیغه عقد، و به هنگام گفتگوهاى مقدّماتى ازدواج، توافقنامه هاى شروط ضمن عقد کتبى با دختر امضا کند، که متضمّن شروط رفتارى و فعلى باشد. یعنى در زندگى این کار را بکند یا نکند، و مخالف مقتضاى عقد هم نباشد. از جمله «با دار و ندار شوهر بسازد» و «تا قبل از بچّه دار شدن و سر و سامان گرفتن زندگى، ما بقى مهریّه را از او مطالبه نکند» و دختر پس از گفتگو و مطالعه آنها، کتباً بنویسد: «من با تمام آنها موافقم» و امضا کند. ولى این شرط در ذیل قباله رسمى نوشته نشود. آیا این شروط اعتبار و سندیّت دارد؟ اگر زن جهت فریب و جلب رضایت مرد آنها را قبول کرده، ولى پس از ازدواج تخلّف و عهد شکنى کند، و آنها را به تمسخر بگیرد، و سه ماه بعد از عروسى مهریّه خود را به اجرا بگذارد، با توجّه به این که با عدم قبول شروط، عقد واقع نمى شد، وضعیّت این عقد چگونه است؟ آیا زوجه تدلیس کرده است؟ آیا وى مى تواند على رغم این که سه دانگ از منزل مسکونى به نام وى شده، و مبالغ هنگفتى طلاجات و جواهرات و بقیّه اقلام مهریّه خود را گرفته، بقیّه آن را طلب کند؟ آیا منزل مسکونى و محلّ کسب شوهر از مستثنیات دین و مهر زوجه محسوب مى شود؟
هرگاه قبلا توافق بر شروطى شده و طرفین آن را امضا کرده اند، سپس عقد خوانده شده، این شروط لازم الاجرا است. و به اصطلاح فقهى از قبیل شروط مبنىّ علیها العقد است.
١١ – شروط ضمن عقدی که در عقد نامه ثبت نشده باشد
اگر مردى قبل از جارى شدن صیغه عقد، و به هنگام گفتگوهاى مقدّماتى ازدواج، توافقنامه هاى شروط ضمن عقد کتبى با دختر امضا کند، که متضمّن شروط رفتارى و فعلى باشد. یعنى در زندگى این کار را بکند یا نکند، و مخالف مقتضاى عقد هم نباشد. از جمله «با دار و ندار شوهر بسازد» و «تا قبل از بچّه دار شدن و سر و سامان گرفتن زندگى، ما بقى مهریّه را از او مطالبه نکند» و دختر پس از گفتگو و مطالعه آنها، کتباً بنویسد: «من با تمام آنها موافقم» و امضا کند. ولى این شرط در ذیل قباله رسمى نوشته نشود. آیا این شروط اعتبار و سندیّت دارد؟ اگر زن جهت فریب و جلب رضایت مرد آنها را قبول کرده، ولى پس از ازدواج تخلّف و عهد شکنى کند، و آنها را به تمسخر بگیرد، و سه ماه بعد از عروسى مهریّه خود را به اجرا بگذارد، با توجّه به این که با عدم قبول شروط، عقد واقع نمى شد، وضعیّت این عقد چگونه است؟ آیا زوجه تدلیس کرده است؟ آیا وى مى تواند على رغم این که سه دانگ از منزل مسکونى به نام وى شده، و مبالغ هنگفتى طلاجات و جواهرات و بقیّه اقلام مهریّه خود را گرفته، بقیّه آن را طلب کند؟ آیا منزل مسکونى و محلّ کسب شوهر از مستثنیات دین و مهر زوجه محسوب مى شود؟
هرگاه قبلا توافق بر شروطى شده و طرفین آن را امضا کرده اند، سپس عقد خوانده شده، این شروط لازم الاجرا است. و به اصطلاح فقهى از قبیل شروط مبنىّ علیها العقد است.
١٢ – شرط بچه دار شدن همسر ضمن عقد
شخصى به شرط آن که همسرش بچّه دار شود با وى ازدواج نموده، و تصریح مى کند که در صورت تخلّف او را طلاق خواهد داد. آیا چنین شرطى صحیح است؟
با توجّه به این که جلوگیرى از بچّه دار شدن امر حرامى نیست، این شرط هم شرط حرامى نمى باشد. ولى سزاوار است در غیر موارد ضرورت چنین شرطهایى نکنند.
١٣ – ازدواج اجباری دختر عمو با پسر عمو
در بین عشایر عرب خوزستان رسمى به نام «نهوه» وجود دارد (اجبار دختر عمو به ازدواج با پسر عمو یا دیگر نزدیکان، و منع از ازدواج با دیگران،) چنین رسمى از نظر شرعى چه حکمى دارد؟
چنین رسمى برخلاف شرع است، و باید از آن پرهیز کرد، مگر این که زوج و زوجه هر دو بدون اجبار رضایت دهند.
١٤ – قرار دادن شروط ضمن عقد در عقدنامه
در سالهای اخیر نظریه ای در حقوق خانواده مطرح و طرفداران زیادی نیز پیدا کرده است و آن قرار دادن شروط ضمن عقد در نکاحنامه (شرط وکالت مطلق در طلاق،حق اشتغال،حق ادامه تحصیل،حق حضانت،خروج ازکشور بدون اذن شوهر، اشتراک در اموال و ..) و تعیین مهریه های نمادین و در همان حد مهر السنه هست حال این وضعیت با شرع اسلام و کلیت دین مبین اسلام در تنافی است یا خیر ؟
با تشکر
قراردادن شرط وکالت در طلاق مانعی ندارد و همچنین مهرالسنه و امثال آن مشروط بر اینکه مهرالسنه را از ابهام بیرون آورند ولی شرط شرکت در اموال با وجود ابهامی که دارد خالی از اشکال نیست.
١٥ – ازدواج با دختر نه ساله
ایا میتوان با دختری در سن 9سالگی ازدواج کرد؟ و عنوان کرد از پیامبر(صلی الله علیه و اله)پیروی شده؟ چرا؟
خواندن صیغه نکاح با اجازه پدر و با مصلحت دختر مانعی ندارد ولی آمیزش زمانی جایز است که رشد کافی برای آمیزش پیدا کند.
١٦ – خواندن عقد دائم در مدت عقد موقت
اگر صیغه عقد موقت برای مدت چهار ماه بین زن و مردی جاری شود و پس از دو ماه برای همان زوج عقد دایم خوانده شود عقد دوم چه حکمی دارد؟
عقد دوم باطل است، بعد از اتمام مدت عقد موقت و یا بخشیدن بقیه آن توسط شوهر می توانند دوباره عقد کنند.
١٧ – خواندن عقد با غیر از مهریه مورد توافق
به دخترى گفتند مهریّه شما 15 هزار روپیه هندى است و او به این مهریّه راضى شد ولى در عقد نامه 10 هزار نوشته شد، وکیل بعد از خواندن عقدنامه، بر مهریّه نوشته شده صیغه جارى کرد، آیا این صیغه (ازدواج دائمى) صحیح است؟
احتیاط آن است که صیغه عقد را مجدّداً با مهریّه مورد توافق جارى کنند.
١٨ – سوال از زن در مورد عدّه
اینکه اگر شک کردیم زن جریان نگه داشته عدّه را می داند یا خیر و با در نظر گرفتن این فرض، آیا باید از او بپرسیم که در عدّه کسی هست یا نه؟
در صورتیکه آن زن ظاهراً مسلمان و آشنا به وظیفه خود می باشد سوال کردن واجب نیست در غیر اینصورت احتیاط واجب سوال کردن است.
١٩ – عدم آگاهی از حرمت ازدواج در عدّه
آیا می توانم در مورد مسئله شخصی که به احکام عدّه آشنا نبوده و در این دوران ازدواج کرده به شما مرجع عالیقدر رجوع کنم؟
مانعی ندارد ولی اگر صیغه عقد را خودشان خوانده باشند و آمیزش حاصل شده باشد راهی برای ازدواج آنان با هم وجود ندارد.
٢٠ – اعتبار رشد در امور مالی و غیر مالی در نکاح
آیا رشد مالی و غیر مالی در صحت عقد نکاح معتبر است؟ به بیان دیگر نکاح بالغ غیر رشید و بالغه رشیده چه حکمی دارد؟
طرفین باید در مسائل مربوط به ازدواج و تعیین مهریه رشید باشند و اگر زوجه باکره است اجازه پدر نیز لازم است.
٢١ – ازدواج با دختری که به بلوغ جنسی نرسیده
آیا ازدواج با دختری که ده سال قمری او کامل شده اما به بلوغ کامل جنسی نرسیده مانع شرعی دارد؟ (من در یک روستا معلم هستم و یکی از شاگردانم مبتلا به این مورد است)
ازدواج با چنین دختری اشکال دارد. سفارش کنید صرف نظر کنند به علاوه مشکلات اجتماعی نیز برای او به بار خواهد آورد.


ازدواج دارای ابعاد و ویژگی های متعددی است. یکی از پررنگ ترین جنبه های آن مسائل شرعی و فقهی در ارتباطات اعضای خانواده است. در ادامه فتاوای مرجع تقلید حضرت آیت الله مکارم شیرازی، در خصوص موضوعات مربوط به ازدواج و زناشویی آورده شده است. هرچند ممکن است افراد مقلد ایشان نباشند، اما با مطالعه استفتائات احکام شرعی موضوع حدوداً مشخص خواهد شد:


.

عناوین اصلی:

عقد دائم فسخ نکاح
عقد موقت .                             .
مسائل جنسی
طلاق نگاه
متفرقه روابط زن و مرد
اولاد محرم و نامحرم
ازدواج با سایر فرق وطی به شبهه
ازدواج های حرام مقدمات ازدواج


عناوین فرعی:

صیغه عقد دائم
.                                   . نشوز
شروط ضمن عقد نفقه
مهریه اجازه پدر
تمکین اطاعت از همسر
احکام عقد دائم معاشرت زن و شوهر


احکام  عقد دائم / صیغه عقد دائم

 

١– جاری کردن صیغه عقد موقت به جای عقد دائم
اگر زن، مرد را وکیل در اجراى عقد دائم کند و مرد مدعى اجراى عقد موقّت باشد (آن هم بعد از چند سال) حکم عقد، مهر و توارث بین زن و شوهر و فرزندان چیست؟
در صورتى که یقین داشته باشد که مرد راست مى گوید و عقد موقّت خوانده است، عقد باطل است و زن و مرد از هم ارث نمى برند ولى فرزندان آنها از آنها ارث مى برند مگر این که مرد عالم بوده که این عقد باطل است، در این صورت فرزندان، تنها از زن ارث مى برند نه از مرد و حدّ زنا بر مرد جارى مى شود و در هر حال باید مهرالمثل زن را بپردازد.
٢ – به زبان آوردن خطبه عقد دائم یا موقت
آیا برای عقد موقت یا دایم به زبان آوردن خطبه واجب است؟ آیا بدون به زبان آوردن خطبه عقد باطل است؟
آری، باید صیغه عقد تلفظ شود.
٣ – تکرار صیغه عقد دائم
یک نفر ازدواج کرده صیغه عقد دایمی جاری شده سه ماه بعد ایشان می خواهد بار دوم صیغه عقد دایم با همین خانم جاری شود آیا این کار جایز است؟
این کار وجهی ندارد و عقد دوم فاقد اثر است. ولی انجام آن به صورت صوری اشکالی ندارد.
٤ – عدم تصریح به نام واقعی در زمان اجرای صیغه
آیا در هنگام خواندن صیغه اگه فامیلی واقعی را نگوییم، این امر صیغه را باطل میکند؟
باید فامیلی واقعی گفته شود یا اگر کسی به نام دیگری مشهور است آن نام ذکر شود و یا به صورتی اشاره شود که طرفین مشخص گردند.
٥ – اجرای صیغه عقد نکاح توسط روحانی سنی
اگر روحانى سُنّى عقد نکاح پسر یا دختر شیعه را بخواند، حکمش چیست؟
در صورتى که شرایط معتبره نزد شیعه در آن رعایت شود اشکالى ندارد.
٦ – عدم لزوم تقدم ایجاب بر قبول در عقد
آیا در عقد نکاح، تقدّم ایجاب بر قبول لازم است؟
لازم نیست; ولى بهتر است ایجاب مقدّم شود.
٧ – تقدم زوج یا زوجه در اجرای صیغه عقد
در اجراى صیغه عقد دائم، زوج باید مقدّم شود، یا زوجه؟
تفاوتى نمى کند; ولى تقدّم زوجه بهتر است.
٨ – ظهور معنی "نکح" در عقد ازدواج
«نَکَحَ» در لغت چندین معنا دارد، و از الفاظ مشترکه است. هنگام قصد انشاء، کدام معنا را باید قصد کنیم؟ در حالى که «به زنىِ دائمى دادم...» از معانى لغویّه آن نیست؟
معناى مشهور نکاح همان عقد ازدواج است; و اگر زمان خاصّى در آن قید نشود، ظهور در عقد دائم دارد.
٩ – رکن نبودن مهریه در صیغه عقد دائم
نکاح دائم چند رکن دارد؟ آیا صداق نیز از ارکان آن است؟
صداق از ارکان عقد دائم نیست; و اگر ذکر نشود باید مهر المثل پرداخت شود.

١٠ – جاری کردن عقد نکاح با الفاظ معین
آیا عقد نکاح دائم، الفاظ معیّنى دارد، یا با هر لفظى که معنا و مفهوم آن را برساند جارى مى شود؟
عقد را با هر عبارتى که مفهوم آن را به وضوح برساند مى توان جارى نمود; ولى اگر انسان به عربى آشنا باشد، احتیاط آن است که صیغه را عربى بخواند.
١١ – جاری کردن عقد نکاح با الفاظ معین
آیا عقد نکاح دائم، الفاظ معیّنى دارد، یا با هر لفظى که معنا و مفهوم آن را برساند جارى مى شود؟
عقد را با هر عبارتى که مفهوم آن را به وضوح برساند مى توان جارى نمود; ولى اگر انسان به عربى آشنا باشد، احتیاط آن است که صیغه را عربى بخواند.
١٢ – اجرای صیغه عقد به زبان طرفین عقد
چنانچه مستحضر هستید در احکام عقود از قبیل بیع و اجاره و نکاح و... طرفین عقد (یا وکیل آنها) به منظور ایجاب و قبول باید صیغه بخوانند ـ مخصوصاً در عقد ازدواج ـ و منظور از صیغه کلمات و جملات به هر لفظ و زبانى که باشد، البتّه مقصود و مطلوب بالذّات، معانى و مفاهیم و مفاد کلمات و جملات مى باشد، بنابراین عقل و منطق حکم مى کند که صیغه به زبانى باشد که طرفین ازدواج و شاهدان قضیّه و حضّار مجلس با آن زبان آشنایى داشته باشند; سؤال این است که براى غیر عرب چه لزومى دارد که این صیغه به عربى باشد در حالى که هر شخصى با زبان مادرى و رسمى خودش بهتر مى تواند مطلبى را بیان و تفهیم و یا تفهّم نماید؟
اجراى صیغه به هر زبانى که براى طرفین مفهوم باشد جایز است، فقط در نکاح و طلاق احتیاط اجراى صیغه به زبان عربى است مشروط بر این که معناى آن را بدانند بنابراین اگر مجرى صیغه آشنا به عربى نباشد مى تواند آن را هم به زبان خودش اجرا نماید.
١٣ – خواندن عقد با غیر از مهریه مورد توافق
به دخترى گفتند مهریّه شما 15 هزار روپیه هندى است و او به این مهریّه راضى شد ولى در عقد نامه 10 هزار نوشته شد، وکیل بعد از خواندن عقدنامه، بر مهریّه نوشته شده صیغه جارى کرد، آیا این صیغه (ازدواج دائمى) صحیح است؟
احتیاط آن است که صیغه عقد را مجدّداً با مهریّه مورد توافق جارى کنند.
١٤ – اجرای عقد توسط یک نفر
آیا یک نفر مى تواند اصالت و وکالت عقد را به فارسى یا عربى اجرا کند؟
مرد مى تواند از طرف زن وکیل شود و عقد را بخواند و از طرف خودش قبول کند مثل این که بگوید: موکله خودم فلان کس را به عقد موقّت خودم در فلان مدّت به فلان مبلغ مهر در آوردم سپس بگوید قبول کردم، در صورتى که عربى بتواند، به عربى بخواند و اگر نتواند به فارسى بخواند و زن هم مى تواند از طرف مرد وکیل شود.