دکتر علیرضا متحدی

فضایی برای انتشار مطالب حقوقی و روانشناسی

فضایی برای انتشار مطالب حقوقی و روانشناسی

مرد خردمند هنر پیشه را
عمر دو بایست در این روزگار
تا به یکی تجربه اندوختن
با دگری تجربه بردن به کار!

مهمترین ابزار قدرت و موفقیت در زمانه حاضر "آگاهی" است. اگر افراد قبل از هر اقدامی جستجوی اطلاعات نمایند، و اگر صاحبان دانش و تجربه و اندیشه، احساس وظیفه کنند که تجربیات مفید خود را در اختیار دیگران قرار دهند، همه خواهند توانست با انتخاب ها و تصمیمات درست تر، جلو خسارات و شکستها را گرفته و استفاده بهتری از عمر و انرژی خود داشته باشند.

در این پیج اطلاعاتی در حوزه حقوق و روانشناسی که دارای جذابیت، و عمدتا مورد نیاز مردم است منتشر می شود. باشد که مورد رضایت و استفاده قرار گیرد.
همچنین تلاش می شود در حد امکان سوالات حقوقی عزیزان را پاسخگو باشیم. می توانید سوالات خود را در پیامرسانهای داخلی مطرح فرمایید. در اولین فرصت و در حد مقدورات پاسخ کافی ارائه خواهد شد.

تابلو اعلانات

۱۰۶ مطلب در اسفند ۱۳۹۳ ثبت شده است

دانلود تقویم رسمی کشور (PDF)

.

.

دانلود تقویم مناسب برای بک راند کامپیوتر

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

دانلود تقویم 1394 دانلود تقویم 1394 برای اندروید دانلود تقویم 1394 برای جاوا دانلود تقویم 1394 برای کامپیوتر دانلود تقویم 2015 برای موبایل دانلود تقویم 2015 برای کامپیوتر دانلود تقویم 2015 قمری دانلود تقویم بدون محدودیت زمانی دانلود جدیدترین نرم افزارهای اندروید دانلود جدیدترین نرم افزارهای اندروید 93 دانلود جدیدترین نرم افزارهای جاوا دانلود جدیدترین نرم افزارهای موبایل دانلود جدیدترین نرم افزارهای موبایل 93 دانلود جدیدترین نرم افزارهای کاربردی و آخرین ورژن دانلود جدیدترین نرم افزارهای کامپیوتر دانلود نرم افزار اندروید دانلود نرم افزار اندروید برای موبایل دانلود نرم افزار تقویم 1394 دانلود نرم افزار تقویم 1394 اندروید دانلود نرم افزار تقویم 1394 جاوا دانلود نرم افزار تقویم 1394 موبایل دانلود نرم افزار تقویم 1394 کامپیوتر دانلود نرم افزار جدید موبایل دانلود نرم افزار فوق العاده کاربردی اندروید دانلود نرم افزار فوق العاده کاربردی برای موبایل دانلود نرم افزار فوق العاده کاربردی کامپیوتر دانلود نرم افزار فوق العاده کاربردی موبایل دانلود نرم افزار فوق العاده مورد نیاز برای کامپیوتر دانلود نرم افزار فوق العاده کاربردی دانلود نرم افزار فوق العاده کاربردی کامپیوتر دانلود نرم افزار کاربردی دانلود نرم افزار کاربردی 2014 دانلود نرم افزار کاربردی 93 دانلود نرم افزار کاربردی اندروید دانلود نرم افزار کاربردی اندروید 2014 دانلود نرم افزار کاربردی اندروید 93 دانلود نرم افزار کاربردی کامپیوتر دانلود نرم افزار کاربردی کامپیوتر 93 دانلود نرم افزار موبایل دانلود نرم افزار موبایل 93 دانلود نرم افزار های جدید اندروید دانلود نرم افزار های کاربردی کامپیوتر دانلود نرم افزار های کاربردی موبایل دانلود نرم افزار های کم حجم و کاربردی


افراد برون گرا،‌ باید از قبل خودشون رو برای موقعیت های مختلف آماده کنند تا به ورطه پرخوری نیفتند. مثلاً اگر فرد برون گرایی هستیم و می خواهیم به مهمانی برویم باید از قبل ذهن خودمون رو آماده کنیم که در مهمانی به سراغ غذاهای سالم تر برویم.


 

اگر در برابر غذایی که دوست داریم مقاومت داشته باشیم و نخوریم، در کاهش وزن موفقیت بیشتری بدست می آوریم. این مورد را با مثالی بیشتر توضیح می دهیم.


برای روشن شدن مطلب، مثالی می زنیم. در سال ۱۹۷۲ آزمایشی بر روی کودکان صورت گرفت. در این آزمایش به کودکان گفته شد که می توانند یک شیرینی در همون لحظه بخورند و یا یک ربع صبر کنند و در ازای این صبر، بعد از ۱۵ دقیقه، دو عدد شیرینی بخورند. بعدها مشخص شد که اون دسته از کودکان که صبر کرده بودند، در آینده موفقیت بیشتری در کاهش وزن پیدا کردند.

مردم یا شخصیت ” یک شیرینی ” دارند و یا دارای شخصیت ” دو شیرینی ” هستند. اگر در کاهش وزن ناموفق هستید، احتمالاً شخصیت ” یک شیرینی ” دارید.

برای حل این مشکل باید خوراکی های هوس انگیز رو تا جایی که می توانیم از خودمون دور کنیم. مثلاً نباید در کابینت ها یا در کشوی میز کارمون، این خوراکی ها رو نگه داریم.

اگر وقت شناس و دقیق هستید …

آیا جزء اون دسته از افراد هستید که همیشه به موقع و سر وقت به محل ملاقات یا سر کار می روند؟ آیا همیشه طبق دستور العمل ها و دقیق عمل می کنید. این گونه افراد معمولاً در قبال برنامه ریزی برای غذا خوردن، افراد وظیفه شناسی هستند و دنبال کردن برنامه رژیمی برای اونها در اولویت قرر دارد. اما از طرفی چون دائم در حال برنامه ریزی هستند که چه بخورند و چه نخورند، دائم به غذا فکر می کنند.

راه حل برای این افراد این است که انقدر به غذا برای کاهش وزن فکر نکنند و کمی هم فکرشون رو معطوف فعالیت بدنی بیشتر و راه هایی برای افزایش تحرک، کنند. مثلاً به جای اینکه فرزندان خودمون رو به وسیله نقلیه به مدرسه ببریم، با اونها هم قدم شده و با هم به سوی مدرسه برویم.

اگر دمدمی مزاج هستید …

افراد دمدمی مزاج، یا بیش از حد خوشحالند و یا بیش از حد ناراحت هستند. زندگی هم که همیشه روی یک پاشنه نمی چرخد. بعضی از ما، پرخوری احساسی داریم و احتمال اینکه در شرایط روحی مختلف، بدخوری و پرخوری کنیم، از افراد دیگر، بیشتر است و دائم به دنبال خوراکی می گردیم تا احساسات خودمون رو تسکین بدهیم. هر قدر هم که احساساتی تر و هیجان زده تر شویم، پرخوری ما بیشتر می شود.

برای حل این مشکل، باید اول بالا و پایین شدن احساسات خودمون رو شناسایی کنیم. یعنی ببینیم که چه زمان هایی و در مواجهه با چه احساساتی، بیشتر غذا می خوریم. سپس باید سعی کنیم در مواقع احساسی به جای غذا خوردن، کار دیگری انجام بدهیم. مثلاً با یک دوست تماس بگیریم یا به پیاده روی برویم یا هر کار مثبت دیگری که فکر خوردن غذا رو از ذهن ما دور کند.

اگر فرد درون گرا و ساکتی هستید …

افراد درون گرا معمولاً در مواجهه با غذا و کاهش وزن، معقولانه تر رفتار می کنند و واکنش های آنی و بدون فکر کمتری از خودشون نشان می دهند. این افراد بیشتر به کیفیت اهمیت می دهند تا کمیت. به همین دلیل هم به رژیم غذایی سالم و ورزش منظم، توجه بیشتری دارند. درحالی که رژیم غذایی سالم و ورزش منظم برای افراد برون گرا،‌ کمی مشکل است.

افراد برون گرا،‌ باید از قبل خودشون رو برای موقعیت های مختلف آماده کنند تا به ورطه پرخوری نیفتند. مثلاً اگر فرد برون گرایی هستیم و می خواهیم به مهمانی برویم باید از قبل ذهن خودمون رو آماده کنیم که در مهمانی به سراغ غذاهای سالم تر برویم. کار کردن روی ذهن، به ما کمک می کند که احتمال زیاده روی و خوردن غذاهای ناسالم رو به حداقل برسانیم.

اگر اهل بریز و بپاش و مهمانی هستید …

این افراد، معمولاً استرس رو در خودشون جمع می کنند. برای این منظور، به جای استفاده از قشر معز از پایه ای ترین بخش مغز خودشون استفاده می کنند. قشر مغز به ما کمک می کند تا اهداف بلند مدت خودمون رو در نظر بگیریم و انتخاب های سالم تری داشته باشیم. پس اگر به جای قشر مغز از بخش های پایه ای تر برای تصمیم گیری استفاده کنیم، احتمال اینکه غذایی هم که انتخاب می کنیم، چندان سالم نباشد و به جنبه خوشمزه بودن و رضایتبخش بودن اون توجه کنیم، بیشتر است. به این ترتیب، یک نوع اعتیاد به پرخوری و خوردن غذاهای پرانرژی و چرب در فرد به وجود می آید.

اگر از جمله افرادی هستید که از اینکه در مرکز توجه هستند، لذت می برند، سعی کنید که در فعالیت های اجتماعی شرکت کنید که هدف از اون، خوردن نبوده و شامل غذا خوردن و وجود خوراکی نمی شود.

اگر درباره خودتون فرد سخت گیری هستید …

کسانی که به خودشون رحم نمی کنند و با خودشون مهربان نیستند، هر بار هم که اشتباهی ازشون سر بزند، عکس العمل شدید منفی نسبت به خودشون نشان می دهند. اما اگر فرد نسبت به خودش رحم داشته باشد، وقتی هم که اشتباهی می کند، خودش رو می بخشد و سعی می کند که دیگر اشتباه مذکور رو تکرار نکند. اگر شما هم از جمله افراد سخت گیر نسبت به خودتون هستید، احتمال اینکه بعد از هر اشتباهی که در زندگی مرتکب می شوید، به پرخوری روی بیاورید، زیاد است. بعد از پرخوری هم دچار احساس نا امیدی می شوید. پس باید اول یاد بگیریم که خودمون رو ببخشیم و بهترین دوست خودمون باشیم تا با هر اشتباه به پرخوری پناه نبریم.

اگر جغد شب هستید …

تحقیقات دانشگاه پنسیلوانیا نشان می دهند که کسانی که تا ساعت ۴ صبح بیدار می مانند، غذای بیشتری می خورند. نکته جالب اینجاست که این افراد تمایل بیشتری به خوردن غذاهای چرب پیدا می کنند و حتی در ساعات روز هم غذاها و خوراکی های پرچرب رو در برنامه غذایی خودشون قرار می دهند.

اگر مرغ سحر هستید …

تحقیقاتی که در استرالیا بر روی این مورد صورت گرفت، نشان داد که احتمال پرخوری در افراد سحرخیز کمتر از افرادی است که تا دیر وقت بیدار می مانند. حتی اگر هر دو گروه افراد سحر خیز و افرادی که دیر می خوابند، در کل شبانه روز، به یک میزان بخوابند (یعنی مثلاً هر دو گروه در مجموع ۸ ساعت از شبانه روز رو بخوابند) باز هم گروه سحرخیز غذای کمتری نسبت به گروه دیگر، می خورند. پس باید سعی کنیم که شب ها به موقع بخوابیم و حتماً ۸ ساعت خواب شبانه داشته باشیم.

اگر فرد خود محوری هستید …

وقتی که صحبت از وزن کم کردن می شود، خود محور بودن چیز بدی نیست. اینگونه افراد به علاقمندی های خودشون توجه دارند. این امر باعث می شود که انرژی خودشون رو صرف داشتن اراده بیشتر و داشتن اندامی بهتر کنند. اما افرادی که به خودشون کوچکترین اهمیتی نمی دهند و فقط به فکر دیگران هستند، انقدر دغدغه کمک به دیگران رو دارند که از کمک کردن به خودشون غافل می شوند. در نتیجه انتخاب های غذایی نادرستی دارند و به وزن خود هم بی توجه هستند. اگر جزء چنین افرادی هستید، باید تمرین کنید که کمی هم خودخواه باشید. خودخواهی نه به این معنی که به دیگران بی توجه باشید بلکه بدین معنی که به خودتون هم توجه کنید و از اینکه برای خودتون هم وقت می گذارید، احساس گناه نکنید.

اگر فرد آسان گیر و راحتی هستید …

افرادی که خیال آسوده تری دارند، نسبت به افراد عصبی، موفقیت بیشتری در کاهش وزن پیدا می کنند. استرس یکی از عواملی است که به ممکن است به پرخوری عصبی منجر شود. همچنین، باعث افزایش ترشح هورمون استرس در بدن می شود. این هورمون چربی رو در بدن ذخیره می کند. پس افرادی که استرس ندارند، کمتر به دام پرخوری احساسی و افزایش هورمون استرس در بدن می افتند. پس باید تا جایی که می توانیم، استرس و نگرانی و عصبانیت رو از خودمون دور کرده و با آرامش با مسائل برخورد کنیم.

 


-----» سایر مطالب مرتبط «-----

عمده‌ترین دعاوی خانوادگی قابل طرح در مراجع قضایی به شرح زیر می‌باشند:

 

مطالبه مهریه

مهریه یکی از مهمترین آثار مالی عقد ازدواج است. در صورت مطالبه زن، مرد مکلف است مهریه را بپردازد و این حق ارتباطی به طلاق و نفقه و سایر مسائل ندارد. سکوت زوجین نسبت به مهر تعهد مرد را به تملیک مهر به نفع همسرش از بین نمی‌برد. زوجه می‌تواند به منظور مطالبه مهریه از سه طریق اقدام نماید: 1-چنانچه عقدنامه رسمی باشد (که معمولاً اینگونه است) مهریه از طریق دایره‌ی اجرای ثبت اسناد قابل وصول است. 2- چنانچه سند رسمی نباشد زن باید از طریق دادگاه خانواده اقدام نماید. 3- اگر توافق‌نامه داوری وجود داشته باشد و یا طرفین موافقت نمایند از طریق داوری رسیدگی می‌شود.

 

 

مطالبه نفقه

نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زوجه از قبیل مسکن، البسه، غذا و اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض. نفقه زن در زمره‌ی دیون شوهر است. تکلیف مرد به دادن نفقه موکول به تمکین زن از او است. نفقه زن بر نفقه خویشان مقدم است و در حال ورشکستگی و اعسار مرد نیز در زمره دیون ممتازه است. زن می‌تواند نفقه ایام گذشته و مقدار نفقه آینده خود را در صورت وجود علقه زوجیت با طرح دعوی حقوقی از طریق دادگاه یا داوری درخواست نماید. نفقه فرزند، پدر، و مادر هم بر عهده افراد است به شرطی که ندار بوده و نتوانند به وسیله اشتغال به شغلی وسائل معیشت خود را فراهم آورند، و فرد منفق نیز متمکن باشد.

 

ترک انفاق

هرکس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد، یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع کند به حبس تعزیری درجه شش (شش ماه تا دو سال) محکوم می‌شود.

 

الزام به تمکین

چنانچه زن «نشوز» کند، (نشوز عبارت از خروج زوجه از انجام تکالیف واجبی است که قانونگذار بر عهده وی در رابطه با شوهر گذاشته است.) یعنی حاضر به تمکین عام و خاص نسبت به وظایف زناشویی خود و زندگی مشترک نشود و یا به نوع دیگر محل زندگی مشترک را بدون اجازه همسر خود ترک نماید، زوج می‌تواند در صورت عدم سازش دعوی الزام به تمکین را در دادگاه خانواده یا نزد داور مطرح نماید. از نتایج محکومیت زوجه به تمکین و عدم اجرای آن از بین رفتن حق نفقه و نیز مجوز درخواست زوج برای ازدواج مجدد است.

 

الزام خوانده به تهیه مسکن جداگانه

تهیه مسکن مستقل برای زن یکی از وظایف شوهر در زندگی مشترک است و زن می‌تواند از زندگی مشترک با دیگران در یک مسکن خودداری کند. اصل بر آن است که زن و مرد در زیر یک سقف زندگی را بگذرانند و زن باید در منزلی که شوهر تعیین می‌کند زندگی کند. در صورتی که زوج از تهیه مسکن جداگانه برای همسر خود کوتاهی کند زوجه می­تواند الزام وی را از دادگاه یا داور تقاضا نماید.

 

اعسار از پرداخت محکوم‌به

هنگامی که فردی توانایی پرداخت محکوم به (آنچه که قاضی یا داور حکم به پرداخت آن نموده است مانند مهریه) را نداشته باشد خواه دارایی وی کافی نبوده و یا به اموال خود دسترسی نداشته باشد، می‌تواند دادخواست حقوقی "اعسار از پرداخت محکوم­به" را طرح نماید. اعسار حالت بدهکاری است که بدهی او بیش از دارایی­اش بوده و بدین­ترتیب نمی‌تواند مطالبات طلبکاران خود را پرداخت نماید. در این حالت بدهی با توجه به میزان درآمد و معیشت ضروری وی تقسیط می‌شود، و در این صورت فرد به جهت نپرداختن دین خود حبس نخواهد شد.

 

تعدیل تقسیط مهریه

چنانچه دادگاه یا داور تشخیص دهد شوهر از پرداخت مهریه‌ای که مورد مطالبه زوجه است معسر است و باید مهریه را به صورت تقسیط شده پرداخت نماید؛ ولی به هر دلیلی هر یک از طرفین تقاضای تعدیل تقسیط مهریه را بنمایند یعنی در مورد اقساط تعیین شده تقاضای کاهش یا افزایش داشته باشند باید دادخواست تعدیل تقسیط مهریه ارائه نمایند.

 

تعدیل نفقه

نفقه در اصطلاح عبارت است از چیزی که برای گذراندن زندگی، لازم و مورد نیاز است. به محض این که عقد ازدواج صورت پذیرفت، شوهر مکلف به پرداخت نفقه به زن است. علاوه بر زن، اقارب نسبی فقط می­توانند نسبت به آینده مطالبة نفقه نمایند. در صورتی که اقارب برای مطالبه نفقه آینده خود اقامه دعوی کنند و دادگاه یا داور حکم دهد، این حکم قطعی نیست و بر اثر عواملی مانند تورم، بیماری و نیازهای جدید نفقه­گیرنده (و بالعکس)، کاهش توان مالی منفق، رفع برخی از نیازهای او، می‌توان تعدیل مبلغ مندرج در حکم قطعی را درخواست نمود.

 

مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت

هر گاه در قراردادی طرفین اجرت کاری را تعیین نکرده باشند و بخواهند بعد از انجام عمل اجرت آن را مشخص کنند، اجرت متعارفی معین و پرداخت می‌شود که «اجرت المثل» نامیده می‌شود. وقتی مرد در ایام زناشویی از نیروی کار زن بهره‌مند می‌شود در واقع از نوعی مال استفاده می‌کند در نتیجه زن مستحق دریافت اجرت المثل می‌شود. زوجه می‌تواند در صورتی که برای انجام امور منزل با شوهر خویش شرط مالی نداشته باشد و یا مصالحه نکرده باشد، دعوای حقوقی مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت را طرح نماید. معمولاً این درخواست در دعاوی طلاق مطرح می‌شود.

 

استرداد جهیزیه

زوجه چنانچه در نتیجه متارکه یا به دلایل دیگر، تصمیم داشته باشد از خانه شوهر برود می‌تواند به استناد صورت جهیزی که دارد، آن اموال را از مرد مطالبه نماید. زیرا آوردن جهیزیه به معنی انصراف زوجه از مالکیت یا شریک ساختن شوهر در آن نیست و کماکان حق مالکیت زن باقی می‌ماند و تنها شوهر از منافع جهیزیه بهره‌مند می‌گردد و می‌تواند به طور متعارف از این اموال استفاده کند. با استرداد جهیزیه مرد مکلف به تأمین وسایل زندگی می‌باشد.

 

منع اشتغال زوجه/ زوج

شوهر می­تواند زن خود را از حرفه یا صنعتی که منافی مصالح خانوادگی یا حیثیات خود یا زن باشد منع کند. شوهر در صورتی که بخواهد از شغل زن جلوگیری کند، باید نخست به عنوان خواهان به دادگاه یا داور رجوع نماید و حکمی قطعی مبنی بر اینکه شغل زن با مصالح خانوادگی یا حیثیات خود یا زن منافات دارد بدست آورد. زن نیز می‌تواند چنین تقاضایی را بنماید. دادگاه یا داور در صورتی که اختلالی در امر معیشت خانواده ایجاد نشود مرد را از اشتغال به شغل مذکور منع می‌کند.

 

حضانت

حضانت به معنای ولایت و سرپرستی بر کودکان به منظور نگهداری، تربیت و پرورش آنان از سوی کسانی که چنین حق و صلاحیتی را دارند می‌باشد. حضانت در درجه اول حق و تکلیف طبیعی و قانونی پدر و مادری است که طفل را به دنیا آورده‌اند. این تکلیف تا زمانی که طفل به سن بلوغ نرسیده باقی است، مگر طفل مجنون یا محجور باشد. حضانت دختر و پسر تا سن 7 سالگی با مادر و پس از آن با پدر است. حضانت کودک یا محجوری که پدر ندارد به عهدۀ مادر می‌باشد، همچنین در صورت فوت پدر و مادر هر دو، حضانت به جد پدری و در صورت نبودن او به وصی (کسی که پدر یا جد پدری تعیین کرده است) واگذار می‌شود. ولی اگر از این گروه کسی نباشد حضانت با قیمی است که به پیشنهاد دادستان از طرف دادگاه منصوب می شود. هرگاه مسؤول حضانت از انجام تکالیف مقرر خودداری کند یا مانع ملاقات طفل با اشخاص ذی حق شود، برای بار اول به پرداخت جزای نقدی درجه هشت (تا ده ملیون ریال) و درصورت تکرار به حداکثر مجازات مذکور محکوم می‌شود. همچنین بر اساس ماده 41 قانون حمایت خانواده هرکس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل استنکاف کند یا مانع اجرای آن شود، یا از استرداد طفل امتناع ورزد، حسب تقاضای ذی نفع و به دستور دادگاه صادرکننده رأی نخستین تا زمان اجرای حکم بازداشت می‌شود.

 

ملاقات با فرزند

در صورتی که به علت طلاق یا هر دلیل دیگری والدین طفل در یک منزل سکونت نداشته باشند، هر یک از والدین که طفل تحت حضانت او نیست، حق ملاقات فرزندش را دارد. بنابراین پدر یا مادر طفل می‌توانند با استناد به رابطه زوجیت خاتمه یافته، بیان نام فرزند مشترک و سن وی، اشاره به حق ملاقات خود و منع طرف دیگر از ملاقات وی به استناد ماده 1174 قانون مدنی از دادگاه یا داور صدور حکم بر تعیین وقت ملاقات و مکان آن را خواستار شوند.

 

تعیین تاریخ/ مدت ملاقات

در صورتی که ابوین طفل در یک منزل سکونت نداشته باشند، هر یک از ابوین که طفل تحت حضانت او نمی­باشد، حق ملاقات طفل خود را دارد. چنانچه بین ابوین در مورد نحوه ملاقات و محل و مدت انجام آن توافق نشده باشد یا اختلاف حادث شود، دادگاه یا داور با توجه به وضعیت طرفین و اوضاع و احوال قضیه و امکانات و تمهیدات موجود که در هر پرونده و دعوی متفاوت است تعیین تکلیف می­نماید.

 

استرداد طفل

در مواردی ممکن است حق حضانت والدین به دلایل قانونی ساقط شود. در این صورت شخصی که حضانت از وی سلب شده است موظف به استرداد طفل می­باشد. این موارد طبق قانون مدنی عبارت از جنون هر کدام از والدین، شوهر کردن مادر، فوت یکی از والدین، عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادر مانند؛ اعتیاد زیان آور به الکل، مواد مخدر و قمار، اشتهار به فساد اخلاقی و فحشاء، ابتلا به بیماری های روانی با تشخیص پزشک قانونی، سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود به مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد، فحشا، تکدی‌گری و قاچاق، تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف می باشد.

 

تحویل فرزند

در صورتی که والدین از یکدیگر جدا شده باشند، طبق اصلاحیه ماده 1169 قانون مدنی حضانت طفل تا 7 سالگی با مادر و پس از آن با پدر است. بر اساس تبصره این ماده، پس از 7 سالگی هم در صورتی که میان پدر و مادر درباره حضانت اختلاف باشد، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک و به تشخیص دادگاه است. حال در صورتی که فردی که طفل نزد او می‌باشد از تحویل وی به کسی که دادگاه حضانت را به او سپرده است امتناع کند، می­توان درخواست الزام به تحویل طفل را از دادگاه درخواست نمود.

 

اذن در ازدواج

نـکاح دختر باکره اگرچه به سن بلوغ رسیده باشد، مـوقوف به اجازه پدر یا جد پدری اوست و هرگاه پدر یا جـد پدری بدون علت موجه از دادن اجازه امتناع ­نماید دختر می­تواند دعوی بر علیه پدر یا جد پدری مطرح نموده و با معرفی کامل مردی که می­خواهد با او ازدواج کند و شرایط نکاح و مهری که بین آنها قرار داده شده، پس از اخذ اجازه از دادگاه به دفتر ازدواج مراجعه و نسبت به ثبت ازدواج اقدام نماید. همچنین ازدواج زن ایرانی با تبعه خارجه در مواردی هم که مانع قانونی ندارد موکول به اجازه مخصوص از طرف دولت است.

 

اجازه ازدواج مجدد

هرچند از نظر شرعی ازدواج مجدد مرد منعی ندارد اما جهت حفظ کانون خانواده قانونگذار ثبت ازدواج دوم را ممنوع نموده است مگر با اجازه دادگاه. (عدم ثبت ازدواج دائم نیز جرم محسوب شده و 3 تا 6 ماه حبس برای آن در نظر گرفته شده است) لذا مردی که بخواهد ازدواج مجدد نماید باید دادخواستی به این مضمون به دادگاه ارائه نماید. دادگاه با بررسی وضعیت مالی وی و توانایی او در تأمین عدالت بین همسران به او اجازه ازدواج مجدد خواهد داد. به هر حال با ازدواج مجدد زوج، زوجه حق طلاق خواهد داشت.


ازدواج دارای ابعاد و ویژگی های متعددی است. یکی از پررنگ ترین جنبه های آن مسائل شرعی و فقهی در ارتباطات اعضای خانواده است. در ادامه فتاوای مرجع تقلید حضرت آیت الله مکارم شیرازی، در خصوص موضوعات مربوط به ازدواج و زناشویی آورده شده است. هرچند ممکن است افراد مقلد ایشان نباشند، اما با مطالعه استفتائات احکام شرعی موضوع حدوداً مشخص خواهد شد:


.

عناوین اصلی:

عقد دائم فسخ نکاح
عقد موقت                                
مسائل جنسی
طلاق نگاه
متفرقه روابط زن و مرد
اولاد محرم و نامحرم
ازدواج با سایر فرق وطی به شبهه
ازدواج های حرام مقدمات ازدواج

عناوین فرعی طلاق:

شرایط طلاق                                  انواع طلاق
احکام رجوع متفرقه طلاق
احکام طلاق احکام عدّه
طلاق غیابی محلّل
ظهار


١ – کفایت دخول در محلل
در بحث محلّل، صرف دخول کفایت مى کند یا هر دو باید ارضا شوند؟
دخول کافى است.
٢ – ارتداد محلل قبل یا بعد از وطی
در صورتى که محلّل بعد از وطى مرتد شود، آیا تحلیل حاصل مى شود؟ ارتداد پیش از وطى چطور؟ حکم مسأله در صورت ارتداد و اسلام مجدّد زوجه، پیش از وطى و پس از آن چه مى باشد؟
ارتداد بعد از وطى اثرى ندارد، ولى قبل از وطى زوجیّت را باطل مى کند; بنابراین دخول اثرى ندارد.
٣ – وطی محلل در ایام حیض یا احرام
آیا در وطى معتبر در ازدواج محلّل، وطى و دخول حلال شرط است، یا اگر دخول حرام واقع شده باشد (مانند وطى در ایّام حیض، یا وطى در حال احرام) آن هم در تحقّق حلیّت کافى است؟
کفایت مى کند.


ازدواج دارای ابعاد و ویژگی های متعددی است. یکی از پررنگ ترین جنبه های آن مسائل شرعی و فقهی در ارتباطات اعضای خانواده است. در ادامه فتاوای مرجع تقلید حضرت آیت الله مکارم شیرازی، در خصوص موضوعات مربوط به ازدواج و زناشویی آورده شده است. هرچند ممکن است افراد مقلد ایشان نباشند، اما با مطالعه استفتائات احکام شرعی موضوع حدوداً مشخص خواهد شد:


.

عناوین اصلی:

عقد دائم فسخ نکاح
عقد موقت                                 مسائل جنسی
طلاق نگاه
متفرقه روابط زن و مرد
اولاد محرم و نامحرم
ازدواج با سایر فرق وطی به شبهه
ازدواج های حرام مقدمات ازدواج

عناوین فرعی طلاق:

شرایط طلاق                                  انواع طلاق
احکام رجوع متفرقه طلاق
احکام طلاق احکام عدّه
طلاق غیابی محلّل
ظهار


عده طلاق

١ – حکم اسقاط حق سکونت مشترک زوجین در عده طلاق رجعی
آیا زوجه می تواند حق سکونت مشترک با زوج در ایام عده طلاق رجعی را اسقاط کند؟
این حق از قبیل حکم است و قابل اسقاط نیست.
٢ – حکم عده در مورد زنان اهل کتاب
آیا بر زنان غیر مسلمان هم نگه داشتن عده لازم است؟ و اینکه آیا در این مورد که عده نگه میدارد یا نه باید تحقیق کنیم؟
عده برای همه لازم است و اگر احتمال دهید که عده نگه می دارد کافی است.
٣ – معیار تعلق گرفتن عدّه
آیا زنا و لعان و ظهار و ایلا و انحلال عقد ناشی از کفر عدّه دارند؟ اگر دارند هر کدام چقدر است؟
هر نوع جدایی زن از مرد بعد از انجام عقد و دخول، عدّه دارد و در مورد زنا نیز احتیاط آن است که به اندازه ی یک بار عادت و پاک شدن از نکاح خودداری کنند.
٤ – عدّه زنی که به طور قطع ناامید از حمل است
چنانچه استحضار دارید زن یائسه عدّه طلاق ندارد. آیا زنی که از نظر سنی یائسه نیست اما بنابر دلایل جسمی و از نظر پزشکی به طور قطع و یقین مأیوس از حمل است (مانند کسی که رحمش را با عمل جراحی برداشته اند) می توان گفت عدّه طلاق ندارد یا حکم وی مانند دیگر زنان قبل از سن یائسگی می باشد؟
بنابر احتیاط عدّه را رعایت کند.
٥ – جلو انداختن حیض با استفاده از قرص در ایام عده
اگر زنی در دوران عده نگه داشتن قرصی مصرف کند که زود حیض شود با این شرایط که حداقل 10روز بین هر حیض فاصله شود وهر حیض حداقل 3روز باشد و دیگر علایم حایض آیا با این شرایط زن پس از دیدن سومین حیض از عده خارج میشود؟
آری، مقدار عدّه در مورد زنانى که عادت مى شوند احتیاط آن است که بقدرى صبر کند که دوبار حیض ببیند و پاک شود هنگامى که حیض سوم را دید عدّه او تمام است و در مورد مصرف قرص درصورتیکه ضرر مهمی نداشته باشد اشکالی ندارد.
٦ – اسکان زوج در منزل دیگر درعده طلاق رجعی
هرگاه طبق ادّعاى زوج، زوجه مرتکب عمل منافى عفّت شده، و زوج نسبت به وى ظنین باشد، و نگه دارى وى تا پایان عدّه در منزل مشترک، احتمال تشنّج و درگیرى ما بین طرفین را به همراه داشته باشد، و زوج براى جلوگیرى از این مشکل، متقبّل هزینه مسکن جداگانه و اسکان همسرش در آن منزل شود. آیا در صورت صدور حکم طلاق رجعى توسّط دادگاه صالحه، و اسکان زوجه در ایّام عدّه در منزل جداگانه به هزینه زوج، اجراى صیغه طلاق و ثبت آن از نظر شرع انور اسلام مانع شرعى دارد؟
در فرض مسأله، چون احتمال خطر، یا ضرر، یا مفسده اى وجود دارد، عمل کردن به ترتیب فوق مانعى ندارد.
٧ – ازدواج در عدّه بدون دخول
اگر زنی قبل از آنکه عدّه اش تمام شود با مرد دیگری ازدواج موقت نماید در حالی که دخول محقق نشود و لذت های دیگر را از یکدیگر ببرند، آیا در این صورت نیز زنا کرده اند و بر یکدیگر حرام ابدی می شوند؟
این کار حرام و گناه بوده ولی با توجه به اینکه دخول صورت نگرفته به یکدیگر حرام ابد نمی شوند.
٨ – لزوم عده در وطی از دبر
آیا عده مطروحه در موارد مختلف ازدواج(دائم یا موقت) مشروط به حصول نزدیکی متعارف می باشد یا در صورت وطی غیرمتعارف(دبراً) نیز لازم می باشد؟
وطی دبر نیز موجب عدّه است بنابر احتیاط واجب.
٩ – عدم آگاهی از حرمت ازدواج در عدّه
آیا می توانم در مورد مسئله شخصی که به احکام عدّه آشنا نبوده و در این دوران ازدواج کرده به شما مرجع عالیقدر رجوع کنم؟
مانعی ندارد ولی اگر صیغه عقد را خودشان خوانده باشند و آمیزش حاصل شده باشد راهی برای ازدواج آنان با هم وجود ندارد.
١٠ – عده زنی که عادت نمی بیند
هرگاه زنى به خاطر شیردادن بچه، عادت ماهانه نبیند، تکلیف او براى طلاق چیست؟
سه ماه بعد از آخرین نزدیکى صبر مى کند و بعد اجراى صیغه طلاق مى شود، سپس عدّه سه ماه نگه مى دارد.
١١ – عده زنی که عادت نمی بیند
هرگاه زنى به خاطر شیردادن بچه، عادت ماهانه نبیند، تکلیف او براى طلاق چیست؟
سه ماه بعد از آخرین نزدیکى صبر مى کند و بعد اجراى صیغه طلاق مى شود، سپس عدّه سه ماه نگه مى دارد.
١٢ – عده زنی که بعد از یک عادت یائسه شده
زن مطلّقه اى پس از طلاق، یک یا دو بار عادت ماهانه دیده و سپس یائسه شده است، آیا باقیمانده عدّه ساقط است؟
اگر یک بار عادت شده است باید دو ماه دیگر عدّه نگهدارد و اگر دو بار عادت شده است باید یک ماه عدّه نگهدارد.
١٣ – جاری شدن عقد در عده طلاق
دوشیزه اى به عقد دائم جوانى درمى آید; نظر به این که از خانواده مذهبى بوده و به خاطر این که در رفت و آمد مشکلى نداشته باشند، صیغه عقد خوانده مى شود و بعد از عقد در مواقعى که خلوت مى کرده اند نامزد و دوشیزه از راه دبر آمیزش مى کرده اند، پس از مدّتى کار آنان منجر به اختلاف و جدایى مى گردد، دختر چون مسائل شرعى را نمى دانسته فکر مى کرده این نوع آمیزش عدّه ندارد به همین جهت متأسفانه در حال عدّه به عقد دائم دیگرى در مى آید و بعد از چند سال زندگى و بچه دار شدن متوجّه مسأله مى شوند حکم شرعى را بیان فرمایید.
احتیاط واجب آن است که در فرض مسأله بعد از عدّه مجدّداً صیغه عقد بخوانند و حرام ابدى نیست.
١٤ – حکم عده زنی که بدون دخول حامله شده
در صورتى که زوج پس از عقد دخول نکرده باشد، ولى انزال شده و نطفه به رحم زن منتقل شده باشد، و سپس طلاق واقع گردد. آیا زوجه باید عدّه نگه دارد؟ حکم مسأله را در صورت حامله شدن، و حامله نشدن زوجه بیان فرمایید.
آرى زوجه باید عدّه نگه دارد.
١٥ – فلسفه عده طلاق 
فلسفه عدّه زنان مطلّقه چیست؟ و آیا زنان نازا و یا زنانى که رحم خود را برداشته اند از این قانون مستثنا هستند؟
مسأله عدّه زنان، فلسفه ها متعدّدى دارد و منحصر به مسأله انعقاد فرزندنیست لذا در تمام مواردى که شرع گفته است، زن باید عدّه نگهدارد هر چندعقیم و نازا باشد، یا فرضاً چند سال است از شوهر خود جدا زندگى مى کند در تمام این صورتها باید عدّه نگهدارد.
١٦ – رابطه زوجین در ایّام طلاق
اینجانب از همسرم با تفاهم یکدیگر جدا شده ام ولی عدّه (سه ماه و ده روز) را نگه نداشتیم یعنی در طول این مدت با یکدیگر رابطه داشتیم. حال می خواستم بدانم آیا طلاق ما باطل است؟ اگر باطل بوده چه باید کرد؟ اگر همسر بنده نخواهد که رجوع یا طلاق دوباره ثبت گردد چه حکمی دارد؟
خیر، طلاق باطل نیست. در صورتیکه طلاق خلعی بوده و زوجه رجوع به بذل نکرده طلاق باطل نشده و رابطه مذکور هر چند خلاف بوده تاثیری در امر طلاق ندارد.
١٧ – نحوه رابطه زن و مرد در عده طلاق
(بیرون کردن زن در ایام عده طلاق از خانه حرام است)
لطفً بفرمایید رابطه بین این زن و شوهر طلاق گرفته و در زمان عده چگونه باید باشد؟ و در صورتی که در یک خانه قرار است این مدت را زندگی کنند چگونه و چه رابطه ای می توانند با هم داشته باشند؟
در صورتیکه عدّه طلاق رجعی باشد بیرون کردن او جایز نیست و مانند دو محرم می توانند با هم زندگی کنند.
١٨ – لمس و نزدیکی در ایام طلاق رجعی
احتراما توضیح بفرمایید:
۱) در طلاق رجعی آیا در ایام عده طلاق رجعی آیا زوجین محرمند یا خیر مثلا میتوانند با هم دست دهند یا رو بوسی کنند؟ و اگر محرمند محرمیت به چه صورت است و اگر محرم نیستند چرا دستور شده است محل سکونت زوجه باید در محل زندگی مشترک قبلیشان باشد در صورتی که حضور دو نامحرم در یک مکان مکروه و مسبب وسوسه شیطان است.
۲) چنانچه بنا به نیاز طرفین و فقط صرف ارضای میل جنسی مبادرت به نزدیکی کنند آیا گناه محسوب میشود؟ آیا با خوانده شدن خطبه دوم طلاق رجعی(در پایان ایام عده) طلاق صحیح میباشد؟
1ـ آنها با هم محرم اند و می توانند دست بدهند و روبوسی کنند ولی اگر به قصد رجوع باشد طلاقشان باطل می شود.
2ـ طلاق گذشته باطل می شود.
١٩ – عده زرتشتی که مسلمان شده
با توجّه به این که مدّت دو سال است که اسلام را پذیرفته ام و مدّت شش ماه است که از شوهر زرتشتى ام جدا شده ام عدّه نگه داشتن این جانبه چگونه خواهد بود؟
چنانچه مدّت دو سال است اسلام را پذیرفته اید از همان زمان قبول اسلام، عدّه شما شروع شده و اگر شوهر شما از این امر با خبر بوده و در مدّت عدّه شما اسلام نیاورده، عدّه شما پایان یافته و از آن شوهر جدا شده اید و نیازى هم به طلاق نیست.
٢٠ – عده زنی که از زنا باردار شده
زنى که از زنا باردار شده با زانى یا غیر او ازدواج مى کند آیا احتیاج به عدّه دارد؟ و اگر شوهرش او را بعد از ازدواج طلاق دهد آیا عدّه دارد؟ و در صورتى که عدّه دارد آیا عدّه او ابعدالاجلین است یا عدّه اقراء؟
زنى که حامل از زناست عدّه ندارد، و جایز است به عقد زانى یا غیر او درآید و اگر او را طلاق داد عدّه او به اقراء یا سه ماه است و وضع حمل معیار نیست و امّا در مورد طهر غیر مواقعه چون این شرط در حامل ساقط است مى تواند او را طلاق دهد، بنابراین اگر عادت ماهانه نمى بیند سه ماه صبر مى کند و ازدواج مى نماید.
٢١ – ابتدای عده وطی به شبهه
ابتداى عدّه وطى به شبهه چه زمانى است مدرک آن چیست؟
مبدأ عده وطی به شبهه از زمان آخرین وطی به شبهه است و دلیل آن عدم ظهور اخبار باب است .
٢٢ – عده طلاق برای زنی که مدتی جدا از شوهر بوده
اگر زنی 6 ماه از شوهرش جدا زندگی کند بعد طلاق بگیرد عده اش چند ماه است؟
عده اش مانند عده سایر زنان است.
٢٣ – عده طلاق زنی که از زنا باردار شده
زوجه اى ـ العیاذ بالله ـ از زنا حامله شده، و طلاق داده شده است. آیا عدّه او وضع حمل است، یا عدّه غیر حامله را دارد؟ حکم مسأله در صورتى که حاملگى از طریق وطى به شبهه باشد چیست؟
در صورتى که مسلّم باشد حمل از زناست، و احتمال الحاق به زوج شرعى نباشد، عدّه اى براى حمل نیست، تنها عدّه طلاق دارد. و وطى به شبهه عدّه دارد، و در صورت حمل عدّه آن وضع حمل است.
٢٤ – عده زنانی که رحم آنها را بر داشته اند
عده زنانی که رحم آنها را برداشته اند(مورد طلاق ) چقدر است؟
زنی که رحم او را برداشته اند باید بنا بر احتیاط واجب عده نگه دارد.


عده عقد موقت

١ – عدّه زنی که در عدّه ازدواج موقت متعه شده
اگر زن و مردی با هم متعه کنند و بعد از نزدیکی مرد بذل مدت نماید یا مدت صیغه تمام گردد و بعد از چند روز و در طول عدّه زن، مرد به متعه خود رجوع نماید و دوباره زن را متعه نماید و در طول مدت صیغه ی جدید، نزدیکی صورت نگیرد و زن سه بار یا بیشتر عادت ماهانه ببیند، اگر مرد مجدداً بذل مدت نماید با توجه به اینکه نزدیکی صورت نگرفته آیا باز هم زن بعد از بذل مدت باید عدّه نگه دارد؟
بعد از اتمام عقد دوم باید عدّه عقد اول را ادامه دهد.
٢ – زنی که در مدت کمتر از 45 روزه دو حیض دیده است
اگر زن در کمتر از 45 روز، 2 بار خون حیض ببیند آیا عده اش تمام شده و یا اینکه حتماً باید 45 روز را صبر کند؟
عده اش تمام شده است.
٣ – چگونگی محاسبه عدّه عقد موقت
زمان عدّه در عقد موقت دو ماه کامل است یا به اندازه اینکه دو ماه عادت ماهیانه شدن؟
زمان عدّه آن، دو دوره عادت ماهیانه است.
٤ – عدّه زنی که به طور قطع ناامید از حمل است
چنانچه استحضار دارید زن یائسه عدّه طلاق ندارد. آیا زنی که از نظر سنی یائسه نیست اما بنابر دلایل جسمی و از نظر پزشکی به طور قطع و یقین مأیوس از حمل است (مانند کسی که رحمش را با عمل جراحی برداشته اند) می توان گفت عدّه طلاق ندارد یا حکم وی مانند دیگر زنان قبل از سن یائسگی می باشد؟
بنابر احتیاط عدّه را رعایت کند.
٥ – عدّه زن یائسه
ازدواج با زن یائسه چه حکمی دارد؟ آیا عدّه باید نگه داشته شود؟
اشکالی ندارد، نیازی به عدّه نیست.
٦ – جلو انداختن حیض با استفاده از قرص در ایام عده
اگر زنی در دوران عده نگه داشتن قرصی مصرف کند که زود حیض شود با این شرایط که حداقل 10روز بین هر حیض فاصله شود وهر حیض حداقل 3روز باشد و دیگر علایم حایض آیا با این شرایط زن پس از دیدن سومین حیض از عده خارج میشود؟
آری، مقدار عدّه در مورد زنانى که عادت مى شوند احتیاط آن است که بقدرى صبر کند که دوبار حیض ببیند و پاک شود هنگامى که حیض سوم را دید عدّه او تمام است و در مورد مصرف قرص درصورتیکه ضرر مهمی نداشته باشد اشکالی ندارد.
٧ – لزوم عده در وطی از دبر
آیا عده مطروحه در موارد مختلف ازدواج(دائم یا موقت) مشروط به حصول نزدیکی متعارف می باشد یا در صورت وطی غیرمتعارف(دبراً) نیز لازم می باشد؟
وطی دبر نیز موجب عدّه است بنابر احتیاط واجب.
٨ – ازدواج موقت زن در عدّه طلاق رجعی
اگر در طلاق رجعی به جای رجوع در عدّه با زن صیغه موقت کند، پس از پایان عدّه در ضمن آن زمان مدت صیغه هم بگذرد آیا مطلقه رجعیه می تواند با مرد دیگری ازدواج کند یا نیاز به عدّه دیگر دارد؟ اگر در زمان صیغه موقت مدخوله نشده باشد چطور؟
باید عدّه عقد موقت را نیز نگه دارد سپس می تواند با مرد دیگری ازدواج کند ولی اگر در زمان عقد موقت دخولی صورت نگرفته عدّه عقد موقت لازم نیست.
٩ – احکام عدّه عقد موقت
سوال اول :زمان نگهداشتن عده در ازدواج موقت چقدر است؟
سوال دوم: آیا بدون نزدیکی کردن باز هم باید زن عده نگهدارد؟
سوال سوم: در صورت منفی بودن پاسخ سوال دوم اگر مردی پس از اتمام زمان صیغه
موقت مجددا با همان زن صیغه بخوانند ولی اینبار نزدیکی نکنند آیا زن باید عده نگهدارد؟
1- عده ازدواج موقت بعد از تمام شدن مدت در صورتی که عادت ماهانه می بیند، به مقدار دو حیض کامل است و اگر عادت نمی بیند چهل و پنج روز تمام است.
2- در این صورت عده ندارد.
3- عده دارد.
١٠ – زنا در عده عقد موقت
زنا در عدّه عقد موقّت چه حکمى دارد؟ آیا موجب حرمت ابدى مى شود؟ فتواى امام(قدس سره) در این مورد چیست؟
زنا در عدّه متعه مسلّماً حرام است، ولى موجب حرمت ابدى آن زن نمى شود بنابراین اجراى صیغه عقد پس از گذشت عدّه اشکال ندارد و فتواى امام(رحمه الله) در تحریرالوسیله و توضیح المسائل نیز همین است.
١٢ – عده زنی که یقین دارد باردار نیست
اگر زنى به عقد موقّت مردى درآید و مطمئن باشد که از آمیزش با او حامله نشده است (مثلا مرد خواجه باشد یا زن رحم خود را خارج کرده باشد) آیا باید پس از پایان مدّت عقد موقّت،عدّه نگهدارد؟
اگر دخول حاصل شده است عدّه لازم است.
١٣ – عده زنی که در ازدواج موقت حامله شده
زنى متعه شده، و مدّت عقد و عدّه وى سپرى شده است، ولى از همان مرد حامله شده، و فرزندى در شکم دارد. آیا همان شخص تا قبل از وضع حمل، مى تواند دوباره او را صیغه نماید؟
شوهر اوّل مى تواند مجدّداً او را متعه کند، ولى شخص دیگرى حقّ ندارد با او ازدواج کند تا وضع حمل کند.
١٤ – عده نگهداشتن زنانی که باردار نمی شوند
یکى از موانع و مشکلات، و شاید مهمترین آنها در راه ترویج و کاربردى نمودن ازدواج موقّت، وجوب عدّه پس از انقضا یا بذل مدّت مى باشد. که عملا استفاده از آن را، در حدّى که بتواند پاسخگوى نیازهاى موجود باشد، غیر ممکن نموده است. بر علماى دین و زعماى امّت اسلامى است که با تحقیق و تدبّر در منابع غنى اسلامى، و به ویژه با تمسّک به فقه پویاى تشیّع، راهکارهاى مناسب و عملى ـ که کاملا منطبق براراده شارع مقدّس باشد ـ در این راستا ارائه نمایند، و با ایفاى نقش بسیار مهمّ خود از ارتکاب بسیارى از گناهان و مفاسد فردى و اجتماعى جلوگیرى نمایند. پیشرفتهاى علمى، خارج کردن رحم را در برخى بیماریها، یا به دلیل انگیزه هاى شخصى ممکن ساخته، و شخص مى تواند پس از این عمل بدون هیچ گونه مشکلى به زندگى آسوده ادامه دهد. اگر رحم زنى را خارج کرده باشند، وى بى شکّ توان باردارى نداشته، و دچار حالت قاعدگى نخواهد شد. سخن در این است که آیا چنین زنى در صورت طلاق، فسخ نکاح، انقضا، یا بذل مدّت در نکاح منقطع، باید عدّه نگهدارد؟
از مجموع ادلّه شرعیّه استفاده مى شود که نگه داشتن عدّه تنها به خاطر احتمال باردارى نیست، و این در واقع یکى از علل آن مى باشد; نه تنها علّت. و یکى از علل آن حفظ حریم زوجیّت است; به همین دلیل اگر شوهر یک سال در مسافرت باشد و زنش را طلاق دهد، همه مى گویند باید عدّه نگه دارد، در حالى که بعد از غیبت یکساله، احتمال انعقاد ولد وجود ندارد. همچنین اگر شوهر در زندان باشد، یا بر اثر بیمارى گرفتار عنن گردد، و یقین پیدا کنیم که شوهر براى همیشه عقیم شده، در تمام این فروض، عدّه بر زن لازم است; در حالى که احتمال انعقاد نطفه وجود ندارد.
١٥ – عده زن مسیحی
آیاعده بر زن مسیحی لازم است؟
آنها باید مطابق مذهب خودشان عمل کنند. و اگر آن زن به عقد موقت مسلمانی درآمده باید عدّه نگه دارد.
١٦ – ازدواج در عدّه بدون دخول
اگر زنی قبل از آنکه عدّه اش تمام شود با مرد دیگری ازدواج موقت نماید در حالی که دخول محقق نشود و لذت های دیگر را از یکدیگر ببرند، آیا در این صورت نیز زنا کرده اند و بر یکدیگر حرام ابدی می شوند؟
این کار حرام و گناه بوده ولی با توجه به اینکه دخول صورت نگرفته به یکدیگر حرام ابد نمی شوند.
١٧ – لزوم عده در وطی از دبر
آیا عده مطروحه در موارد مختلف ازدواج(دائم یا موقت) مشروط به حصول نزدیکی متعارف می باشد یا در صورت وطی غیرمتعارف(دبراً) نیز لازم می باشد؟
وطی دبر نیز موجب عدّه است بنابر احتیاط واجب.
١٨ – عدم آگاهی از حرمت ازدواج در عدّه
آیا می توانم در مورد مسئله شخصی که به احکام عدّه آشنا نبوده و در این دوران ازدواج کرده به شما مرجع عالیقدر رجوع کنم؟
مانعی ندارد ولی اگر صیغه عقد را خودشان خوانده باشند و آمیزش حاصل شده باشد راهی برای ازدواج آنان با هم وجود ندارد.
١٩ – عده زنی که عادت نمی بیند
هرگاه زنى به خاطر شیردادن بچه، عادت ماهانه نبیند، تکلیف او براى طلاق چیست؟
سه ماه بعد از آخرین نزدیکى صبر مى کند و بعد اجراى صیغه طلاق مى شود، سپس عدّه سه ماه نگه مى دارد.
٢٠ – عده زنی که بعد از یک عادت یائسه شده
زن مطلّقه اى پس از طلاق، یک یا دو بار عادت ماهانه دیده و سپس یائسه شده است، آیا باقیمانده عدّه ساقط است؟
اگر یک بار عادت شده است باید دو ماه دیگر عدّه نگهدارد و اگر دو بار عادت شده است باید یک ماه عدّه نگهدارد.
٢١ – عده زنی که در ایام عادتش مدت عقد تمام شده و یا بخشیده شده
زنی در ایام حیض مدت عقد موقتش تمام شده و یا اینکه مرد در ایام عادتش باقیمانده مدتش را بخشیده آیا این عده را می تواند جزو ایام عده حساب کند ؟
پایان یافتن مدت عقد موقت و یا بخشیدن باقیمانده مدت در ایام عادت زن مانعی ندارد ولی این حیض او جزو عده محسوب نمی شود .


عده وفات

١ – جلو انداختن ایام عادت با استفاده از قرص
اگر زنی بخواهد با استفاده از قرص خودش را زودتر عادت ماهیانه کند درست است؟
چنانچه حداقل مدت حیض (یعنی سه روز) و حداقل پاکی بینی دو حیض (یعنی ده روز) رعایت شود مانعی ندارد.
٢ – عدّه زنی که به طور قطع ناامید از حمل است
چنانچه استحضار دارید زن یائسه عدّه طلاق ندارد. آیا زنی که از نظر سنی یائسه نیست اما بنابر دلایل جسمی و از نظر پزشکی به طور قطع و یقین مأیوس از حمل است (مانند کسی که رحمش را با عمل جراحی برداشته اند) می توان گفت عدّه طلاق ندارد یا حکم وی مانند دیگر زنان قبل از سن یائسگی می باشد؟
بنابر احتیاط عدّه را رعایت کند.
٣ – ازدواج در عدّه بدون دخول
اگر زنی قبل از آنکه عدّه اش تمام شود با مرد دیگری ازدواج موقت نماید در حالی که دخول محقق نشود و لذت های دیگر را از یکدیگر ببرند، آیا در این صورت نیز زنا کرده اند و بر یکدیگر حرام ابدی می شوند؟
این کار حرام و گناه بوده ولی با توجه به اینکه دخول صورت نگرفته به یکدیگر حرام ابد نمی شوند.
٤ – لزوم عده در وطی از دبر
آیا عده مطروحه در موارد مختلف ازدواج(دائم یا موقت) مشروط به حصول نزدیکی متعارف می باشد یا در صورت وطی غیرمتعارف(دبراً) نیز لازم می باشد؟
وطی دبر نیز موجب عدّه است بنابر احتیاط واجب.
٥ – عدم آگاهی از حرمت ازدواج در عدّه
آیا می توانم در مورد مسئله شخصی که به احکام عدّه آشنا نبوده و در این دوران ازدواج کرده به شما مرجع عالیقدر رجوع کنم؟
مانعی ندارد ولی اگر صیغه عقد را خودشان خوانده باشند و آمیزش حاصل شده باشد راهی برای ازدواج آنان با هم وجود ندارد.
٦ – عده زنی که عادت نمی بیند
هرگاه زنى به خاطر شیردادن بچه، عادت ماهانه نبیند، تکلیف او براى طلاق چیست؟
سه ماه بعد از آخرین نزدیکى صبر مى کند و بعد اجراى صیغه طلاق مى شود، سپس عدّه سه ماه نگه مى دارد.
٧ – عده زنی که بعد از یک عادت یائسه شده
زن مطلّقه اى پس از طلاق، یک یا دو بار عادت ماهانه دیده و سپس یائسه شده است، آیا باقیمانده عدّه ساقط است؟
اگر یک بار عادت شده است باید دو ماه دیگر عدّه نگهدارد و اگر دو بار عادت شده است باید یک ماه عدّه نگهدارد.
٨ – زمان شروع عده وفات
حدود 15 سال پیش از شوهر اوّلم طلاق گرفتم، و پس از حدود یک سال با مرد دیگرى مجدّداً ازدواج کردم. پنج ماه پس از ازدواج دوّم، شوهر سابقم فوت نمود. اکنون بعد از گذشت حدود 14 سال متوجّه شدم که طلاق اوّلم باطل بوده، و به همین دلیل از شوهر دوّمم جدا شدم. آیا بنده، که یائسه نیز مى باشم، باید بعد از 14 سال براى شوهر اوّلم عدّه وفات نگه دارم؟
هرگاه تازه از فوت او آگاه شده باشید باید عدّه نگه دارید، ولى اگر قبلا از فوت او با خبر شده اید، و مدّت چهار ماه و ده روز گذشته باشد، عدّه منقضى شده است.
٩ – عهد به عدم ازدواج بعد از فوت همسر
زنى که شوهرش مرده و خودش هم جوان است (مثلا 30 ساله است) به خاطر فوت شوهرش بیشتر از متعارف ترک زینت مى کند، حتّى نظافت هم به اندازه عرف نمى کند و ازدواج را نیز ترک کرده است و اگر کسى براى خواستگارى بیاید مى گوید: من با شوهرم عهد کرده ام دیگر ازدواج نکنم و بین ما شرط شده که هر کس جلوتر مُرد، دیگرى ازدواج نکند، آیا این کار درست است و شرط آنها واجب العمل است؟
حداد به معناى ترک زینت در ایّام عدّه وفات لازم است، ولى ترک زینت، به معناى ترک نظافت نیست و شرط مزبور اعتبارى ندارد و سزاوار است آن زن بعد از گذشتن عدّه ازدواج کند.
١٠ – استفاده از گردنبند در زمان عده وفات
اگر خانمی در عده شوهر قرار گیرد و از قبل از مرگ شوهر گردنبندی به طور معمول به گردن داشته باشد آیا بعد از مرگ همسر می بایست که گردنبند رو باز کند یا خیر؟
احتیاط آن است که آن را باز کند.
١٢ – زنی که در عدّه وفات با مرد دیگری ازدواج کرده
زنی در عده وفات بوده و از روی ندانستن مسئله ازدواج کرده است. حال پس از سه سال متوجه مسئله شده درحالیکه از این ازدواج فرزندی هم دارد. وظیفه ی ایشان چیست؟
اگر صیغه عقد را خودشان خوانده اند به یکدیگر حرام ابد هستند و باید از هم جدا شوند و اگر خودشان نخوانده اند باید از نو صیغه عقد را بخوانند و اشکالی ندارد.
١٣ – عقد در عده وفات
چنانچه زنى را در عدّه وفات عقد نمایند و بعد از حدود پانزده روز که عدّه تمام شده، عروسى نمایند و زفاف به عمل آید یعنى عقد در عدّه و دخول در خارج عدّه بوده و زوجین هم جاهل به مسأله و حرمت ازدواج در عدّه بوده اند، لطفاً بفرمایید: آیا حرمت ابدى براى آنها ثابت شده یا فقط عقد باطل است؟ و آیا عدّه وفات را براى همسر اوّل باید تمام کند یا خیر؟ و به فرض این که عقد باطل شده و بخواهند عقد جدید بخوانند آیا باید براى همسر دوّم عدّه نگهدارد؟
عقد ازدواج باطل است ولى حرمت ابدى نمى آورد و عدّه نسبت به وطى به شبهه در مورد شوهر دوّم باید تمام شود و بعد مى تواند با شخص دیگرى ازدواج کند ولى ازدواج او با همسر دوّم نیاز به عدّه وطى به شبهه ندارد.
١٤ – اصلاح صورت برای زنی که در ایام عده وفات است
آیا اصلاح صورت جزء زینتهای ممنوع زن در زمان عده همسر فوت شده اش است؟
احتیاط واجب آن است که از اصلاح صورت بپرهیزید
١٥ – فوت کردن زوج پیش از اتمام عده طلاق
مردى زوجه اش را طلاق مى دهد، و پیش از تمام شدن مدّت عدّه فوت مى کند. آیا زوجه باید عدّه وفات نگه دارد، یا همان عدّه طلاق را تمام کند؟ آیا در این مسأله فرقى میان طلاق رجعى و بائن، یا طلاق حامله و غیر حامله وجود دارد؟
اگر عدّه رجعى بوده، نگه داشتن عدّه وفات لازم است. ولى در عدّه بائن، تکمیل همان عدّه کافى است.


عده وطی به شبهه

١ – عده وطی به شبهه در ایام عده طلاق
لطفاً به دو سؤال زیر پیرامون عدّه پاسخ فرمایید:
الف) خانمى در عدّه طلاق یا وفات بوده، که با او وطى به شبهه مى شود. آیا لازم است دو عدّه نگه دارد، یا تکمیل همان عدّه اوّل کافى است؟ و اگر دو عدّه لازم باشد، عدّه دوّم (وطى به شبهه) از چه زمانى آغاز مى شود؟
ب) در فرض فوق، اگر از زوج اوّل، یا از واطى به شبهه حامله شود، آیا عدّه حمل مقدّم بر عدّه دیگرى است؟
الف) احتیاط واجب آن است که دو عدّه نگه دارد. و عدّه دوّم پس از انقضاى عدّه اوّل شروع مى شود.
ب) عدّه حمل مقدّم است، و بعد عدّه دوّم را آغاز مى کند.
٢ – زمان آغاز عدّه در وطی به شبهه
در وطی به شبهه که لازم است عدّه طلاق نگه دارند، آیا آغاز عدّه از وطی به شبهه محسوب می شود یا از علم به موضوع؟
عدّه از زمان آخرین وطی به شبهه است .


ازدواج دارای ابعاد و ویژگی های متعددی است. یکی از پررنگ ترین جنبه های آن مسائل شرعی و فقهی در ارتباطات اعضای خانواده است. در ادامه فتاوای مرجع تقلید حضرت آیت الله مکارم شیرازی، در خصوص موضوعات مربوط به ازدواج و زناشویی آورده شده است. هرچند ممکن است افراد مقلد ایشان نباشند، اما با مطالعه استفتائات احکام شرعی موضوع حدوداً مشخص خواهد شد:


.

عناوین اصلی:

عقد دائم فسخ نکاح
عقد موقت                                 مسائل جنسی
طلاق نگاه
متفرقه روابط زن و مرد
اولاد محرم و نامحرم
ازدواج با سایر فرق وطی به شبهه
ازدواج های حرام مقدمات ازدواج

عناوین فرعی طلاق:

شرایط طلاق                                  انواع طلاق
احکام رجوع متفرقه طلاق
احکام طلاق احکام عدّه
طلاق غیابی محلّل
ظهار


١ – حکم جشن طلاق
حکم برگزاری جشن طلاق چیست؟
با توجه به اینکه طلاق در شرع اسلام کار بسیار ناپسندی است جشن گرفتن برای آن خلاف شرع است.
٢ – زندگی جدا از همسر اگر نتواند عسر و حرج را ثابت کند
اگر ادامه زندگی برای زوجه همراه با عسر و حرج باشد اما به هر دلیل نتواند عسر و حرج را در دادگاه ثابت نماید، ایا می تواند جدا از همسرش زندگی کند؟
مادامی که صیغه طلاق جاری نشده نمی تواند از او جدا شود ولی سعی کند شاهدانی مشکلات او را به دادگاه ارائه دهند.
٣ – تکلیف زنی که شوهرش عمدا به ائمه توهین می کند
اگر مردی به ائمه علیهم السلام توهین کند و همسر او یقین دارد که وی عمدا چنین کرده، وظیفه این زن چیست؟
باید از شوهرش جدا شود و نیازی به طلاق نیست
٤ – مصداق عسر و حرج برای زن در طلاق
زنی بدون هیچ عذر شرعی منزل شوهر را ترک کرده و سپس از صحبت کردن با وی امتناع نموده و شوهر مجبور شده که برای انتقال حرف هایش از پیامک یا نامه استفاده کند، اگر در اینصورت برای برخورد با اعمال خودسرانه زن حرف تند یا توهینی در این پیامک ها یا نامه ها گفته شود آیا این امر می تواند ملاک عسر و حرج برای زن باشد؟ و آیا نامه های خصوصی که بین زن و شوهر رد و بدل شده و مخاطب آن فقط خودشان می باشند، می تواند ملاک دادگاه برای صدور حکم طلاق زن قرار گیرد؟
این مقدار کافی برای اثبات عسر و حرج نیست مگر اینکه مطابق نامه ها عمل گردد و عسر و حرج از اعمال پیدا شود.
٥ – حکم کادوهایی که قبل از طلاق بین زن و شوهر رد و بدل شده
مرد و زنى در اثر اختلاف، کارشان به طلاق منتهى شده است. زن در ازاى طلاق، مهریّه اش را بخشیده، و جهیزیّه خود را برده، و صیغه شرعى طلاق جارى شده است. حال دو سؤال پیش آمده، مستدعى است پاسخ فرمایید:
1ـ در طول مدّت 9 سال زندگى مشترک، کادوهایى از خانواده هاى طرفین به این زن و شوهر داده شده است. حال که این دو نفر از هم جدا شده اند، این کادوها، که بعضى توسّط بستگان مرد، و بعضى توسّط اقوام زن داده شده، شرعاً به کدام یک تعلّق دارد؟
2ـ در طول این مدّت این زن و شوهر نیز کادوهایى به اقوام همدیگر داده اند (البتّه پول این کادوها را مرد پرداخت نموده است.) تکلیف این کادوها چیست؟ آیا زن باید این کادوها را از فامیل خود گرفته، و تحویل مرد دهد؟ یا چون این کادوها در آن زمان داده شده، متعلّق به گیرنده آن مى باشد؟
1- کادوهایى که زنانه است به زن تعلّق دارد، و آنها که مردانه است به مرد. و اگر به درد هر دو مى خورد چنانچه از خانواده و یاران مرد آورده اند به مرد تعلّق دارد، و اگر از خانواده و یاران زن آورده اند به زن تعلّق دارد.
2- در صورتى که کادوها موجود باشد مرد مى تواند باز پس بگیرد، (به شرط این که با مرد خویشاوند نباشد;) ولى این کار مکروه و ناپسند است.
٦ – استفاده از حق طلاق برای تهدید زن
اگر زوج، زوجه را تهدید به استفاده از حقّ طلاق کند، مثلا به زوجه اش بگوید: «یا منزل شخصى ات را ملک من کن، یا تو را طلاق مى دهم.» و زن براى جلوگیرى از طلاق ملک را به نام شوهر بزند، آیا اکراه صدق مى کند؟ حکم این انتقال چیست؟
آرى عرفاً مصداق اکراه است.
٧ – رد درخواست طلاق بی دلیل زوج توسط محاکم
با توجّه به اطلاق مادّه 1133 قانون مدنى که مى گوید: «مرد هر وقت بخواهد، مى تواند همسر خود را طلاق دهد.» بعضى از محاکم همان طور که طلاق بى دلیل زوجه را رد مى کنند، در مورد در خواست زوج نیز همین حکم را صادر مى نمایند. آیا این مطلب با اختیارات مطلق زوج طبق روایت مشهور نبوى «اَلطَّلاقُ بِیَدِ مَنْ اَخَذَ بِالسّاقِ» منافات ندارد؟
مطابق عنوان اوّلى اختیار طلاق به دست زوج است; هر زمان که
بخواهد. ولى با توجّه به عناوین ثانویّه، که برگرفته از شرایط خاصّ اجتماعى امروز است، حاکم شرع مى تواند اجازه طلاق مرد را به مواردى موکول کند که عذر موجّهى داشته باشد.
٨ – مردی که به علت زود انزالی امکان مجامعت ندارد
مردی مبتلا به زود انزالی است و عملا امکان مجامعت ندارد، در حالی که منی از وی خارج می‌شود اما نمی‌تواند مقاربت نماید. آیا اگر پس از عقد شرعی حتی یکبار مقاربت نکرده باشد این امر عنن تلقی می‌شود و یا سبب فسخ نکاح می‌باشد؟
این امر عنن محسوب نمی شود ولی اگر منجر به عسر و حرج شدید زوجه شود حاکم شرع می تواند او را طلاق دهد (این گونه بیماری ها معمولا درمان دارد)
٩ – معلقه گذاشتن زوجه و امتناع از طلاق
حکم مردى که به تعهّدات خویش در رابطه با همسرش عمل نمى کند و حاضر به طلاق اونیز نمى باشد چیست؟
آن مرد باید به تعهدات خود عمل کند و اگر زوجه را معلّقه گذارده و حاضر نیست به وظایف شرعی خود درباره آن زن عمل کند، حاکم شرع او را ملزم به طلاق و در صورتی که طلاق ندهد حاکم شرع می تواند به درخواست زن او را مطلّقه سازد.
١٠ – اجرای طلاق توسط ولی صغیر
پدرى دختر نابالغش را به عقد نکاح یک پسر بچه درآورده است، الآن دختر 17 ساله است در حالى که پسر 13 ساله است و از نظر جسمانى خیلى کوچک به نظر مى رسد، دختر پدر را از دست داده و یتیم شده و حاضر نیست با آن بچه ازدواج کند، زیرا نمى تواند منتظر بزرگ شدن او باشد. با توجّه به مطالب فوق از حضرت عالى تفاضا داریم اگر شرع مقدّس اسلام اجازه دهد حکم فرمایید دختر مذکور با برادر بزرگ آن پسر بچه ازدواج کند که خود دختر هم راضى است.
هرگاه اجراى عقد مذبور از اوّل به مصلحت دختر صغیر نبوده، اصل عقد باطل است و اگر فرضاً مصلحت بوده ولى الآن در انتظار ماندن آن دختر بیش از این موجب عسر و حرج شدید است ولىّ پسر مى تواند صیغه طلاق آن دختر را اجرا کند و بعد با هر کس خواست ازدواج کند.
١١ – اجرای طلاق توسط ولی صغیر
پدرى دختر نابالغش را به عقد نکاح یک پسر بچه درآورده است، الآن دختر 17 ساله است در حالى که پسر 13 ساله است و از نظر جسمانى خیلى کوچک به نظر مى رسد، دختر پدر را از دست داده و یتیم شده و حاضر نیست با آن بچه ازدواج کند، زیرا نمى تواند منتظر بزرگ شدن او باشد. با توجّه به مطالب فوق از حضرت عالى تفاضا داریم اگر شرع مقدّس اسلام اجازه دهد حکم فرمایید دختر مذکور با برادر بزرگ آن پسر بچه ازدواج کند که خود دختر هم راضى است.
هرگاه اجراى عقد مذبور از اوّل به مصلحت دختر صغیر نبوده، اصل عقد باطل است و اگر فرضاً مصلحت بوده ولى الآن در انتظار ماندن آن دختر بیش از این موجب عسر و حرج شدید است ولىّ پسر مى تواند صیغه طلاق آن دختر را اجرا کند و بعد با هر کس خواست ازدواج کند.
١٢ – طلاق گرفتن از شخص محکوم به اعدام 
طلاق زنى که همسرش تریاکى است و مدّتى است که مفقودالاثر شده و محکوم به اعدام است، چگونه است؟
چنانچه فرار کرده و امید به بازگشت او نیست و زن در عسر و حرج شدید مى باشد و زندگى کردن با چنین مردى براى او مقدور نیست حاکم شرع مى تواند او را طلاق دهد، ولى اگر مى تواند صبر کند و احتمال بازگشت و امکان زندگى با او وجود دارد، حکم او عدم طلاق است.
١٣ – هدایایی که خانواده دختر به او می دهد
معمولا خانواده عروس هدایایى براى دخترشان بعد از عقد و عروسى مى برند، پس از جدا شدن این عروس و داماد و یا مرگ عروس این هدایا متعلّق به چه کسى است؟
اگر قرینه خاصّى در کار نباشد ظاهر این است که مال دختر است و پدر جهت احترام به دخترش و آبرومندى او در نزد شوهر به او بخشیده است.
١٤ – حکم زنی که شوهرش مفقود شده است
وظیفه زنى که شوهرش مفقود شده چیست و در این مدّت نفقه او از کجا تأمین مى شود؟
زنى که شوهرش مفقود شده است چند حالت دارد:
الف)اگر صبر کند تا خبرى آید مانعى ندارد و باید نفقه او را از مال شوهرش داد.
ب) اگر انفاق کننده اى از ولى یا غیر او باشد باید صبر کند، مگر این که عسر و حرج شدید و ضرر مهمّى حاصل شود که حاکم شرع مى تواند او را طلاق دهد.
ج) در غیر این دو صورت، رفع امر به حاکم شرع مى کند و او به مدّت 4 سال از اطراف محلّ فقدان وى تحقیق مى کند، اگر خبرى نشد نخست به ولىّ او پیشنهاد طلاق مى کند و اگر او طلاق نداد خودش طلاق مى دهد سپس عدّه وفات نگه مى دارد (هر چند کفایت عدّه طلاق رجعى نیز قوى است امّا احتیاط مهماامکن ترک نشود) و بعد شوهر مى کند. اگر شوهر اوّل مادام که در عدّه است مراجعه کرد اولى است و اگر بعد از عدّه ـ حتى قبل از ازدواج مجدّد ـ شوهر اوّل بیاید طلاق نافذ است و تنها با رضایت طرفین و عقد جدید امکان بازگشت است.
١٥ – طلاق از شوهر مفقود شده
زنى که معلوم نیست همسرش در فلان حادثه کشته یا مفقود شده است و مدّت چهارسال است که خبرى از او نیست، آیا مى تواند با شخص دیگرى ازدواج کند؟
نمى تواند با مرد دیگرى ازدواج کند، مگر این که یقین به فوت او پیدا کند یا مراجعه به حاکم شرع کرده تا او دستور تحقیق درباره شخص مورد نظر را صادر نماید و پس از طىّ مراحل شرعى او را طلاق دهد.


ازدواج دارای ابعاد و ویژگی های متعددی است. یکی از پررنگ ترین جنبه های آن مسائل شرعی و فقهی در ارتباطات اعضای خانواده است. در ادامه فتاوای مرجع تقلید حضرت آیت الله مکارم شیرازی، در خصوص موضوعات مربوط به ازدواج و زناشویی آورده شده است. هرچند ممکن است افراد مقلد ایشان نباشند، اما با مطالعه استفتائات احکام شرعی موضوع حدوداً مشخص خواهد شد:


.

عناوین اصلی:

عقد دائم فسخ نکاح
عقد موقت                                 مسائل جنسی
طلاق نگاه
متفرقه روابط زن و مرد
اولاد محرم و نامحرم
ازدواج با سایر فرق وطی به شبهه
ازدواج های حرام مقدمات ازدواج

عناوین فرعی طلاق:

شرایط طلاق                                  انواع طلاق
احکام رجوع متفرقه طلاق
احکام طلاق احکام عدّه
طلاق غیابی محلّل
ظهار


طلاق رجعی

١ – ازدواج موقت زن در عدّه طلاق رجعی
اگر در طلاق رجعی به جای رجوع در عدّه با زن صیغه موقت کند، پس از پایان عدّه در ضمن آن زمان مدت صیغه هم بگذرد آیا مطلقه رجعیه می تواند با مرد دیگری ازدواج کند یا نیاز به عدّه دیگر دارد؟ اگر در زمان صیغه موقت مدخوله نشده باشد چطور؟
باید عدّه عقد موقت را نیز نگه دارد سپس می تواند با مرد دیگری ازدواج کند ولی اگر در زمان عقد موقت دخولی صورت نگرفته عدّه عقد موقت لازم نیست.
٢ – مجهول بودن تاریخ طلاق و رجوع
زوج و زوجه اى در اصل رجوع و انقضاى مدّت عدّه طلاق رجعى اتّفاق نظر دارند، ولى در این که کدام زودتر واقع شده، اختلاف دارند. قول کدام یک مقدّم است؟
در صورتى که تاریخ طلاق معلوم باشد، و تاریخ رجوع مجهول; رجوع بى اثر خواهد بود. و اگر بالعکس بوده باشد، رجوع مؤثّر است. و اگر تاریخ هر دو مجهول باشد، رجوع فایده اى ندارد.
٣ – اقامت زن در خانه شوهر در طلاق رجعی
در طلاق رجعى که نباید زوجه مطلّقه از منزلى که با همسر خود در آن زندگى مى کرده خارج شود و زوج حق ندارد تا زمانى که عدّه باقى است او را از منزل بیرون کند، آیا این نهى، وظیفه کیست؟
زوجین یا محضر که صرفاً طلاق را ثبت مى کند یا مجرى صیغه طلاق یا دادگاه که اجازه طلاق را صادر مى کند. و اگر در موقع اجراى صیغه طلاق زوجین جدا از هم زندگى کنند، یا طلاق در شهر غربت واقع شود و زوجین اهلّ یک محل نباشند، تکلیف چیست؟
جواب: به مقتضاى آیه شریفه قرآن و سایر ادلّه، این نهى وظیفه زوجین است ولى دادگاه یا محضر به مقتضاى مسأله ارشاد جاهل وامر به معروف، آنها را واقف بر این حکم مى کنند و در صورت جدا بودن مسکن آن دو چنانچه مطابق رضایت طرفین انجام شده باشد و جدایى آنها به معناى قهر کردن از یکدیگر نباشد، اشکالى ندارد.
٤ – نوع طلاقی که توسط دادگاه جاری می شود
در صورتى که دادگاه به لحاظ عُسر و حرج زوجه، یا مفقود بودن زوج، حکم طلاق را صادر کند، نوع طلاق چیست؟
گر شوهر با خبر نمى شود و رجوع نمى کند، دادگاه مى تواند طلاق رجعى بدهد; ولى در مواردى که احتمال رجوع شوهر است، طلاق خلعى جارى مى کند. به این ترتیب که مال کمى از طرف زوجه به زوج در برابر طلاق خلعى مى بخشد، سپس دادگاه یا کسى که از طرف او صیغه مى خواند، آن بذل را از طرف زوج قبول مى کند، و بعد صیغه طلاق را جارى مى کند.


طلاق بائن

١ – بقاء زوجیت بعد از رجوع زوجین در طلاق بائن
زن و مردی به طلاق بائن (بائن یائسه) از یکدیگر جدا شده و زوجه کلیه مهریه خویش را بذل می نماید. ۱۰ روز بعد با مراجعه به دفترخانه ای که طلاق در آن صورت گرفته زوجه به مهریه و زوج به زوجیت رجوع می کند و مراتب در سند ازدواج (ازدواج قبلی) و شناسنامه هر دو ثبت می شود. آیا احکام زوجیت بر این دو بار می شود و از یکدیگر ارث می برند؟
آری احکام زوجیت بار می شود و از همدیگر ارث می برند.

طلاق خلع

١ – صیغه طلاقی که توسط قاضی جاری شود
در مورد در خواست طلاق از سوى زوجه به خاطر عدم تأدیه نفقه از سوى زوج به مدّت شش ماه، و عدم امکان الزام او به دادن نفقه، یا مواردى که دوام زوجیّت به تشخیص دادگاه موجب عسر و حرج باشد، و زوج نیز با طلاق موافق نباشد، لطفاً بفرمایید:در صورتى که قاضى بخواهد صیغه طلاق را اجرا نماید، مستدعى است نحوه اجراى آن را به عبارت صحیح بیان فرمایید; زیرا قضات غیر روحانى در اجرا مشکل دارند.
بذلت عن قبل موکلتى کذا لزوجتها لیخلعها علیه ویطلقها به (به جاى کذا ذکر بذل شود) سپس بگوید: «قبلت عن قبل زوجها فلان، فهى على ما بذلت طالق».
٢ – بذل مال توسط زوجه در مرض موت
اگر زوجه در مرض موت، در حالى که شعور کافى دارد براى طلاق خلع چیزى بذل نماید، آیا خلع صحیح است؟ در صورتى که بذل زاید بر ثلث مال او باشد، چه حکمى دارد؟
در هر حال اشکال ندارد.
٣ – راه ادامه زندگی در طلاق خلع
اگر در طلاق خلع زن در ایام عادت بدون آن که دوباره مهرش را مطالبه کند ولی پشیمان شود و بخواهد برگردد آیا می توانند بدون عقد به زندگی ادامه بدهند یا باید صبر کنند تا عده تمام شود آنگاه مجددا صیغه نکاح خوانده شود؟ آیا در طلاق خلع قبل از اتمام عده هم امکان دارد که از نو عقد دایم بخوانند و به زندگی ادامه دهند؟
در طلاق خلع یا باید زن به مهرش برگردد سپس مرد رجوع کند و یا عقد مجددی بخوانند هرچند در عده باشد.
٤ – طلاق زن به استناد قاعده ی «لاضرر»
آیا قاضی می تواند زن را بر اساس قاعده ی «لاضرر» طلاق دهد؟ نوع این طلاق چیست؟ به چه دلیل؟
در صورتیکه ضرر مهمی وجود داشته باشد مثل اینکه زوجه در عسر و حرج شدید از ناحیه زوج قرار گیرد، قاضی حق دارد او را طلاق دهد و زوج حق رجوع ندارد.
٥ – رجوع به بذل در عدّه طلاق خلع
بنده و خانمم با شکایت و تقاضای ایشان به عنوان خوانده به صورت طلاق خلعی از یکدیگر جدا شده‌ایم اما نامبرده قبل از پایان عده و بدون اطلاع اینجانب اقدام به شکایت مبنی بر تقاضای مهریه نموده است، با توجه به اینکه طلاق در اردیبهشت ماه سال 1388انجام شده و برگه احضاریه شورای حل اختلاف تازه به دست من رسیده و در تمام این مدت به هیچ عنوان راضی به زندگی مجدد با ایشان نبوده و نمی‌باشم خواهشمند است بفرمایید آیا مهریه به ایشان تعلق می‌گیرد یا خیر؟
در طلاق خلع هرگاه زن قبل از پایان عدّه تقاضای بازگشت بذل کند باید به او بدهد و طلاق مبدّل به طلاق رجعی می شود و شوهر حقّ رجوع دارد و لازم است زن در حین بازگشت به مهریه قبل از گذشتن عدّه به شوهر اطلاع دهد.
٦ – اختیار زوج در پذیرفتن یا نپذیرفتن خلع
آیا تعهد به پذیرش خلع از سوی زوج از نظر شرعی واجب الوفاء است؟
شوهر می تواند خلع را بپذیرد یا نپذیرد و با رضایت طرفین طلاق خلع صحیح است.
٧ – عقد موقت بعد از طلاق خلع
زنی طلاق خلع گرفته ولی چون مکان جدا زندگی کردن او حدود سه ماه دیگر آماده می شود به پیشنهاد مرد برای اینکه این مدت را محرم باشند، یک روز بعد از طلاق خلع ، عقد موقتی به مدت 80 روز انجام می شود و آنها تصور می کردند که این مدت عقد موقت به عنوان عده طلاق خلع محسوب می شود و بعد از اتمام عقد موقت فقط زن باید عده عقد موقت را نگه دارد، لیکن بعد از یک روز که البته نزدیکی هم صورت گرفته به آنها گفته می شود که عده طلاق خلع بعد از تمام شدن مدت عقد موقت شروع می شود حال سؤال این است: آیا با توجه به جهل در مورد عده طلاق خلع، عقد موقت صحیح است؟ و اگر جواب مثبت است آیا عده طلاق خلع بعد از اتمام مدت عقد موقت شروع می شود؟ آیا جاهل بودن به حکم تغییری در این زمان دارد ؟
1ـ عقد موقت ایشان اشکالی ندارد.
2ـ عده خلع پس از اتمام عقد موقت شروع می شود.
3ـ فرقی ندارد.
٨ – مسافرت زن در ایام عدّه طلاق خلع
چنانچه خانمی در ایام عده طلاق خلع مجبور به حج عمره بدلیل نوبت خود باشد چه حکمی دارد؟ دقیقا بفرمائید آیا بعداز دیدن دومین عادت ماهانه عده طلاق خلع تمام میشود یا نه؟
در عده طلاق خلع، زن آزاد است که مسافرت کند ولی با دیدن دو عادت عده تمام نمی شود.
٩ – طلاق خلع بدون بذل مال
آیا طلاق خلع بدون گرفتن مال از زن صحیح است؟
صحیح نیست.
١٠ – رجوع زوجه به بذل
زوجه در طلاق خلعى، مهریّه خویش را به زوج مى بخشد و پس از طلاق در ایّام عدّه به بذل خود رجوع مى کند در این صورت زوج حقّ رجوع به زوجیّت دارد امّا اگر زوج به زوجه رجوع نکرد آیا مهریّه متعلق به زوجه است؟ حکم سایر احکام طلاق رجعى از قبیل نفقه زوجه و توارث و غیره چیست؟
با رجوع زوجه به بذل در ایّام عدّه، طلاق رجعى مى شود و احکام آن را دارد و مهر را باید به او بدهد.
١١ – رجوع زوجه به بذل
زوجه در طلاق خلعى، مهریّه خویش را به زوج مى بخشد و پس از طلاق در ایّام عدّه به بذل خود رجوع مى کند در این صورت زوج حقّ رجوع به زوجیّت دارد امّا اگر زوج به زوجه رجوع نکرد آیا مهریّه متعلق به زوجه است؟ حکم سایر احکام طلاق رجعى از قبیل نفقه زوجه و توارث و غیره چیست؟
با رجوع زوجه به بذل در ایّام عدّه، طلاق رجعى مى شود و احکام آن را دارد و مهر را باید به او بدهد.
١٢ – پرداخت اقساطی حق بذل
این جانب با شوهرم توافق کردیم که مبلغى را به صورت اقساط بپردازم تا مرا طلاق خلعى بدهد، وقتى طلاق مذکور انجام شد، از طریق دادگاه اقدام به گرفتن دختر دو ساله ام کردم درحالى که اقساط مذکور را مى پردازم، ولى چون شوهرم از گرفتن دخترم ناراحت شده است مى گوید: چون تمام مبلغ را تا کنون نداده اى مطلّقه نیستى وطلاق بهم خورده است، آیا این حرف صحیح است؟
طلاق خلعى واقع شده و مرد نمى تواند برگردد مگر این که زن برگردد.
١٣ – عدم اطلاع شوهر از رجوع زن به بذل
این جانب با بذل یکصد عدد سکّه بهار آزادى از همسرم مطلّقه خلعى شده ام، در زمان عدّه طىّ نامه کتبى به دفتردار محضر، مراتب رجوع به بذل را اعلام کردم، اکنون متوجّه شده ام که دفتردار رجوع قانونى را به علّت فراموشى در دفتر ثبت ننموده است، حکم رجوع چیست؟ آیا مستحقّ دریافت مهریّه هستم؟
چنانچه در عدّه، رجوع به بذل خود کرده اید و به شوهر اطّلاع داده اید، حق دارید بذل خود رابازپس گیرید و اگرخبر نداده اید عده گذشته است کافى نیست و هر گاه دفتردار متکفّل این کار شده و کوتاهى کرده است ضامن مى باشد.
١٤ – طلاق زنی که تمکین نمی کند
همسر این جانب نسبت به احکام اسلامى بى اعتناست و تمکین نمى کند و هنوز غیر مدخوله است، آیا مى توانم او را طلاق دهم؟ طلاق او از چه نوعى است و حکم مهریّه او چیست؟
سزاوار است مدّتى با او مدارا کنید و او را نصیحت کرده و به او محبّت نمایید شاید تدریجاً عوض شود و کار به طلاق نکشد و در غیر واجبات و محرّمات زیاد سختگیرى ننمایید، اگر نتیجه نگرفتید مى توانید از او جدا شوید، ولى چون مطابق آنچه نوشته اید این زن ناشزه و غیر مدخوله است حقّ نفقه ندارد و اگر او بخواهد طلاق بگیرد، طلاق او طلاق خلع است و جز از طریق بذل مهریّه یا مانند آن و رضایت زوج امکان پذیر نیست.
١٥ – عقد یا ایقاع بودن طلاق خلع
آیا طلاق خلع (با توجه به بذل مال) عقد است، یا ایقاع؟ اگر عقد است، الفاظ ایجاب و قبول آن چیست؟
نوعی ایقاع مشروط است
١٦ – نوع کراهت و نفرت در جواز طلاق خلع
آیا در تقاضاى طلاق خلع، که از ناحیه زوجه مطرح مى شود، کراهت و نفرت، باید کراهت ذاتى باشد، یا کراهت عرضى نیز موجب جواز طلاق خلع است؟
هرگونه کراهتى سبب طلاق خلع مى شود.
١٧ – بذل نفقه از سوی زوج درایام عده طلاق خلع
با عنایت به این که زن در عدّه طلاق خلع نفقه ندارد، آیا بذل نفقه ایّام عدّه از سوى زوج به عنوان قسمتى از بذل، وجاهت شرعى دارد؟ و آیا اساساً چیزى که هنوز واجب نشده، مى تواند مورد بذل واقع شود؟
با توجّه به این که در ایّام عدّه در طلاق خلع نفقه وجود ندارد، چیزى براى بخشیدن محسوب نمى شود.
١٨ – قبول ما بذل از ناحیه زوج در طلاق خلع
آیا اعلام قبول ما بذل از ناحیه زوج، شرط صحّت طلاق خلع است؟ به عبارت دیگر، آیا اعلام قبول ما بذل از ناحیه زوج شرعاً ضرورت دارد؟ چنانچه زوج قبول ما بذل را اعلام ننماید، آیا مى توان طلاق خلع را به صرف بذل از ناحیه زوجه انجام داد؟
در طلاق خلع شرط است که زوج ما بذل را در برابر اجراى طلاق بپذیرد.
١٩ – شرط رجوع به بذل یا شرط رجوع به نکاح
آیا شرط حقّ رجوع به بذل در عدّه، یا شرط رجوع به نکاح در عدّه، بر فرض رجوع زن به بذل در زمان عدّه، مبطل خلع است؟
این دو موضوع احتیاج به شرط ندارد. و اگر هم شرط شود، تولید اشکال نمى کند.
٢٠ – تعلیق بر امر محتمل در خلع
درباره تعلیق در خلع، آیا تعلیق بر امر محتمل، یا امر مقارن محقّق معلوم، ضرر دارد؟
تعلیق در انشا، در هر صورت خالى از اشکال نیست.
٢١ – رجوع به بذل در طلاق خلع
آیا در خلع، رجوع به بذل صحیح و نافذ است؟ در هر حال، اگر رجوع به بذل حاصل شود، آیا احکام مطلّقه رجعیّه جارى مى شود، یا احکام دیگرى دارد؟
پاسخ این سؤال روشن است; رجوع به بذل جایز است. و بعد از رجوع به بذل، احکام مطلّقه رجعیّه جارى مى شود.
٢٢ – بذل مال توسط اجنبی بدون اطلاع زوجه
اگر در طلاق خلع، شخصى اجنبى به ادّعاى وکالت از زوجه چیزى بذل نماید، سپس روشن شود که دروغ گفته، آیا طلاق خلع صحیح است؟ در صورت عدم صحّت، آیا طلاق رجعى مى شود؟ اگر زن بعداً راضى به آن بذل شود، و آن را اجازه نماید، آیا خلع محقّق مى شود؟
چنین طلاقى اشکال دارد; و باید از نو خوانده شود.
٢٣ – خواندن صیغه طلاق رجعی به جای طلاق خلع
اگر در طلاق خلع که زن مهرش را می بخشد وتقاضای طلاق می کند اشتباها به جای صیغه طلاق خلع صیغه طلاق رجعی جاری شده باشد آیا باید دوباره طیغه طلاق خلع جاری شود ؟در این صورت از چه زمانی زن باید عده نگاه دارد؟ زمان اجرای طلاق خلع یا از زمانی که اشتباها صیغه طلاق رجعی جاری شده است؟
صیغه اشتباهی اعتباری ندارد و باید صیغه خلع اجرا شود و بعد از آن عده شروع می شود.

طلاق مبارات

١ – تقاضای طلاق از طرف زن بر اثر اعمال فشار مرد
مردی قلبا تمایل به طلاق همسرش دارد اما با روش های مختلف، از جمله فشارهای روانی و جسمی، زن را به وضعیتی می رساند که متقاضی طلاق شود. چنین طلاقی مبارات، خلع یا رجعی است؟
این مصداق طلاق مبارات است ولی مرد در پیشگاه خدا مسئول است.


ازدواج دارای ابعاد و ویژگی های متعددی است. یکی از پررنگ ترین جنبه های آن مسائل شرعی و فقهی در ارتباطات اعضای خانواده است. در ادامه فتاوای مرجع تقلید حضرت آیت الله مکارم شیرازی، در خصوص موضوعات مربوط به ازدواج و زناشویی آورده شده است. هرچند ممکن است افراد مقلد ایشان نباشند، اما با مطالعه استفتائات احکام شرعی موضوع حدوداً مشخص خواهد شد:


.

عناوین اصلی:

عقد دائم فسخ نکاح
عقد موقت                                 مسائل جنسی
طلاق نگاه
متفرقه روابط زن و مرد
اولاد محرم و نامحرم
ازدواج با سایر فرق وطی به شبهه
ازدواج های حرام مقدمات ازدواج

عناوین فرعی طلاق:

شرایط طلاق                                  انواع طلاق
احکام رجوع متفرقه طلاق
احکام طلاق احکام عدّه
طلاق غیابی محلّل
ظهار


1 – تعریف ظهار
ظهار چیست و گونه محقق می گردد؟
ظهار آن است که کسی به همسرش بگوید تو مانند مادر من هستی و هدفش از این کار این باشد که از او جدا شود.
2 – عبارتی که با آن ظهار محقق می شود
آیا صحت دارد که برخی می گویند جملاتی وجود دارد که اگر مرد به همسر خودش بگوید، زن و شوهر بر هم حرام می شوند ؟ این جملات چیست؟ پس از گفتن این جملات تکلیف و چاره چست؟
احکامی است در مورد ظهار، یعنی این که مرد به همسرش بگوید: «ظهرک کظهر امّی» یعنی اینکه شما مانند مادر من هستید که اگر این عبارت همراه با قصد و به صورت جدی گفته شود، همسرش به او حرام می شود که برای حلیت، مرد باید کفاره بدهد.
3 – شرایط تحقق ظهار
ظهار چیست و گونه محقق می گردد؟
کسی که ظهار کرده تکلیفش چیست ؟
1ـ ظهار آن است که کسی به همسرش بگوید تو مانند مادر من هستی و هدفش از این کار این باشد که از او جدا شود.
2ـ ظهار باید در حضور دو نفر عادل و در حال پاکی باشد که در آن پاکی با شوهر آمیزش نکرده باشد در این صورت واجب است بر او کفاره بدهد و بعد از کفاره رابطه عادی را با همسرش داشته باشد.
4 – حکم مردی که ظهار کرده
کسی که ظهار کرده تکلیفش چیست ؟
ظهار باید در حضور دو نفر عادل و در حال پاکی باشد که در آن پاکی با شوهر آمیزش نکرده باشد در این صورت واجب است بر او کفاره بدهد و بعد از کفاره رابطه عادی را با همسرش داشته باشد.
5 – عبارتی که با آن ظهار محقق می شود
آیا صحت دارد که برخی می گویند جملاتی وجود دارد که اگر مرد به همسر خودش بگوید، زن و شوهر بر هم حرام می شوند ؟ این جملات چیست؟ پس از گفتن این جملات تکلیف و چاره چست؟
احکامی است در مورد ظهار، یعنی این که مرد به همسرش بگوید: «ظهرک کظهر امّی» یعنی اینکه شما مانند مادر من هستید که اگر این عبارت همراه با قصد و به صورت جدی گفته شود، همسرش به او حرام می شود که برای حلیت، مرد باید کفاره بدهد.
6 – کفاره ظهار
این جانب مدّت 24 سال است که با خانمم زندگى مى کنم و داراى شش فرزند مى باشیم، در این مدّت با دخالت مستقیم پدر و مادر و برادر خانمم رو به رو بوده ام و زندگى تلخى را گذرانده ام تا این که مدّتى قبل دیگر کارد به استخوانم رسید و تصمیم به جدایى از همسرم گرفتم و چون در تصمیم خود جدّى بودم در چند جلسه (البتّه به فارسى) گفتم: همسرم مانند خواهر و مادرم براى من مى باشد، حال همسرم از گذشته خود پشیمان شده و تعهّد داده که دیگر مثل گذشته به تحریکات بستگان خود گوش نکند و من هم مى خواهم مدّتى دیگر به ایشان فرصت بدهم و با ایشان زندگى کنم با توجّه به گفته بالا آیا مى توانم با ایشان به عنوان زن و شوهر زندگى کنم؟
چنانچه این سخن را در حالى گفته اید که دو شاهد عادل حضور داشته اند و آن زن هم در حال عادت نبوده بعد از پاک شدن با او نزدیکى نکرده باشید باید کفّاره بدهید و کفّاره آن دوماه روزه است که باید سى و یک روز آن پشت سر هم باشد و اگر توانایى به روزه نداشته باشید 60 مسکین را طعام دهید امّا اگر دو شاهد عادل حضور نداشته، کفّاره اى هم ندارد و این سخن بى اثر است، در ضمن توجّه داشته باشید در آن جا که کفّاره لازم باشد تا کفّاره ندهید حلال نمى شود.


ازدواج دارای ابعاد و ویژگی های متعددی است. یکی از پررنگ ترین جنبه های آن مسائل شرعی و فقهی در ارتباطات اعضای خانواده است. در ادامه فتاوای مرجع تقلید حضرت آیت الله مکارم شیرازی، در خصوص موضوعات مربوط به ازدواج و زناشویی آورده شده است. هرچند ممکن است افراد مقلد ایشان نباشند، اما با مطالعه استفتائات احکام شرعی موضوع حدوداً مشخص خواهد شد:


.

عناوین اصلی:

عقد دائم فسخ نکاح
عقد موقت                                 مسائل جنسی
طلاق نگاه
متفرقه روابط زن و مرد
اولاد محرم و نامحرم
ازدواج با سایر فرق وطی به شبهه
ازدواج های حرام مقدمات ازدواج

عناوین فرعی طلاق:

شرایط طلاق                                  انواع طلاق
احکام رجوع متفرقه طلاق
احکام طلاق احکام عدّه
طلاق غیابی محلّل
ظهار


١ – طلاق زن شیعه توسط شوهر سنی
اگر مرد سنی همسر شیعه اش را طلاق دهد کافی است و زوجه می تواند با فرد دیگر ازدواج نماید؟
اگر مطابق مذهب شیعه طلاق داده، کافی است ولی اگر مطابق مذهب خودش بوده احتیاط واجب آن است که زن نزد عالمی برود تا او را مطابق مذهب شیعه طلاق شرعی دهد؛ سپس در صورت گذراندن عده (اگر آمیزشی داشته اند) می تواند با فرد دیگری ازدواج نماید.
٢ – تقاضای تمکین زوجه از سوی مردی که زنش طلاق غیابی گرفته
چنانچه زنی با مراجعه به دادگاه بصورت غیابی طلاق عسر و حرجی اخذ و پس از ایام عده با مرد دیگری ازدواج نماید و سپس همسر اول وی از قضیه مطلع و تقاضای ابطال طلاق مذکور و الزام زوجه را به تمکین نماید آیا دادگاه مجاز است قبل از ابطال طلاق حکم به تمکین بدهد یا خیر؟
هرگاه از دادگاه اجازه طلاق گرفته و مطابق موازین بوده نمی شود آن را به هم زد.
٣ – رسیدگی غیابی در امور غیرمالی
رسیدگى غیابى در حقوق النّاس و امور غیر مالى، مانند طلاق، در چه مواردى و با چه شرایطى جایز است؟
در صورتى که دسترسى به طرف دعوى نباشد، یا از حضور در دادگاه امتناع ورزد، رسیدگى غیابى مانعى ندارد.
٤ – اجازه طلاق غیابی به کسانی که در امور حسبیه اجازه دارند
آیا در اجازاتی که به روحانیون محترم به عنوان امور حسبیه داده اید، اجازه طلاق غیابی در موارد ضرورت نیز موجود است؟
در مورد طلاق باید اجازه مخصوص بگیرند.
٥ – طلاق غیابی بدون اطلاع زن
آیا مرد می تواند همسر خود را بدون اطلاع وی به صورت غیابی طلاق دهد؟
چنانچه عذر موجهی دارد، مانعی ندارد.


ازدواج دارای ابعاد و ویژگی های متعددی است. یکی از پررنگ ترین جنبه های آن مسائل شرعی و فقهی در ارتباطات اعضای خانواده است. در ادامه فتاوای مرجع تقلید حضرت آیت الله مکارم شیرازی، در خصوص موضوعات مربوط به ازدواج و زناشویی آورده شده است. هرچند ممکن است افراد مقلد ایشان نباشند، اما با مطالعه استفتائات احکام شرعی موضوع حدوداً مشخص خواهد شد:


.

عناوین اصلی:

عقد دائم فسخ نکاح
عقد موقت                                 مسائل جنسی
طلاق نگاه
متفرقه روابط زن و مرد
اولاد محرم و نامحرم
ازدواج با سایر فرق وطی به شبهه
ازدواج های حرام مقدمات ازدواج

عناوین فرعی طلاق:

شرایط طلاق                                  انواع طلاق
احکام رجوع متفرقه طلاق
احکام طلاق احکام عدّه
طلاق غیابی محلّل
ظهار


١ – محاسبه طهر غیر مواقعه در طلاق دادن زنانی که عادت ندارند
زنی 40 ساله که در سن یائسگی نیست و عادت نمی شود، در صورتی که شوهر بخواهد او را طلاق دهد نحوه بدست آوردن طهر غیر مواقعه او چگونه باید باشد؟
باید بعد از مواقعه سه ماه فاصله شود و طلاق بدهد و به مدت سه ماه عده نگه دارد و سپس می تواند ازدواج کند.
٢ – عدم جواز دخالت قیّم مرد محجور در طلاق توافقی همسر او
آیا قیّم مرد محجور ، شرعا مجاز است با طلاق توافقی همسر وی موافقت کند یا خیر؟
این کار جایز نیست مگر اینکه زن در عسر و حرج شدید باشد.
٣ – طلاق زنی که تمکین نمی کند
همسر این جانب نسبت به احکام اسلامى بى اعتناست و تمکین نمى کند و هنوز غیر مدخوله است، آیا مى توانم او را طلاق دهم؟ طلاق او از چه نوعى است و حکم مهریّه او چیست؟
سزاوار است مدّتى با او مدارا کنید و او را نصیحت کرده و به او محبّت نمایید شاید تدریجاً عوض شود و کار به طلاق نکشد و در غیر واجبات و محرّمات زیاد سختگیرى ننمایید، اگر نتیجه نگرفتید مى توانید از او جدا شوید، ولى چون مطابق آنچه نوشته اید این زن ناشزه و غیر مدخوله است حقّ نفقه ندارد و اگر او بخواهد طلاق بگیرد، طلاق او طلاق خلع است و جز از طریق بذل مهریّه یا مانند آن و رضایت زوج امکان پذیر نیست.
٤ – اقدام به طلاق از طرف زن
خانمی متشرعه چند سالی است که از زندگی با همسرش می گذرد. همسر ایشان دچار بیماری عقلی می باشد، همچنین معتاد است و نسبت به خانم تمکین نیز نمی کند در صورتی که خانم نیاز دارد. طبق شرع به دلیل بیماری عقلی حاکم شرع باید طلاق دهد و حاکم شرع امتناع می کند. طبق سند ازدواج این خانم سه الی چهار مورد از مواردی که می تواند خود را طلاق دهد را داراست به علاوه این که شوهر، بیماری عقلی هم دارد. آیا می توان طبق مواردی که در سند هست، زن خودش را طلاق بدهد؟
در مواردی که وکالت در طلاق گرفته می تواند خود را با رعایت شرایط و احکام آن طلاق دهد.
٥ – طلاق زن مشهور به فساد
خانم شوهردارى با افرادى حدود دو سال رابطه داشته است و حتّى مدّت 20 روز بدون اجازه شوهرش معلوم نیست که در کجا به سر برده است آیا لازم است این خانم مشهور به فساد را طلاق داد؟
طلاق دادن او واجب نیست ولى لازم است او را از کار خلاف بازدارد.
٦ – وظیفه همسران مفقودالأثران جنگی
همسران مفقودالاثرهاى جنگ تحمیلى که چندین سال از شوهرانشان خبرى ندارند در چه صورتى مى توانند ازدواج کنند؟
در صورتى که یقین به فوت همسرشان پیدا کنند، ازدواج جایز است و در غیر این صورت اگرماندن در آن حال، مایه عسر و حرج شود، حاکم شرع مى تواند آنها را طلاق دهد و در غیر این صورت باید طبق دستور حاکم شرع چهار سال درباره آنها تحقیق شود اگر اثرى پیدا نشد حاکم شرع آنها را طلاق مى دهد.
ارسال به دوستان
٧ – اختلاف زوجین در وقوع طلاق
در صورت اختلاف بین زن و مرد در وقوع و عدم وقوع طلاق، قول کدام یک مقدّم است؟
در صورتى که بیّنه شرعیّه بر طلاق نباشد، قول منکر طلاق مقدّم است.
٨ – هادم بودن نکاح محلل نسبت به طلاق های قبلی
آیا نکاح محلّل، هادم یک طلاق و دو طلاق نیز مى باشد؟ یعنى پس از ازدواج محلّل، زوج اوّل مى تواند سه طلاق دیگر بدهد؟
آرى هادم مى شود.
٩ – باقی بودن وکالت زن برای طلاق پس از طلاق رجعی
هرگاه زوجه با استفاده از وکالت خود را به طلاق رجعی مطلقه کند یا زوج، زوجه را به طلاق رجعی طلاق دهد، آیا در صورت رجوع وکالت طلاق برای زن باقی است؟
آری وکالت باقی است و اگر وکالت مطلقه باشد می تواند خود را به طلاق خلع مطلقه کند که قابل بازگشت نباشد
١٠ – عدم نیاز به فحص مجدد در شوهر مفقودالاثر
مردى، که داراى دو عیال است، مفقود مى گردد. یکى از همسرانش به دادگاه مراجعه و تقاضاى طلاق مى کند. دادگاه مدّت چهار سال، از تاریخ رفع مراجعه به حاکم، صبر مى کند، و چون اثرى از شوهر زن پیدا نمى شود، حکم بر طلاق، با نگه داشتن عدّه وفات مى دهد. دو سال بعد، زن دیگر آن مرد به دادگاه مراجعه و تقاضاى طلاق مى دهد. آیا این زن هم، از تاریخ رفع مراجعه به حاکم باید چهار سال دیگر صبر کند، یا چون زن اوّل اقدام کرده، و مفقود الاثر بودن شوهر بر حاکم محرز شده، نیاز به این کار نیست؟
تحقیق و تفحّص اوّل براى هر دو زوجه کافى است; مگر این که در این اثنا، آثارى بر وجود او آشکار شده باشد.
١٢ – وکیلی که یقین به بطلان یکی از طلاق هایی که خوانده دارد
فردى که از جانب چند نفر وکیل در خواندن صیغه طلاق بوده، پس از اجراى صیغه هاى طلاق، (که برخى از آن ها رجعى، و برخى بائن بوده،) یقین حاصل مى کند که یکى از طلاق ها باطل بوده است. اگر نام آن زن و شوهرها را نداند، و آن ها را نشناسد، چه وظیفه اى دارد؟
باید احتیاط کند، و دوباره آنها را طلاق دهد. و اگر اسم آنها را نمى داند با اشاره آنها را مشخّص کند. مثلا بگوید: «اوّلین نفرى را که قبلا طلاق داده ام، الان به عنوان احتیاط طلاق مى دهم; او از زوجیّت خود یله و رهاست، فهى طالق» و اگر در نوع رجعى و خلعى شک دارد، براى هر کدام احتیاطاً دو طلاق، یکى رجعى و یکى خلعى بخواند.
١٣ – طلاق دادن زوج شیعه بر طبق مذهب شافعی
زوج شیعه جعفرى، و زوجه سُنّى شافعى است. زوج مدّعى است که مطابق مذهب شافعى زوجه را سه طلاقه کرده، ولى زوجه منکر آن است. لطفاً بفرمایید:
1ـ در فرض اثبات، آیا طلاق مورد ادّعا صحیح است؟ به عبارت دیگر، آیا زوج شیعه مذهب مى تواند زوجه خود را بر طبق مذهب شافعى سه طلاقه کند، یا رعایت شرایط طلاق از نظر فقه شیعه براى زوج شیعه مذهب در هر حال الزامى است؟
2ـ آیا آثار طلاق یاد شده را مى توان بر اساس قاعده الزام نسبت به زوجه مترتّب ساخت؟
3ـ آیا مجراى قاعده الزام تنها در فرضى است که زوج سنّى مذهب باشد، یا در فرض شیعه بودن زوج و سنّى بودن زوجه نیز قاعده الزام جارى مى شود؟
4ـ به طور کلّى در موارد ادّعاى وقوع طلاق، قول زوج مقدّم است، یا زوجه؟ اثبات آن بر عهده کیست؟
1- زوج شیعه موظّف است طبق مذهب خود همسرش را طلاق دهد.
2- آرى زوجه مى تواند آثار طلاق مزبور را نسبت به خودش جارى سازد.
3- قاعده الزام در هر دو صورت جارى مى شود; هر چند رعایت احتیاط خوب است.
4- هر کدام ادّعاى طلاق کنند، باید طبق موازین شرع ثابت نمایند.
١٤ – عدم حضور زوج در دفترخانه بعد از صدور حکم طلاق
دادگاه در رای صادره؛ با توجه به توافق زوجین رای به طلاق توافقی صادر نموده است که با بذل کامل مهر از ناحیه زوجه نوع ان خلع تعین گردیده است حال زوج با وجود پذیرش و موافقت اولیه با طلاق در دادگاه حاضر به حضور در دفترخانه نمی باشد خواهشمند است اعلام نمائید آیا اگر دادگاه در راستای اعمال بند (ب) از ماده واحده قانون تعین مهلت گواهی عدم امکان سازش طلاق دهد آیا از منظر دیدگاه فقهی حضرتعالی ایرادی وارد است یا الحاکم ولی الممتنع در خصوص طلاق توافقی نیز حاکم است ؟
اگر طرفین یا یکی از دو طرف قبل از اجرای صیغه از طلاق توافقی برگردد آن طلاق متوقف خواهد شد ولی اگر دادگاه بعد از آن عدم امکان سازش را احراز کند یا زوجه در عسر و حرج شدید باشد می تواند بر این اساس حکم طلاق را صادر کند.
١٥ – طلاق زنی که خود وکالت در طلاق دارد
هرگاه زوج ضمن عقد خارج لازم به زوجه وکالت در طلاق بدهد:
آیا زوج می تواند زوجه را طلاق دهد؟
آری می تواند.
١٦ – طلاق زن توسط قاضی
هرگاه مردى زندگى را بر همسرش سخت بگیرد و حاضر به طلاق او هم نباشد قاضى در چه صورتى مى تواند این زن را طلاق دهد؟
طلاق در صورتى براى قاضى جایز است که عدم امکان سازش در حدى باشد که منجر به عسر شدید و حرج اکید گردد زوج شخصاً حاضر به طلاق نباشد و طلاق قاضى طلاق رجعى است، ولى اگر رجوع واقع شود و باز موضوع عدم سازش باقى باشد مجدّداً طلاق مى دهد تا سوّمین مرتبه که طلاق بائن بشود.
١٧ – موارد نفوذ حکم حکمین در طلاق
در موضوع اختلاف زن و شوهرى که حضرت امام رضوان الله تعالى علیه احتیاط داشتند در تعیین حکمین، که نظر مبارک حضرت عالى هم همین است، اگر زن از شوهر خود تقاضاى طلاق کند با این که شرعاً و قانوناً اختیار طلاق با مرد است (مگر موارد استثنایى) آیا در چنین موردى نیز احتیاج به تعیین حکمین است؟ چون اگر زوج راضى به طلاق نباشد حَکَم نمى تواند کارى بکند و نتیجه ندارد و در موارد استثنایى مانند ترک نفقه و عدم امکان اخذ نفقه زوجه از زوج، که دادگاه مى تواند اقدام به طلاق کند آیا در چنین موردى تعیین داور لازم است یا خیر؟
حکمیّت طبق ظاهر قرآن مجید مربوط به مواردى است که اختلاف شدید میان زن ومرد پیدا شده و ممکن است منجر به جدایى یا مطالب ناگوار دیگر شود در این جا حاکم شرع دو حَکَم براى رسیدگى به کار آنها تعیین مى کند و حکمین در صورتى مى توانند حُکم به جدایى دهند که این امر از سوى زوجین به آنها محوّل شده باشد که هر چه را صلاح دیدند عمل کنند حتّى طلاق.
١٨ – اعتبار وکالت زن ناشزه در طلاق
اگر زنى شرط کرده باشد که در صورتى که شوهرش همسر دیگرى اختیار کند وکالت در طلاق داشته باشد آیا در صورتى که شوهر به خاطر ناسازگارى زن، همسر دوّمى اختیار کند باز هم همسر اوّل وکیل در طلاق است؟
ظاهر این است که این شرط از چنین صورتى منصرف است، زیرا هدف از این شرط، این بوده که به همسر اوّل قناعت کند حال اگر همسر اوّل با پشت پا زدن به زندگى زناشویى مرد را در بلاتکلیفى گذاشته، جایى براى تأمین آن شرط باقى نمى ماند یعنى زن وکالت در طلاق نخواهد داشت.
١٩ – وکالت به زوجه برای طلاق در صورت جنون زوج
در ضمن عقد ازدواج، زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر می دهد که در صورتی که مرد دیوانه شد زوجه با اعمال وکالت مزبور خود را مطلقه کند با توجه به اینکه عقد وکالت از عقود جایز است و با موت یا جنون وکیل یا موکل برطرف می شود در واقع شرط تحقق اعمال وکالت اثبات جنون زوجه است و جنون موجب بطلان وکلات است. آیا اگر چنین شرطی در ضمن عقد نکاح یا عقد خارج لازم دیگری بشود صحیح است یا خیر؟ آیا در صورت تحقق شرط زن با چنین وکالتی می تواند از جانب شوهر خود را مطلقه کند یا خیر؟
وکالت با جنون باطل می شود.
٢٠ – نحوه جدایی در عقد موقت 99 ساله
با زنی صیغه ۹۹ ساله بسته ایم، نزدیک ۲سال است هیچ روابطی نداریم، آیا صیغه باطل است یا باید آن را باطل نمود؟ زن میتواند بدون باطل کردن صیغه، ازدواج کند؟
صیغه 99 ساله در حکم عقد دایم است و تا مراسم طلاق انجام نشود همچنان زن و شوهر هستید.