دکتر علیرضا متحدی

اوراق تجاری مانند چک دارای ضمانت اجرای قوی و نقد شوندگی بالایی هستند و سیستم حقوقی از دارنده این اوراق حمایت زیادی به عمل می آورد.

.

اگر چک در تاریخ سررسید پاس نگردد، بانک به درخواست دارنده چک گواهی عدم پرداخت صادر می نماید و دارنده چک می ‌تواند با ارائه گواهینامه عدم پرداخت به دادگاه، بلافاصله از دادگاه صدور اجرائیه نسبت به کسری مبلغ چک و حق ‌الوکاله وکیل را درخواست نماید.

.

توجه داشته باشید که در مورد چک دادگاه جلسه رسیدگی تشکیل نمی دهد و رای صادر نمی کند. بلکه مستقیما اجرائیه صادر کرده و اموال صادر کننده چک را برای وصول وجه آن توقیف می کند. طبیعتاً هزینه دادرسی هم از سوی دارنده چک پرداخت نمی شود. زمان زیادی برای رسیدگی و صدور رای و تجدیدنظرخواهی تا قطعی شدن آرای دادگاه و شروع عملیات اجرایی هم تلف نخواهد شد.

.

دادگاه در صورت وجود شرایط زیر علیه صاحب حساب، صادرکننده یا هر دو اجرائیه صادر نماید:

الف - در متن چک، وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی نشده باشد؛

ب - در متن چک قید نشده باشد که چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی است؛

ج - گواهینامه عدم پرداخت به دلیل دستور عدم پرداخت از طرف صاحب حساب صادر نشده باشد. (قابل ذکر است که صاحب حساب در صورت مفقود شدن چک، سرقت چک، کلاهبرداری، خیانت در امانت یا سایر جرائم می تواند کتباً به بانک دستور عدم پرداخت وجه چک را بدهد).

.

صادرکننده مکلف است ظرف مدت ده روز از تاریخ ابلاغ اجرائیه، بدهی خود را بپردازد، یا با موافقت دارنده چک ترتیبی برای پرداخت آن بدهد یا مالی معرفی کند که اجرای حکم را میسر کند؛ در غیر این صورت حسب درخواست دارنده، اجرای احکام دادگستری، اجرائیه را طبق «قانون نحوه اجرای محکومیت‌ های مالی» به مورد اجراء گذاشته و نسبت به وصول مبالغ مذکور اقدام می ‌نماید.

.

اگر صادرکننده یا قائم‌ مقام قانونی او دعاوی مانند مشروط یا بابت تضمین بودن چک یا تحصیل چک از طریق کلاهبرداری یا خیانت در امانت یا دیگر جرائم در مراجع قضائی اقامه کند، اقامه دعوی مانع از جریان عملیات اجرائی نخواهد شد؛ مگر در مواردی که مرجع قضائی ظن قوی به صحت ادعا پیدا کند یا از اجرای سند مذکور ضرر جبران ‌ناپذیر وارد شود که در این صورت دستور توقف‌ عملیات اجرائی را صادر می ‌نماید.

.

در زیر تصویر اجرائیه ای که با وکالت بنده برای وصول وجه یک فقره چک صادر شده است را مشاهده می نمایید:

.

.

نکته بسیار مهم اینکه حق الوکاله وکیل نیز علاوه بر وجه چک از صادرکننده وصول می شود. بنابراین برای دارنده چک بسیار بهتر است که زحمت اقدامات اداری و اجرایی را متقبل نشود و وصول چک را به یک وکیل دادگستری بسپارد. طبیعتاً حق الوکاله را نیز در انتها از صادرکننده چک وصول می کند.

.

.

.

.

.