دکتر علیرضا متحدی

طبق قانون پرداخت وجه چکهای صیادی از سوی بانک تنها در صورتی ممکن است که مبلغ و تاریخ و مشخصات دارنده نهائی چک در سامانه صیاد ثبت شده باشد. و در صورتی ‌که مالکیت آنها در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، چک مذکور مشمول قانون چک نبوده و بانکها مکلفند از پرداخت وجه آنها خودداری نمایند. و حتی گواهی عدم امکان پرداخت هم توسط بانک صادر نخواهد شد.

.

حال بعضی صاحبان چک ممکن است وسوسه شوند و از غفلت و بی اطلاعی طرف معامله بهره برداری کرده و چک خود را در سامانه صیاد ثبت ننمایند. آیا این کار درستی است و از پرداخت وجه چک شانه خالی خواهند کرد؟

خیر. اینگونه نیست. ایشان در هر حال محکوم به پرداخت وجه چک خواهند بود و حتی هزینه اضافه ای نیز متحمل خواهند شد. برای روشن شدن موضوع در ادامه دو حالت ثبت در سامانه، و عدم ثبت در سامانه، و نتیجه هرکدام را بر اساس مستندات مربوطه با یکدیگر مقایسه می کنیم:

.

1- ثبت چک در سامانه صیاد:

طبق قانون اگر چک در سامانه صیاد ثبت شده باشد، با مراجعه دارنده به بانک و عدم موجودی حساب، گواهی عدم پرداخت صادر شده و دارنده با مراجعه به دادگاه بلافاصله تقاضای صدور اجرائیه می نماید. اجرائیه به سرعت صادر می شود و به اجرا گذاشته می شود.

هزینه ای که بر صادر کننده چک تحمیل می شود فقط اصل مبلغ چک، و حق الوکاله وکیل است که نرخ آن نیز دو درصد مبلغ چک می باشد. و صادر کننده در مرحله اجرا نیز موظف است پنج درصد مبلغ چک را به عنوان نیم عشر اجرایی به اجرای احکام بپردازد.

در زیر یک اجرائیه که برای موکل بنده بر اساس چک صیادی صادر شده است را مشاهده می فرمایید:

.

.

.

2- عدم ثبت چک در سامانه صیاد:

اگر چک در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، دیگر آن چک مشمول قانون صدور چک نخواهد بود و بانک حتی با فرض داشتن موجودی در حساب، از پرداخت وجه آن خودداری نموده و حتی گواهی عدم امکان پرداخت نیز صادر نمی نماید.

.

اما دست دارنده چک بسته نیست. او دادخواستی با عنوان مطالبه طلب بر علیه صادر کننده چک در دادگاه مطرح خواهد کرد و چک را نیز به عنوان یک سند عادی مستند دعوی قرار خواهد داد. دادگاه وقت رسیدگی تشکیل خواهد داد و پس از فرایند دادرسی صادر کننده را محکوم به پرداخت وجه چک خواهد کرد.

در این حالت درست است که زمان زیادی تلف می شود ولی هزینه های زیادی به شرخ زیر به صادر کننده چک تحمیل خواهد شد:

الف) اصل مبلغ چک

ب) هزینه دادرسی در مرحله بدوی به نرخ سه و نیم درصد مبلغ چک

ج) هزینه دادرسی در مرحله تجدیدنظر به نرخ چهار و نیم درصد مبلغ چک

د) حق الوکاله وکیل به نرخ هشت درصد (تا پنجاه میلیون تومان) در مرحله رسیدگی

ه) حق الوکاله وکیل در مرحله اجرا به نرخ دو درصد مبلغ چک

و) نیم عشر اجرایی (پنج درصد مبلغ چک)

ز) خسارت تاخیر پرداخت وجه چک بر اساس شاخص بانک مرکزی تا زمان وصول وجه چک

.

چنان که مشخص شد عدم ثبت چک در سامانه صیاد شاید چندان نیز کار مفیدی نخواهد بود و باعث تحمیل هزینه های زیادی بر صادر کننده می شود.

.

در زیر رای صادر شده برای موکل بنده در خصوص مطالبه وجه چک ثبت نشده در سامانه صیاد را مشاهده می کنید:

.

.

.

.

.

.

.