دکتر علیرضا متحدی

سامانه صیاد چیست؟ چگونه به این سامانه دسترسی پیدا کنیم؟

کلمه صیاد، مخفف عبارت صدور یکپارچه الکترونیک دسته چک است. براساس قانون جدید چک، چک ها در الزاما می بایست در سامانه ای با همین نام در بانک مرکزی ثبت، تایید و منتقل می شوند. در حال حاضر ابزارهای دسترسی به سامانه صیاد شامل برنامک های موبایلی حوزه پرداخت است که آماده ارائه خدمات ثبت، تایید و انتقال چک به صورت اختیاری هستند و فهرست آنها در سایت شاپرک منتشر می شود. اینترنت بانک و همراه بانک بانک ها و موسسات اعتباری امکان دسترسی به سامانه صیاد را فراهم می کند. شعب بانک ها هم این خدمت را برای کسانی که دسترسی به اینترنت ندارند، انجام می دهند. همچنین بانک مرکزی در حال بررسی روش های دیگر دسترسی به سامانه صیاد از جمله تلفنبانک، ابزار پیامکی، کدهای دستوری و ..می باشد. اگر بانک عامل اپلیکیشن یا نرم افزار نداشته باشد، مشتریانی که دارای چک جدید صیاد هستند ،می توانند به شعبه مراجعه کنند یا از طریق اپلیکیشن های پرداخت عمومی برای دسترسی به سامانه صیاد استفاده کنند.

.

چک ها صیادی چه شکل و شمایل ظاهری دارند؟

چک های جدید صیادی چند ویژگی دارند که آنها را از چک های قدیمی متمایز می کند. به عنوان مثال اول اینکه رنگ چکهای موجود به رنگ صورتی و سبز است اما چک های جدید با رنگ بنفش چاپ و منتشر می شوند. همچنین بر روی برگه چکهای جدید عبارت «کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است.» درج شده است.

.

.

چگونه اطلاعاتمان را در سامانه صیاد ثبت کنیم؟

صادر کننده برگه چک باید پس از درج مندرجات چک در برگ آن، از طریق یکی از ابزارهای دسترسی فوق الذکر به سامانه صیاد مراجعه کند و سپس اقدام به وارد کردن  اطلاعات چک و اطلاعات هویتی دارنده چک یا همان ذینفع/ذینفعان می کند. خلاصه مراحلی که باید طی شود به شرح زیر است: 

۱) ثبت مندرجات شامل تاریخ سررسید، مبلغ و اطلاعات هویتی ذی نفع در برگ چک 

۲) مراجعه به یکی از ابزارهای دسترسی به سامانه صیاد 

۳) احراز هویت ؛ 

الف) احراز هویت در اینترنت بانک و برنامه موبایل بانک، صرفاً یک بار پس از دریافت نام کاربری و رمز عبور این برنامه ها انجام می شود. 

ب) احراز هویت در برنامه های موبایلی حوزه پرداخت از طریق ورود اطلاعات یکی از کارتهای بانکی متعلق به صادرکننده چک نزد همان بانکی که دسته چک وی را صادر کرده است، انجام می شود. 

ج) احراز هویت در شعب بانکهای عامل طبق روال های موجود انجام می شود. 

۴) ورود مندرجات چک در سامانه صیاد و تکمیل فیلد «بابت……»

 ۵) تایید و ثبت اولیه چک

.

دریافت کننده برگه چک صیادی چگونه باید این اطلاعاتی را که صادر کننده در سامانه ثبت کرده را تایید کند؟

از آن جای که  ثبت نهایی چک ، مشروط  به استعلام و تطبیق مندرجات برگه چک با اطلاعات ثبت شده در سامانه صیاد می باشد، گیرنده چک با در دست داشتن برگ چک اقدامات زیر را صورت خواهد داد: 

۱)مراجعه به یکی از ابزارهای دسترسی به سامانه صیاد (الزامی به یکسان بودن ابزار مورد استفاده توسط صادرکننده و تاییدکننده چک وجود ندارد)

۲) احراز هویت

۳) استعلام و تطبیق مندرجات برگ چک شامل تاریخ سررسید، مبلغ و اطلاعات هویتی ذینفع

۴) تایید یا رد چک بر اساس انطباق یا عدم انطباق مندرجات  (در صورت تایید چک: چک در وضعیت ثبت نهایی تلقی می شود و قابلیت نقد شدن در سررسید را خواهد داشت)

 در صورت رد چک: ذینفع علاوه بر  انتخاب حداقل یکی از دلایل مندرج در سامانه صیاد بانک مرکزی، می بایست برگه  چک را به صادر کننده/انتقال دهنده عودت دهد.

.

 نکته: مراجعه به سامانه صیاد از طریق برنامه های موبایلی حوزه پرداخت برای ثبت، تایید یا انتقال چک صرفا باید از طریق تلفن همراهی که سیم کارت آن متعلق به خود شخص است، انجام شود.

چگونه چکهای صیادی را به سایر اشخاص جامعه انتقال دهیم؟

پشت نویسی چکهای موجود در بازار برای انتقال، طبق روال قبلی ادامه دارد اما انتقال چکهای جدید باید از طریق سامانه صیاد انجام شود. در قانون جدید صدور چک پشت نویسی با درج اطلاعات مربوطه در سامانه صیاد جایگزین شده است. علاوه بر آن دیگر امکان صدور چک در وجه حامل وجود ندارد.

بر این اساس، مراحل زیر توسط انتقال دهنده چک می بایست انجام گیرد: 

1) مراجعه به یکی از ابزارهای دسترسی به سامانه صیاد 

2) احراز هویت

3) ورود شناسه صیادی برگ چک متعلق به انتقال دهنده در سامانه صیاد 

4) ورود اطلاعات مربوط به قلم اطلاعاتی «بابت…..» و هویت ذینفع جدید چک(انتقال گیرنده) تایید و ثبت اولیه انتقال چک. در انتقال چک نیز ذینفع جدید چک(انتقال گیرنده) باید مرحله تایید را پس از دریافت برگه چک در سامانه صیاد انجام دهد.

نکته قابل ذکر این که چک های قدیم  هم چنان می توانند به صورت در وجه حامل صادر شوند اما چک های جدید باید در وجه ذینفع مشخص صادر، و در سامانه صیاد ثبت شوند.

.

اگر چک های صیادی طرح جدید در سامانه صیاد ثبت نشود چه اتفاقی می افتد؟

 در این صورت این چک ها مشمول الزامات و سازوکارهای مقرر در قانون صدور چک نمی  شوند و صرفاً نقش یک سند مدنی دارد که نشان  می دهد از شخصی طلب دارید.

.

 اگر مندرجات برگه چک با اطلاعات سامانه صیاد مغایر باشد تکلیف چیست؟

با توزیع چک های جدید در بازار در صورت وجود مغایرت برگه چک با اطلاعات مندرج در سامانه صیاد ، بانک وجه چک را پرداخت نمی کند و اگر دارنده چک بخواهد، می تواند چک را برگشت بزند.

.

دریافت کننده چک از کجا متوجه شود که صادر کننده برگه چک، آن را در سامانه صیاد ثبت کرده است؟

نکته مهم این است که دریافت کننده اگر در صیاد وارد نشده و اطلاعات ثبتی صادرکننده را تایید نکرده باشد، چک او اعتبار ندارد. بنابراین برای اطمینان از این موضوع دریافت کننده چک، در زمان دریافت برگه چک حتما باید به سامانه صیاد مراجعه کرده و اطلاعات ثبت شده توسط صادرکننده را بررسی و تایید کند.

.

.

.

.

.

.