یکی از خدمات بسیار پراهمیتی که عموم شهروندان در طول عمر خود به کرات به آن نیاز پیدا می کنند، خدمات پزشکی است. احتمالاً اصلی ترین وظیفه دولتها نیز در کنار آموزش و امنیت فراهم نمودن خدمات بهداشتی و درمانی برای اتباع خود می باشد.
طبیعتاً نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی دارای وجه الزامی و اجباری هستند و مردم باید به هر قیمتی آن را برای خود و خانواده شان فراهم کنند و عمدتاً قابل چشمپوشی نیستند. همین وجه الزامی بودن خدمات پزشکی فضا را برای سوءاستفاده و گرانفروشی فراهم می نماید.
برای برخورد با سوءاستفاده کنندگان، دولت همه ساله تعرفه خدمات بهداشتی و درمانی را تصویب و اعلام می نماید و تمام اجزاء سیستم بهداشتی جامعه موظف به رعایت آن هستند. در قوانین نیز برای گرانفروشی و سوءاستفاده مجازاتهای به نسبت سنگینی مقرر گردیده است. در ادامه جهت آشنایی با حقوق بیماران، بر اساس قوانین و مقررات تخلفات حوزه بهداشت و درمان و مجازاتهای تعیین شده برای اینگونه تخلفات ارائه شده است. مرجع رسیدگی نیز سازمان تعزیرات حکومتی می باشد.
.
گرانفروشی در حوزه بهداشت و درمان:
ایجاد و یا ارائه خدمات مازاد بر احتیاج و یا غیر ضرور و هرگونه رفتار مبتنی بر تعارض منافع و یا ارتباط غیر حرفه ای که منجر به اجحاف مالی در حق بیمار یا تضییع حقوق ایشان و یا سودجویی متخلف شود از قبیل ارجاع بیمار به مراکز خاص و همچنین قبول یا دریافت هرگونه مال از قبیل وجه نقد، حواله، سند، امتیاز، خدمات، ارز یا رمزارز و امثال آنها خارج از تعرفه های مصوب قانونی تحت هر عنوان و به هر نحو و توسط هر شخص به نام شخص متخلف یا در راستای منافع وی ممنوع بوده و کلیه اشخاص متخلف در هر مرتبه علاوه بر جبران خسارت شاکی و سایر بیماران به شرح زیر مجازات می شوند:
الف- مرتبه اول: جریمه نقدی به میزان دو تا پنج برابر وجه اخذ شده و یا هزینه مازاد تحمیلی بر شاکی و سایر بیماران و توبیخ کتبی با درج مهر تخلف مرتبه اول در پرونده حرفه ای متخلف.
ب- مرتبه دوم: جریمه نقدی به میزان شش تا ده برابر وجه اخذ شده و یا هزینه مازاد تحمیلی بر شاکی و سایر بیماران، لغو موقت پروانه متخلف به مدت یک تا سه ماه با درج مهر تخلف مرتبه دوم در پرونده حرفه ای متخلف و توبیخ کتبی با درج مهر تذکر مرتبه اول در پرونده مؤسس و مسئول فنی مربوط.
پ- مرتبه سوم: جریمه نقدی به میزان یازده تا پانزده برابر وجه اخذ شده و یا هزینه مازاد تحمیلی بر شاکی و سایر بیماران، لغو موقت پروانه متخلف به مدت چهار ماه تا یک سال با درج مهر تخلف مرتبه سوم در پرونده حرفه ای متخلف یا الزام به ارائه خدمت به مدت مذکور در مناطق مورد نیاز تعیین شده توسط وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و نیز درج مهر تذکر مرتبه دوم در پرونده مؤسس و مسئول فنی مربوط و لغو پروانه تأسیس.
.
چنان که مشاهده می شود مجازاتهای بسیار سنگینی برای تخلفات تعرفه ای پزشکان در نظر گرفته شده است. مثلا تعرفه جراحی زیبایی بینی 15 میلیون تومان می باشد ولی بعضاً پزشکان معروف 150 میلیون تومان دریافت می نمایند. اگر در اثر شکایت بیمار قرار باشد با توجه به مرتبه تکرار تخلف از 5 تا 15 برابر اضافه دریافتی جریمه اخذ شود، مبلغ بسیار هنگفتی خواهد شد.
.
در زیر یک نمونه گزارش اصلاحی ارائه شده است که طی آن پزشک بابت جراحی زیبایی مبلغ قابل توجهی اضافه دریافت نموده بود. ایشان جهت صلح و سازش به شورای حل اختلاف دعوت شدند. هنگامی که برای ایشان تبیین گردید که اگر بیمار شکایت رسمی نماید، علاوه بر استرداد اضافه دریافتی، چه مبلغ هنگفتی جریمه خواهند شد، ایشان موضوع را پذیرفته و در همان جلسه مبلغ اضافه دریافتی را عودت دادند و موضوع با سازش خاتمه یافت:
.
.
.
.